แขวงดาวคะนอง

บทความนี้เกี่ยวกับแขวงในกรุงเทพมหานคร สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ดาวคะนอง (แก้ความกำกวม)

แขวงดาวคะนอง
แขวง
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Khwaeng Dao Khanong
ถนนสมเด็จพระเจ้าตากสิน ช่วงตลาดดาวคะนอง
แผนที่เขตธนบุรี เน้นแขวงดาวคะนอง
ประเทศ	ไทย
เขตปกครองพิเศษ	กรุงเทพมหานคร
เขต	ธนบุรี
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	1.289 ตร.กม. (0.498 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)[2]
• ทั้งหมด	16,581 คน
• ความหนาแน่น	12,863.46 คน/ตร.กม. (33,316.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10600
รหัสภูมิศาสตร์	101506
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

วัดดาวคนอง

วัดกลางดาวคนอง

ดาวคะนอง เป็นชื่อแขวงและย่านในเขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร เดิมเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านชาวมอญที่ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของวัดกลางดาวคนอง จึงมีการสันนิษฐานว่าคำว่า คะนอง มาจาก คะน็อง หรือ ฮน็อง ในภาษามอญ

ชื่อและประวัติ

สันนิษฐานว่าย่านดาวคะนองเป็นชุมชนมอญเมื่อสมัยต้นรัตนโกสินทร์ แต่เดิมมีตลาดน้ำวัดคลองดาวคะนอง^[3] ย่านนี้ยังมีวัดกลางดาวคนองตั้งอยู่ใกล้กับปากคลองดาวคะนอง พบพระพุทธรูปหินทราย พระพุทธรูปทรงเครื่องน้อย อุโบสถที่มีเค้าสมัยปลายกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย^[4] เดิมชื่อวัดคือ วัดกลาง เนื่องจากทางทิศใต้ของวัดติดต่อกับคลองบ้านกลาง ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านชาวมอญ ต่อมาวัดได้เพิ่มคำว่า "ดาวคนอง" เข้าไปตามสถานที่ตั้งของวัดในระหว่าง พ.ศ. 2493–2512^[5]

คำว่า คะน็อง (ခှံင်) หรือ ฮน็อง (သၞံၚ်) เป็นภาษามอญมีความหมายว่า "ดาว" ดาวคะนองจึงมีความหมายว่า "ดาวดาว"^[6] ตามทฤษฎีคำซ้อน 2 ภาษา ยังมีการสันนิษฐานว่า ชื่ออาจมาจากการที่จระเข้มาอาละวาด^[7] นิทานกลอนเรื่อง ไกรทอง โดยบุศย์ รจนา ระบุว่า ท้าวโคจรจากเมืองพิจิตรลงมาปราบจระเข้สองพี่น้อง ท้าวพันตาและพระยาพันวัง โดยแผลงฤทธิ์ฟาดน้ำกันที่ย่านนี้^[8] ดาวคะนองยังได้รับการเอ่ยถึงใน นิราศเมืองแกลง วรรณกรรมต้นยุครัตนโกสินทร์ของสุนทรภู่^[9]

ดาวคะนองยังได้รับการตั้งชื่อเป็นภาพยนตร์ กำกับโดยอโนชา สุวิชากรพงศ์ เพราะผู้สร้างเห็นว่า เมื่อขับรถขึ้นไปทางด่วนมักจะเห็นป้ายดาวคะนองเสมอ จึงเปรียบดาวคะนองเป็นเหมือนทางผ่าน และอีกนัยยะหนึ่ง หมายถึงคน ซึ่งทุกคนก็เป็นดาวในตัวเอง^[10] โยคีเพลย์บอยก็แต่งเพลงชื่อ "ดาวคะนอง"^[11] ดาวคะนองยังอยู่ในสูตรท่องจำพยัญชนะไทย "ส เสือดาวคะนอง"^[12]

ที่ตั้งและอาณาเขต

จากข้อมูลการเปลี่ยนแปลงแขวงพื้นที่แขวงในเขตธนบุรี เมื่อ 7 พฤศจิกายน 2540 แขวงดาวคะนองตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเขตธนบุรี มีอาณาเขตติดต่อกับแขวงอื่นเรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้^[13]

• ทิศเหนือ ติดต่อกับแขวงตลาดพลู แขวงบุคคโล และแขวงสำเหร่ (เขตธนบุรี) มีคลองบางสะแก ถนนราชพฤกษ์ ถนนรัชดาภิเษก และถนนมไหสวรรย์เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับแขวงบางคอแหลม (เขตบางคอแหลม) มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับแขวงบางปะกอก (เขตราษฎร์บูรณะ) มีคลองดาวคะนองเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับแขวงจอมทองและแขวงบางค้อ (เขตจอมทอง) มีคลองบางสะแกเป็นเส้นแบ่งเขต

ประชากรศาสตร์

จากข้อมูลรายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน ประจำปี พ.ศ. 2562 แขวงดาวคะนองมีบ้าน 11,881 หลัง และมีประชากรทั้งหมด 17,392 คน แบ่งเป็นชาย 8,059 คน หญิง 9,333 คน^[2]

แขวงดาวคะนองมีชุมชนแออัด 5 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนมะนาวหวาน ชุมชนวัดดาวคะนอง ชุมชนเจริญนคร 66 ชุมชนโกวบ๊อพัฒนา และชุมชนตรอกสะพานยาว^[14]

สถานที่

• บิ๊กซี ดาวคะนอง
• ตลาดดาวคะนอง
• ท่าเรือดาวคะนอง
• ศาลเจ้าพ่อเหลาปิงเถ้ากง
• ศาลเจ้าแม่ทับทิม ดาวคะนอง
• มูลนิธิตงฮั้วการแพทย์
• โรงเรียนมัธยมวัดดาวคนอง
• วัดกลางดาวคนอง
• วัดดาวคนอง

การคมนาคม

• คลองดาวคะนอง
• ถนนรัชดาภิเษก
• ถนนสมเด็จพระเจ้าตากสิน
• ถนนเจริญนคร
• ถนนมไหสวรรย์และแยกมไหสวรรย์
• แยกบุคคโล
• สะพานกรุงเทพ
• สะพานพระราม 3
• รถไฟฟ้าบีทีเอส สถานีตลาดพลู
• รถโดยสารด่วนพิเศษ สายสาทร–ราชพฤกษ์ (บีอาร์ที) สถานีราชพฤกษ์

อ้างอิง

1. กองยุทธศาสตร์บริหารจัดการ. สำนักยุทธศาสตร์และประเมินผล. กรุงเทพมหานคร. "จำนวนประชากร พื้นที่ ความหนาแน่น จำนวนบ้าน จำแนกตามแขวง ในเขตกรุงเทพมหานคร 2563." สถิติกรุงเทพมหานครประจำปี 2563.
2. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน ประจำปี พ.ศ. 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statyear/#/TableTemplate4/Area/statpop?yymm=66&ccDesc=กรุงเทพมหานคร&topic=statpop&ccNo=10&rcodeNo=1015&rcodeDesc=เขตธนบุรี 2566. สืบค้น 18 กุมภาพันธ์ 2567.
3. สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่มที่ ๒๘. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite book}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
4. อยุธยาในย่านกรุงเทพฯ ศิลปกรรมที่สัมพันธ์กับแม่น้ำลำคลอง. ศิลปกรรม. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite book}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
5. "ประวัติวัดกลางดาวคนอง". สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
6. ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องฯ “บางกะเจ้า เมืองพระประแดง ปากทางอ่าวสยาม”. 24 กันยายน 2561. เหตุการณ์เกิดขึ้นที่ 32.50. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite AV media}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
7. "จระเข้ในวัฒนธรรมไทย". สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
8. สุจิตต์ วงษ์เทศ (2 ธันวาคม 2561). ""เมืองพระประแดง" แรกสุด และตำนานจระเข้พระประแดง ต้นตระกูลชาละวัน พิจิตร". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
9. "นิราศเมืองแกลง". สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
10. "ดาวคะนอง มิติชีวิต เป้ อารักษ์ ฉะ! เรื่องจริง, ร้าย, ลวง". ไทยรัฐ. 17 ตุลาคม 2558. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
11. Yanabhus Suriyajai (12 มีนาคม 2562). "เซอร์ไพรส์! Yokee Playboy ร่วมงานกับ Blackhead ในซิงเกิ้ลล่าสุด 'ดาวคะนอง'". fungjaizine. สืบค้นเมื่อ 18 กันยายน 2562. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
12. กำภู ภูริภูวดล. "ธรรมะมหานคร เล่ม 2". สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
13. "ประกาศกรุงเทพมหานคร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-27. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)
14. "ข้อมูลประกอบการพิจารณาความเหมาะสม ในการกำหนดกิจกรรมเพื่อพัฒนาพื้นที่เขตธนบุรี" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-03. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม 2562. {{cite news}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= (help)