จ่าเอก

จ่าเอกแห่งกองทัพเรือไทยฝึกใช้อาวุธระหว่างการฝึกการัต 2013 ร่วมกับสหรัฐ

ยศทหารที่พบทั่วไป
ทหารบก	ทหารเรือ	ทหารอากาศ
นายทหารชั้นสัญญาบัตร
พลเอก	พลเรือเอก	พลอากาศเอก
พลโท	พลเรือโท	พลอากาศโท
พลตรี	พลเรือตรี	พลอากาศตรี
พันเอก	นาวาเอก	นาวาอากาศเอก
พันโท	นาวาโท	นาวาอากาศโท
พันตรี	นาวาตรี	นาวาอากาศตรี
ร้อยเอก	เรือเอก	เรืออากาศเอก
ร้อยโท	เรือโท	เรืออากาศโท
ร้อยตรี	เรือตรี	เรืออากาศตรี
นายทหารชั้นประทวน
จ่าสิบเอก	พันจ่าเอก	พันจ่าอากาศเอก
จ่าสิบโท	พันจ่าโท	พันจ่าอากาศโท
จ่าสิบตรี	พันจ่าตรี	พันจ่าอากาศตรี
พลอาสาสมัครและทหารเกณฑ์
สิบเอก	จ่าเอก	จ่าอากาศเอก
สิบโท	จ่าโท	จ่าอากาศโท
สิบตรี	จ่าตรี	จ่าอากาศตรี
พลทหาร	พลทหารเรือ	พลทหารอากาศ

จ่าเอก (อังกฤษ: Petty officer first class: PO1) เป็นยศที่พบในกองทัพเรือและองค์กรทางทะเลบางแห่ง

แคนาดา

จ่าทหารเรือชั้นหนึ่ง (Petty officer, 1st class: PO1) เป็นสมาชิกกองทัพเรือที่ไม่ใช่ชั้นสัญญาบัตรของกองทัพแคนาดา เป็นระดับอาวุโสกว่ายศจ่าทหารเรือชั้นสอง (petty officer 2nd-class) และยศที่เทียบเท่ากัน และต่ำกว่าพันจ่าชั้นสอง (chief petty officer 2nd-class) และเทียบเท่า เทียบเท่ากับกองทัพบกและกองทัพอากาศคือนายดาบ (warrant officer: WO)

ชื่อยศในภาษาฝรั่งเศสคือ maître de 1re classe

เครื่องหมายยศของจ่าทหารเรือชั้นหนึ่ง (PO1) คือมงกุฏที่ประดับอยู่บนแขนทั้งสองข้างของเสื้อคลุม Service Dress และประดับแบบสวมบนไหล่ทั้งสองข้างของเครื่องแบบอื่น ๆ โดยทั่วไปจ่าทหารเรือชั้นหนึ่งจะถูกเรียกในขั้นต้นว่า "จ่าทหารเรือ <ชื่อ>" หรือ "PO <ชื่อ>" และหลังจากนั้นเป็น "PO" แม้ว่าในการติดต่อทางจดหมายจะใช้ยศเต็มหรือตัวย่อนำหน้าชื่อของสมาชิกก็ตาม นามเต็มว่า "จ่าทหารเรือชั้นหนึ่ง" หรือ "PO1" ในการพูด โดยทั่วไปจะใช้เฉพาะเมื่อมีการแยก "ชั้นหนึ่ง" เท่านั้น เช่น เพื่อแยกแยะระหว่างสมาชิกที่มีชื่อคล้ายกันแต่มียศต่างกัน หรือในรายชื่อการเลื่อนขั้น

ไทย

จ่าเอก
เครื่องหมายยศจ่าเอกของกองทัพเรือไทย
ประเทศ	ไทย
สังกัต	กองทัพเรือไทย
อักษรย่อ	จ.อ.
ระดับยศ	จ่าทหารเรือ
เทียบยศเนโท	OR-5
ระดับยศ	นายทหารชั้นประทวน
ยศที่สูงกว่า	พันจ่าตรี
ยศที่ต่ำกว่า	จ่าโท
ยศที่คล้ายคลึง	สิบเอก (กองทัพบกไทย) จ่าอากาศเอก (กองทัพอากาศไทย)

จ่าเอก^[1] (Petty officer first class) เป็นยศนายทหารชั้นประทวนของกองทัพเรือไทย เหนือกว่าจ่าโท และต่ำกว่าพันจ่าตรี เป็นยศที่ต่ำเป็นอันดับสามของนายทหารชั้นประทวนของกองทัพเรือไทย

จ่าเอกถูกประกาศใช้งานตามพระราชบัญญัติยศทหาร พ.ศ. 2479 โดยผู้ที่จะมีสิทธิ์ได้รับการประดับยศจะต้องได้รับการแต่งตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม หรือผู้บังคับบัญชาในระดับชั้นแม่ทัพ คือผู้บัญชาการทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ และต้องมีคุณสมบัติตามวิทยฐานะที่กระทรวงกลาโหมได้กำหนดไว้ ยกเว้นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมแต่งตั้งเป็นพิเศษ^[2]

การกำหนดชื่อยศของกองทัพไทยและกองทัพสหรัฐนั้นต่างกัน แต่ใช้ชื่อยศภาษาอังกฤษเหมือนกัน โดยกองทัพเรือไทยใช้ระบบยศจ่าทหารเรือแบ่งเป็น 3 ชั้นคือ ตรี โท เอก แต่สหรัฐนับรวมยศกะลาสีเรือเป็นยศจ่าตรี ทำให้ยศจ่าเอกของไทยเทียบเท่ากับยศจ่าทหารเรือชั้นหนึ่งและสองของสหรัฐ^[3]

สหรัฐ

จ่าเอกชั้นหนึ่ง (Petty officer first class)^[1] เป็นอัตราพลอาสาลำดับที่ 6 ในกองทัพเรือสหรัฐ และยามฝั่งสหรัฐซึ่งอยู่ในอันดับที่เหนือกว่าจ่าเอกชั้นสองและต่ำกว่าพันจ่าตรีโดยตรง ถูกกำหนดให้เป็นนายทหารชั้นประทวน เช่นเดียวกับการจัดอันดับของจ่าทหารเรือ เทียบเท่ากับยศจ่าสิบตรี, จ่าเอกในกองทัพบกและนาวิกโยธิน และจ่าอากาศเอก (technical sergeant) ในกองทัพอากาศ ทั้งหมดอยู่ในอันดับที่ อี-6 ซึ่งหมายถึงระบบการนับเลขเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับเกรดการจ่ายเงิน^[4]

จ่าเอกชั้นหนึ่ง Petty officer first class (อังกฤษ)
เครื่องหมายของกองทัพเรือสหรัฐสำหรับผู้ที่มีอายุราชการมากกว่า 12 ปีติดต่อกัน (ปัจจุบันไม่จำเป็นต้องประดับเครื่องหมายบั้งทองคำ)
เครื่องหมายยามฝั่งสหรัฐ
ประเทศ	สหรัฐ
สังกัต	กองทัพเรือสหรัฐ  หน่วยยามฝั่งสหรัฐ
อักษรย่อ	PO1
ระดับยศ	จ่าทหารเรือ
เทียบยศเนโท	OR-6
ระดับยศ	นายทหารชั้นประทวน
ยศที่สูงกว่า	พันจ่า
ยศที่ต่ำกว่า	จ่าเอกชั้นสอง
ยศที่คล้ายคลึง	จ่าสิบตรี (ทบ.) จ่าเอก (นย.) จ่าอากาศเอก (ทอ., ทอว.)

ภาพรวม

ในกองทัพเรือสหรัฐ แต่ละพรรคจะมีตัวย่ออย่างเป็นทางการ เช่น ET สำหรับ ช่างเทคนิคอิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Technician), STS สำหรับ ช่างเทคนิคโซนาร์เรือดำน้ำ (Sonar Technician Submarine) หรือ FT สำหรับ ช่างเทคนิคควบคุมอัคคีภัย (Fire Control Technician) เป็นเรื่องปกติที่จะเรียกจ่าทหารเรือโดยใช้ชวเลขนี้ในจดหมายโต้ตอบที่เป็นทางการที่สุด (เช่น การพิมพ์และการจารึกบนรางวัล) บ่อยครั้ง จ่าทหารเรือ มักถูกเรียกโดยใช้ชื่อย่อ โดยไม่ต้องใช้นามสกุล ดังนั้น ET1 โจนส์ จึงถูกเรียกว่า "ET1" จ่าเอกชั้นหนึ่งอาจเรียกโดยทั่วไปว่า PO1 เมื่อไม่ทราบระดับของพลทหารเรือ แม้ว่าบางคนจะชอบเรียกง่ายๆ ว่า "จ่าทหารเรือ (นามสกุล)" ก็ตาม ในการเรียกจ่าทหารเรือ มักจะเรียกว่า "จ่าทหารเรือ สมิธ" "สมิธ" หรือ "พลทหารเรือ" (สองรูปแบบหลังนี้เป็นที่ยอมรับสำหรับการเรียกโดยผู้ที่มียศเทียบเท่าหรือมากกว่าตำแหน่งมากกว่าจ่าทหารเรือ) เป็นเรื่องปกติที่จะเรียกจ่าทหารเรือว่า "จ่าทหารเรือ" ในลักษณะเดียวกับที่เรียกนายทหารชั้นประทวนในกองทัพบกว่า "จ่า" ในอดีตมักจะเรียกจ่าทหารเรือหรือพันจ่าทุกระดับว่า "มิสเตอร์สมิธ" หรือ "มิสสมิธ" การใช้คำว่า "มิส" หรือ "มิสเตอร์" โดยทั่วไปจะใช้เรียกนายทหารสัญญาบัตรชั้นต้นหรือนายดาบเท่านั้น

เช่นเดียวกับจ่าเอกชั้นสอง และจ่าโท การเลื่อนขั้นเป็นจ่าเอกชั้นหนึ่งขึ้นอยู่กับเงื่อนไขดังต่อไปนี้:

• สำเร็จระยะเวลาตามพรรคกำหนด (3 ปีตามอัตราในฐานะจ่าเอกชั้นสอง หรือ 2 ปีหากจ่าเอกชั้นสองได้รับการเสนอแนะเลื่อนตำแหน่ง "เลื่อนตำแหน่งล่วงหน้า" (early promote: EP) ในครั้งล่าสุด การประเมินผลการปฏิบัติงานเป็นระยะและจ่าเอกชั้นสองมีอํานาจผ่อนผันตามอัตราหนึ่งปี)
• การแนะนำให้มีความก้าวหน้าจากผู้บังคับบัญชา
• มีคะแนนเฉลี่ยประสิทธิภาพตามที่กำหนดไว้
• ไม่มีคำขอ ที่รอดำเนินการสำหรับการโอนโดยสมัครใจไปยังกองเรือสำรอง

ปัจจุบันวงรอบความก้าวหน้าคือทุกๆ 6 เดือน (เดือนมีนาคมและกันยายน) เฉพาะจ่าเอกชั้นสองที่ได้คะแนนสอบผ่านในการสอบเลื่อนระดับสองปีเท่านั้น จึงจะเลื่อนชั้นเป็นจ่าเอกชั้นหนึ่งได้ เมื่อการตรวจสอบเสร็จสิ้น โควต้าจะถูกสร้างขึ้นตามความต้องการของกองทัพเรือโดยคำนึงถึงพรรคเฉพาะที่ทหารถืออยู่ ตัวอย่างการใช้งานของ electronics technician: ET (ช่างเทคนิคอิเล็กทรอนิกส์) เช่น:

• ET2 1,000 นาย (ช่างอิเล็กทรอนิกส์ชั้นสอง) มีสิทธิ์สอบขั้นสูงหลังจากผ่านการทดสอบขั้นสูง
• 100 นายไ ด้รับอนุญาตให้ก้าวเข้าสู่ ET1 (ช่างอิเล็กทรอนิกส์ชั้นหนึ่ง) โดยกองทัพเรือ (โควต้า 10%)
• ET2 ที่เข้าเกณฑ์ 100 ลำดับที่ได้รับคะแนนสุดท้ายแบบทวีคูณ 219.5 ดังนั้น 219.5 จึงเป็นคะแนนทวีคูณสุดท้ายที่ต่ำที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ที่ได้รับอนุญาตให้ผ่านเข้าสู่ ET1

นโยบายการดำรงตำแหน่งในปีที่สูงในปัจจุบันของกองทัพเรือกำหนดให้มีเกณฑ์สูงสุด 22 ปี (การดำรงตำแหน่งรวม) ให้กับจ่าเอกชั้นหนึ่ง ถ้าจ่าเอกชั้นหนึ่งไม่ได้รับเลือกให้ได้รับค่าตอบแทนของพันจ่าตรีภายใน 22 ปี จ่าเอกจะเกษียณจากการประจำการในกองทัพเรือสหรัฐอย่างมีเกียรติ และถูกจัดให้อยู่ในกองหนุนกองเรือ (ไม่ได้ประจำการ) เป็นระยะเวลา 8 ปี ถึง 10 ปี หากไม่มีการเรียกทหารเรือกลับเข้าประจำการเนื่องจากสงครามหรือเหตุฉุกเฉินระดับชาติ ทหารเรือจะเปลี่ยนสถานะเป็น "เกษียณ" หลังจากปฏิบัติหน้าที่รวมกันครบ 30 ปี

เครื่องหมายสำหรับนายทหารชั้นประทวน มีลักษณะเป็นนกอินทรีที่เกาะอยู่เหนือสามบั้ง สำหรับเครื่องแบบที่เป็นทางการมากขึ้น (ชุดสีขาวและชุดสีน้ำเงิน) จะมีการประดับสัญลักษณ์พรรคของจ่าทหารเรือไว้ระหว่างนกอินทรีและเครื่องหมายบั้ง บนเครื่องแบบสีขาว นกอินทรี พรรค และเครื่องหมายบั้งเป็นสีน้ำเงินเข้ม (เกือบดำ ซึ่งทำให้นกอินทรีถูกเรียกว่า "อีกา" ในทางปฏิบัติ และบ่อยครั้งที่ป้ายพรรคทั้งหมดเรียกง่าย ๆ ว่าอีกา) ในเครื่องแบบสีน้ำเงินกรมท่า (สีดำ) มีนกอินทรีและอันดับเป็นสีขาว และบั้งเป็นสีแดง เว้นแต่ว่ากะลาสีเรือจะรับราชการในกองทัพเรือมาแล้วอย่างน้อย 12 ปี ติดต่อกันโดยมีความประพฤติดี ให้กะลาสีเรือนั้นสวมบั้งสีทองในชุดเครื่องแบบสีน้ำเงิน บั้งสีทองยังสวมบนปกของชุดคลุมสีน้ำเงินกรมท่า และบนหมวกทหารรักษาการณ์สีดำ (เท่านั้น) สวมกับชุดทำงานบริการของกองทัพเรือ (มักเรียกว่า "เนยถั่ว" peanut butter หรือ "สีดำและสีแทน" black and tan) หน่วยยามฝั่งไม่ใช้เครื่องหมายบั้งสีทอง โดยในชุดทำงาน (ชุดลายพรางทุกรูปแบบ) และอุปกรณ์ระดับโลหะไม่มีสัญลักษณ์พรรค

ปกติแล้วจ่าเอกชั้นหนึ่ง จะทำหน้าที่เป็นหัวหน้าแผนกและควบคุมกิจกรรมของแผนก มีสถานการณ์เมื่อมีจ่าเอกชั้นหนึ่งมากกว่าหนึ่งคนในแผนก เนื่องจากความต้องการลูกเรือที่มีประสบการณ์สูงหรือมีทักษะสูงในด้านเทคนิค ประสบการณ์การเป็นหัวหน้าจ่าทหารเรือ (Leading petty officer: LPO) สำหรับจ่าเอกชั้นหนึ่งไม่จำเป็นจะต้องเลื่อนตำแหน่งเป็นพันจ่า (E7) อย่างไรก็ตาม เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป ว่าการเดินทางที่มีเอกสารอย่างน้อยหนึ่งครั้งในฐานะหัวหน้าจ่าทหารเรือ (LPO) (โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทะเล) ถือเป็นก้าวสำคัญสำหรับความก้าวหน้าในการงาน

จ่าเอกชั้นหนึ่ง มักจัดตั้งสมาคมตามกองบัญชาการของตน การเป็นสมาชิกในสมาคมเหล่านี้เป็นไปโดยสมัครใจ บนเรือขนาดใหญ่และกองบัญชาการบนฝั่งบางแห่ง จ่าเอกชั้นหนึ่ง (PO1) อาจมีระเบียบในตัวเอง แม้ว่าจะแตกต่างจากระเบียบของพันจ่า (CPO) และระเบียบในวอร์ดซึ่งมีห้องครัวและพ่อครัวเป็นของตัวเอง แต่ "ระเบียบ" ชั้นหนึ่งเป็นเพียงช่องแยกต่างหากสำหรับการรับประทานอาหารจากลูกเรือทั่วไปในโรงอาหาร

จ่าทหารเรือ (อี-4 ถึง อี-6) มีบทบาทสองบทบาททั้งในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิคและผู้นำ ต่างจากกะลาสีเรือในตำแหน่งที่ต่ำกว่า ไม่มีสิ่งที่เรียกว่า "จ่าทหารเรือที่ไม่ได้รับการแต่งตั้ง" จ่าทหารเรือเรือทุกคนมีทั้งอัตรา (ยศ) และพรรค (งานคล้ายกับ Military Occupation Specialty: MOS ในบริการอื่น ๆ) ชื่อเต็มของจ่าทหารเรือเป็นการรวมกันของทั้งสอง ดังนั้น จ่าเอกชั้นหนึ่งซึ่งมี พรรคช่างอิเล็กทรอนิกส์ (electronics technician) จึงเรียกว่า ช่างอิเล็กทรอนิกส์ชั้นหนึ่ง (Electronics Technician First Class) หรือ ET1 คำว่า "จ่าทหารเรือ" โดยทั่วไปจะใช้เฉพาะในความหมายทั่วไปเมื่อหมายถึงกลุ่มของจ่าทหารเรือที่มีระดับต่างกัน เมื่อไม่ทราบระดับของจ่าทหารเรือ หรือเมื่อบุคคลที่มีระดับ อี-3 หรือต่ำกว่า กล่าวกับจ่าทหารเรือขณะอยู่ในการฝึกขั้นพื้นฐานหรือโรงเรียน "เอ"

เครื่องหมาย

• 
  จ่าเอก (หน่วยยามฝั่งบราซิล)
• 
  จ่าทหารเรือชั้นหนึ่ง Maître de 1^re classe
  (กองทัพเรือแคนาดา)^[5]
• 
  จ่าทหารเรือชั้นหนึ่ง (กองทัพเรือกานา)
• 
  จ่าเอกชั้นหนึ่ง (กองทัพเรือสหรัฐ)
• 
  จ่าเอก (ยามฝั่งสหรัฐ)

ดูเพิ่ม

• จ่าทหารเรือ
• รายชื่อเปรียบเทียบเครื่องหมายยศทหาร

อ้างอิง

1. คู่มือศัพท์ และ คำย่อทางทหาร (PDF). มณฑลทหารบกที่ 16. บริษัท เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์ จำกัด. pp. 1–3.^{[ลิงก์เสีย]}
2. พระราชบัญญัติยศทหาร พ.ศ. 2479. ราชกิจจานุเบกษา. 2479.
3. คู่มือศัพท์ และ คำย่อทางทหาร (PDF). มณฑลทหารบกที่ 16. บริษัท เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์ จำกัด. pp. 1–3.^{[ลิงก์เสีย]}
4. "U.S. Military Rank Insignia". U.S. Department of Defense.
5. "Ranks and appointment". canada.ca. Government of Canada. 23 November 2017. สืบค้นเมื่อ 28 May 2021.