ความสัมพันธ์ไทย–สหรัฐ

ความสัมพันธ์ไทย–สหรัฐ
Map indicating location of Thailand and USA

ไทย
สหรัฐ
บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา
กษัตริย์ภูมิพลอดุลยเดช, ประธานาธิบดีดไวต์ ดี. ไอเซนฮาวร์, พระราชินีสิริกิติ์ และมามี ไอเซนฮาวร์ ที่ทำเนียบขาวเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 1960

ความสัมพันธ์ทวิภาคีระหว่างราชอาณาจักรไทยและสหรัฐอเมริกาย้อนหลังไปถึง ค.ศ. 1818 ประเทศไทยและสหรัฐเป็นพันธมิตรที่ใกล้ชิดและผู้ร่วมมือทางการทูตมายาวนาน

จากผลสำรวจความคิดเห็นสาธารณะของแกลลัพประจำ ค.ศ. 2012 ร้อยละ 60 ของคนไทยถูกใจผู้นำสหรัฐภายใต้การบริหารของโอบามา กับความไม่พอใจ 14 เปอร์เซนต์ และไม่แน่ใจ 26 เปอร์เซนต์[1] ใน ค.ศ. 2013 มีนักเรียนต่างชาติ 7,314 คนที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยที่กำลังศึกษาอยู่ในสหรัฐ โดยคิดเป็นร้อยละ 0.9 ของชาวต่างชาติทุกคนที่กำลังศึกษาต่อในอเมริกา[2] จากผลสำรวจความคิดเห็นทั่วโลกใน ค.ศ. 2014 พบว่า 73 เปอร์เซนต์ของคนไทยมีมุมมองที่ดีต่อสหรัฐเมื่อเทียบกับ 15 เปอร์เซนต์ที่ไม่ชื่นชอบ[3]

ประวัติ

[แก้]

คริสต์ศตวรรษที่ 19

[แก้]

การติดต่อครั้งแรกระหว่างประเทศไทย (ที่รู้จักกันในชื่อสยาม) และสหรัฐ ได้เข้ามาใน ค.ศ. 1818 เมื่อกัปตันเรือชาวอเมริกันเดินทางมาที่ประเทศนี้ โดยมีจดหมายจากประธานาธิบดี เจมส์ มอนโร จากสหรัฐ[4] ส่วนอิน-จัน ได้ย้ายถิ่นไปในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1830 ครั้น ค.ศ. 1832 ประธานาธิบดี แอนดรูว์ แจ็กสัน ได้ส่งรัฐทูต เอดมันด์ โรเบิตส์ ของเขา ผ่านทางเรือสลุปศึกพีค็อก ของสหรัฐ ไปยังราชสำนักโคชินไชนา, สยาม และมัสกัต[5] โรเบิตส์ได้สรุปสนธิสัญญาไมตรีและพาณิชย์เมื่อวันที่ 20 มีนาคม ค.ศ. 1833 โดยเจ้าพระยาพระคลังเป็นตัวแทนของกษัตริย์พระนั่งเกล้า ลงนามให้สัตยาบันแลกเปลี่ยนวันที่ 14 เมษายน ค.ศ. 1836 และประกาศใช้เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน ค.ศ. 1837[6] ส่วนแพทย์นาวี วิลเลียม รัสเชนเบอร์เกอร์ ได้มาพร้อมกับภารกิจหวนคืนเพื่อแลกเปลี่ยนสัตยาบัน รายงานของเขา และของนายโรเบิตส์ได้รับการรวบรวม, แก้ไข และเผยแพร่อีกครั้งในฐานะ นักการทูตชาวอเมริกันสองคนในสยามยุค 1830 (Two Yankee Diplomats In 1830's Siam)[7] วันครบรอบ 150 ปีภารกิจของโรเบิตส์เป็นที่เด่นชัดใน ค.ศ. 1982 โดยการออกฉบับพิมพ์ครั้งแรกของ ความสัมพันธ์ไทย-อเมริกัน ตั้งแต่ พ.ศ. 2376 (The Eagle and the Elephant: Thai-American relations since 1833) ตามด้วยการตีพิมพ์ใหม่หลายครั้งรวมถึงฉบับเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ เมื่อ ค.ศ. 1987 และฉบับกาญจนาภิเษก 50 ปี เมื่อ ค.ศ. 1997[8][9] สิ่งนี้ได้รับการยืนยันจากอดีตนายกรัฐมนตรี สมัคร สุนทรเวช ซึ่งใน ค.ศ. 2008 ได้พบกับจอร์จ ดับเบิลยู. บุช ใน "การเฉลิมฉลองครบรอบ 175 ปี ความสัมพันธ์ไทย–สหรัฐ"[10]

ประเทศไทยจึงเป็นชาติในเอเชียชาติแรกที่ได้ทำข้อตกลงทางการทูตอย่างเป็นทางการกับสหรัฐ ซึ่งเป็นสิบเอ็ดปีก่อนต้าชิง และยี่สิบเอ็ดปีก่อนโทกูงาวะญี่ปุ่น ส่วนในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1856 ทาวน์เซนด์ แฮร์ริส ตัวแทนของประธานาธิบดี แฟรงกลิน เพียร์ซ ได้เจรจาขอแก้ไชสนธิสัญญาทางไมตรี พาณิชย์ และการเดินเรือ กับผู้แทนของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่สี่) ที่ให้สิทธิสภาพนอกอาณาเขตเพิ่มเติมแก่ชาวอเมริกัน ซึ่งสตีเฟน แมตตทูน มิชชันนารีชาวอเมริกันผู้ทำหน้าที่เป็นล่ามแปลภาษาของแฮร์ริส ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นกงสุลสหรัฐคนแรกประจำสยาม[11][12] (บทละครเดอะคิงแอนด์ไอของร็อดเจอร์ส และแฮมเมอร์สไตน์ กล่าวถึงผ่านสิ่งนั้นว่าพระมหากษัตริย์มีแผนที่จะส่งช้างศึกไปช่วยประธานาธิบดีลินคอล์นในมหาสงคราม ซึ่งจดหมายฉบับจริงส่งโดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหลังได้รับของขวัญจากสหรัฐ โดยส่งไปยังประธานาธิบดีเมื่อเจมส์ บูแคนัน ดำรงตำแหน่ง เพื่อเสนอช้างสำหรับผสมพันธุ์ไม่ใช่การทำสงคราม ซึ่งลินคอล์นได้รับข้อเสนอ แต่ปฏิเสธไปอย่างสุภาพ)[13]

เซมโพรนิอุส เอช. บอยด์ อัครราชทูตประจำ/กงสุลใหญ่ประจำสยามคนที่สาม

เนื่องในโอกาสครบรอบ 150 ปีของความสัมพันธ์ มีการเปิดเผยว่าประธานาธิบดี แอนดรูว์ แจ็กสัน ได้ถวายดาบทองคำรูปช้างและนกอินทรีด้ามทองแด่พระมหากษัตริย์ (ซึ่งต่อมาเป็นที่รู้จักในฐานะพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว)[14] พระองค์ยังได้รับการเสนอพรูฟเซตเหรียญอเมริกัน ซึ่งรวมถึง 1804 ดอลลาร์ "คิงออฟสยาม" ที่เกิดขึ้นใน ค.ศ. 1834 ชุดดังกล่าวซึ่งไม่มีเหรียญทองแจ็กสันถูกจัดซื้อด้วยราคาเป็นประวัติการณ์ที่ 8.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐโดยสตีเวน แอล. คอนทูร์ซี ซึ่งเป็นประธานผู้ค้าส่งเหรียญหายากของเออร์ไวน์ รัฐแคลิฟอร์เนียเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ. 2005 ชุดนี้ขายโดยโกลด์เบิร์กคอยส์แอนด์คอลเลกติเบิลส์ออฟเบเวอร์ลีฮิลส์ รัฐแคลิฟอร์เนีย ในนามของเจ้าของที่ไม่ระบุชื่อ ซึ่งอธิบายว่าเป็น "ผู้บริหารธุรกิจฝั่งตะวันตก" โดยซื้อมาในราคา 4 ล้านดอลลาร์สหรัฐเมื่อสี่ปีก่อน[15]

ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20

[แก้]

หลังจากการเสียชีวิตของที่ปรึกษาทั่วไปด้านการต่างประเทศ เจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจ ใน ค.ศ. 1902 พระยาสุริยานุวัตรซึ่งเป็นอัครราชทูตสยามในปารีสได้รับคำสั่งให้หาคนมาแทน พระยาสุริยานุวัตรไม่สามารถหาผู้สมัครที่เหมาะสมในยุโรปได้ จึงแจ้งให้พระยาอรรคราชวราทรซึ่งเป็นอัครราชทูตสยามในวอชิงตันภายใต้สถานการณ์นี้ เขาได้ตัดสินใจที่จะมีส่วนร่วมกับชาวอเมริกัน โดยใน ค.ศ. 1903 อดีตนักการทูตสหรัฐ เอดเวิร์ด เฮนรี สตรอเบิล ได้ลาออกจากตำแหน่งศาสตราจารย์ด้านกฎหมายระหว่างประเทศของเบมิสที่โรงเรียนกฎหมายฮาวาร์ด เพื่อเป็นตัวแทนราชอาณาจักรสยามในเดอะเฮก ที่ศาลสันติภาพระหว่างประเทศ—ซึ่งเจ้าพระยาอภัยราชาสยามานุกูลกิจเคยเป็นสื่อในการสถาปนา ครั้นใน ค.ศ. 1906 สตรอเบิลได้ย้ายมาที่กรุงเทพเพื่อรับตำแหน่งที่ปรึกษาทั่วไป ซึ่งเขาเสียชีวิตเมื่อวันที่ 15 มกราคม ค.ศ. 1908 ในบรรดาผู้สืบทอด ได้แก่ เจนส์ เวสเตนการ์ด (ค.ศ. 1909–1914), วอลคอต พิตคิน (ค.ศ. 1915–1917), เอลดอน เจมส์ และฟรานซิส บี. แซร์—ทั้งหมดยกเว้นพิตคิน เป็นอดีตศาสตราจารย์ด้านกฎหมายของฮาร์วาร์ด "รัฐบาลสยามไว้วางใจให้ที่ปรึกษาอเมริกันในการต่างประเทศทำหน้าที่เพื่อประโยชน์สูงสุดของสยาม โดยมอบอำนาจและความรับผิดชอบให้แก่เขา เขาได้รับอนุญาตให้มีอิสระในการทำงานในระดับหนึ่ง เขาอยู่ในฐานะทนายความ, นักกฎหมาย, ผู้แก้ต่าง และที่ปรึกษาด้านนโยบาย ซึ่งที่ปรึกษาชาวอเมริกันมีส่วนสำคัญในการบรรลุข้อสรุปของการเจรจาสนธิสัญญากับชาติตะวันตก งานเลี้ยงอาหารค่ำประจำทำเนียบขาวครั้งแรกของสหรัฐในคริสต์ศตวรรษที่ยี่สิบ และงานเลี้ยงอาหารค่ำประจำทำเนียบขาวครั้งที่สองที่เคยเกิดขึ้นในเดือนเมษายน ค.ศ. 1931 ขณะที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเยือนอเมริกาเพื่อเข้ารับการผ่าตัดพระเนตร"[16] ข้อตกลงเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศได้ลงนามในวอชิงตัน ดี.ซี. เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม ค.ศ. 1920[17]

ซีโต้

[แก้]

ใน ค.ศ. 1954 ประเทศไทยได้เข้าร่วมองค์การสนธิสัญญาป้องกันภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEATO) เพื่อเป็นพันธมิตรอย่างแข็งขันของสหรัฐในสงครามเย็นในทวีปเอเชีย ส่วนใน ค.ศ. 1962 แถลงการณ์ร่วมถนัด-รัสก์ ได้เกิดขึ้น ซึ่งสหรัฐสัญญาว่าจะปกป้องประเทศไทยและให้ทุนสนับสนุนทางการทหาร[18][19]

สนธิสัญญาไมตรี (ค.ศ. 1966)

[แก้]
ทักษิณ ชินวัตร และสุรเกียรติ์ เสถียรไทย ขณะพบกับอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมสหรัฐ ดอนัลด์ รัมส์เฟลด์ เมื่อวันที่ 19 กันยายน ค.ศ. 2005
บทความหลัก: สนธิสัญญาไมตรีสหรัฐ–ไทย

นับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สอง สหรัฐและไทยได้พัฒนาความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิด ดังที่สะท้อนให้เห็นในสนธิสัญญาทวิภาคีหลายฉบับ และจากการที่ทั้งสองประเทศมีส่วนร่วมในกิจกรรมและข้อตกลงพหุภาคีของสหประชาชาติ ข้อตกลงระดับทวิภาคีหลักคือสนธิสัญญาไมตรีและความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ ค.ศ. 1966 ซึ่งอำนวยความสะดวกให้บริษัทในสหรัฐและไทยสามารถเข้าถึงตลาดของกันและกันได้ ส่วนข้อตกลงที่สำคัญอื่น ๆ กล่าวถึงการใช้พลังงานปรมาณูของพลเรือน, การขายสินค้าเกษตร, การรับประกันการลงทุน ตลอดจนความช่วยเหลือทางการทหารและเศรษฐกิจ

ข้อเสนอเขตการค้าเสรี (ค.ศ. 2004–ปัจจุบัน)

[แก้]
โลโก้ครบรอบ 180 ปีความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐ
บทความหลัก: ความตกลงการค้าเสรีสหรัฐ–ไทย

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2004 สหรัฐและไทยริเริ่มการเจรจาในเรื่องความตกลงการค้าเสรีที่จะลดและดำจัดกำแพงการค้าและการลงทุนระหว่างสองประเทศ การเจรจาครั้งนี้จัดขึ้นหลังการยุบรัฐสภาไทยในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2006 และรัฐประหารในเดือนกันยายน รัฐบาลทหารใหม่ใช้มาตรการบังคับใช้สิทธิสำหรับยากำจัดเอชไอวีบางส่วน ซึ่งทำให้การเจรจาเขตการค้าเสรีสิ้นสุดลง[20]

รัฐประหารในไทย ค.ศ. 2014

[แก้]
เลขาธิการ ไมเคิล อาร์. พอมเพโอ พบกับนายกรัฐมนตรี ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในวันที่ 2 สิงหาคม ค.ศ. 2019
บทความหลัก: รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557

ณ วันที่ 22 พฤษภาคม ค.ศ. 2014 หลังวิกฤตทางการเมืองเป็นเวลา 6 เดือน กองทัพไทยที่นำโดยพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา ผู้บัญชาการกองทัพบกไทย ก่อรัฐประหารต่อรัฐบาลรักษาการ จอห์น เคร์รี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ ได้ประณามรัฐประหาร โดยกล่าวถึงการตัดสินใจของฝ่ายทหารว่า "น่าผิดหวัง" และ "การกระทำเช่นนี้จะทำให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐ–ไทย โดยเฉพาะความสัมพันธ์ของเรากับกองทัพไทย"[21]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Snapshot: U.S. Leadership Unknown in Myanmar Gallup
  2. ↑ TOP 25 PLACES OF ORIGIN OF INTERNATIONAL STUDENTS เก็บถาวร 2017-03-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Institute of International Education
  3. ↑ Global Indicators Database.
  4. ↑ Duke, Pensri (1982). "Historical Perspective: 1833-1940". ใน Mungkandi, Wigwat; Warren, William (บ.ก.). A Century and a Half of Thai-American Relations. Bangkok: Chulalongkorn Press.
  5. ↑ Roberts, Edmund (October 12, 2007) [1837]. Embassy to the Eastern courts of Cochin-China, Siam, and Muscat in the U. S. sloop-of-war Peacock during the years 1832-3-4 (Googlebooks from the collections of New York Public Library ed.). Harper & Brothers. 351 pages. OCLC 12212199.
  6. ↑ Malloy, William M. (March 7, 2008) [1904]. "Siam." (PDF). Compilation of Treaties in Force. Washington: Govt. print. off. p. 703. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-01-27. สืบค้นเมื่อ April 19, 2012. 1833. Convention of amity and commerce. concluded March 30, 1833; ratification advised by the Senate June 30, 1834; ratified by the President; ratifications exchanged April 14, 1836; proclaimed June 24, 1837. (Treaties and conventions, 1889. p. 992.) (The provisions of this treaty were modified by the Treaty of 1856.)
  7. ↑ Roberts, Edmund; Ruschenberger, W. S. W. (William Samuel Waithman) (2002). Smithies, Michael (บ.ก.). Two Yankee Diplomats In 1830's Siam. Itineraria Asiatica. Vol. Volume 10. Bangkok: Orchid Press. 232 pages. ISBN 974-524-004-4. OCLC 2002455024. สืบค้นเมื่อ 26 April 2012. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  8. ↑ "Formats and Editions of The Eagle and the elephant : Thai-American relations since 1833 [WorldCat.org]". www.worldcat.org.
  9. ↑ Bill Kiehl (November 28, 2010). "Public Diplomacy In Action". commentary. Public Diplomacy Council. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-05-29. สืบค้นเมื่อ May 29, 2012. originally produced by USIS Thailand with editions in 1982, 1983, 1987 and 1996.
  10. ↑ "President Bush Meets with Prime Minister Samak of Thailand". georgewbush-whitehouse.archives.gov.
  11. ↑ "History of Diplomatic relations between the Kingdom of Thailand (Siam) and United States of America". Thai American Diplomacy History. Thailand-USA Portal and Hub. April 19, 2012. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-02-12. สืบค้นเมื่อ April 19, 2012. Archived by WebCite®
  12. ↑ "The Foundations: 1833 - 1880". The Foundations: 1833 - 1880. April 18, 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-04-19. สืบค้นเมื่อ April 19, 2012. Archived by WebCite®
  13. ↑ "Nontraditional Animals For Use by the American Military – Elephants". Newsletter. HistoryBuff.com. June 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-05-29. สืบค้นเมื่อ May 29, 2012. Both original letters still exist today in archives.
  14. ↑ Phongphiphat, Wimon (Bhongbhibhat, Vimol); Reynolds, Bruce; Polpatpicharn, Sukhon (1987) [1982]. The Eagle and the Elephant. 150 Years of Thai-American Relations [พื้นความหลังไทย-เมริกัน 150 ปี]. Bangkok: United Production. p. 150. OCLC 19510945.
  15. ↑ "The King of Siam Proof Set". Rare Coin Wholesalers. April 2, 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 20, 2006. สืบค้นเมื่อ April 19, 2012. Archived by WebCite®
  16. ↑ Oblas, Peter (1972). "Treaty Revision and the Role of the American Foreign Affairs Adviser 1909–1925" (PDF). Journal of the Siam Society. Siam Heritage Trust. JSS Vol. 60.1 (digital). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (free)เมื่อ 2019-08-04. สืบค้นเมื่อ March 17, 2013.
  17. ↑ Text in League of Nations Treaty Series, vol. 6, pp. 292–305.
  18. ↑ Khien Theeravit, "Thailand: An Overview of Politics and Foreign Relations." Southeast Asian Affairs (1979): 299-311. online
  19. ↑ Arne Kislenko, "The Vietnam War, Thailand, and the United States" in Richard Jensen et al. eds. Trans-Pacific Relations: America, Europe, and Asia in the Twentieth Century(Praeger, 2003) pp 217–245.
  20. ↑ Channel News Asia. 2008, August 5. "US president's visit to Thailand will likely focus on Myanmar".
  21. ↑ "US Department of State on Thai coup". US Department of State. 2014-05-22. สืบค้นเมื่อ 2014-05-22.
  • Gunaratna, Rohan, Acharya, Arabinda, and Chua, Sabrina. 2005. Conflict and Terrorism in Southern Thailand. Marshall Cavendish Academic.

แม่แบบ:StateDept

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]