ประชากรทั้งหมด | |
---|---|
600 คน (พ.ศ. 2547)[1] | |
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
สุพรรณบุรี · อุทัยธานี · กาญจนบุรี ประเทศไทย | |
ภาษา | |
ภาษาลาวครั่ง · ไทย · กะเหรี่ยง ส่วนน้อยพูดภาษากฺ๋อง[1] | |
ศาสนา | |
พุทธ |
ชาวกฺ๋อง หรือ โอกฺ๋อง เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ขนาดเล็กที่พบในเขตจังหวัดกาญจนบุรี สุพรรณบุรี และอุทัยธานี มีประชากรราว 600 คน ชนกลุ่มนี้เรียกตัวเองและภาษาพูดว่า กฺ๋อง แต่คนภายนอกอาจเรียกชนกลุ่มนี้ว่า ละว้า หรือ ลัวะ เอกสารเก่าเรียก ละว้าเมืองกาญจนบุรี[2] ซึ่งเป็นคนละชาติพันธุ์กันด้วยความเข้าใจผิด เชื่อกันว่าถิ่นฐานเดิมของชาวกฺ๋องอยู่ในประเทศพม่า แต่ถูกกวาดต้อนมาในสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อกว่า 200 ปีมาแล้ว ปัจจุบันมีชาวกฺ๋องจำนวนไม่มากที่ยังพูดภาษาดั้งเดิมของตนเอง เพราะส่วนใหญ่หันไปพูดภาษาอื่น ผู้ที่สามารถใช้ภาษาดั้งเดิมของตนได้จะมีอายุ 40 ปีขึ้นไป
ประวัติของชาวกฺ๋องไม่ปรากฏแน่ชัดนัก เข้าใจว่าเดิมตั้งถิ่นฐานบริเวณชายแดนไทย-พม่า และถูกกองทัพไทยกวาดต้อนเข้าไปแถบลุ่มแม่น้ำแควใหญ่และแควน้อยเมื่อราว 200 ปีก่อน มีถิ่นฐานหลักที่บ้านหนองปรือ ตำบลนาสวน อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี ก่อนกระจายตัวไปตั้งถิ่นฐานที่บ้านละว้าวังควาย (ภาษากฺ๋องเรียก กะบี) ตำบลวังยาว และบ้านกกเชียง ตำบลห้วยขมิ้น อำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ก่อนจะอพยพไปอำเภอบ้านไร่และห้วยคต จังหวัดอุทัยธานีอีกจำนวนหนึ่ง[1][3] บ้างก็ว่ากฺ๋องที่บ้านละว้าในอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เป็นบรรพบุรุษของชาวกฺ๋องบ้านละว้าคอกควาย อำเภอห้วยคต จังหวัดอุทัยธานี[4]
ปัจจุบันชาวกฺ๋องจำนวนมากสมรสข้ามชาติพันธุ์มากขึ้น โดยเฉพาะที่บ้านกกเชียงในจังหวัดสุพรรณบุรี ที่มีชาวลาวครั่งและไทยสยามอพยพมาอาศัยเป็นจำนวนมากตั้งแต่ พ.ศ. 2480–2500 ชาวกฺ๋องจำนวนไม่น้อยสามารถพูดภาษาลาวครั่งได้[1] ขณะที่ชาวกฺ๋องในจังหวัดกาญจนบุรีจะสมรสข้ามชาติพันธุ์กับชาวกะเหรี่ยงและมอญ[5] ในงานเขียน ชาติวงศ์วิทยา เขียนใน พ.ศ. 2509 ระบุว่ามีหมู่บ้านขนาดเล็กหลายแห่งตามลำน้ำแควน้อยและแม่กลองที่คนในชุมชนสืบเชื้อสายจากชาวกฺ๋องหากแต่กลมกลืนคนไทยในท้องถิ่นไปแล้ว มีเพียงกลุ่มชนบางส่วนเท่านั้นที่ยังรักษาขนบธรรมเนียมประเพณี และเครื่องแต่งกายที่ต่างออกไปจากคนไทยในท้องถิ่น[2] หลังการสร้างเขื่อนในอำเภอศรีสวัสดิ์และสังขละบุรีเมื่อ พ.ศ. 2534 ทำให้ชาวกฺ๋องจำต้องโยกย้ายจากถิ่นฐานเดิมไปตั้งหลักแหล่งใหม่ร่วมกับชาติพันธุ์อื่น ๆ[6] ใน พ.ศ. 2564 ที่หมู่บ้านกกเชียงเหลือชาวกฺ๋องแท้ ๆ เพียงสี่ครอบครัว จำนวนไม่เกิน 20 คน[3]
ชาวกฺ๋องมีภาษาพูดของตนเอง อยู่ในตระกูลภาษาจีน-ทิเบต กลุ่มภาษาพม่า-โลโล แต่ไม่มีภาษาเขียน[3] ศัพท์แสงบางคำของภาษากฺ๋องที่บ้านกกเชียงจะมีการหยิบยืมคำจากภาษาไทยและลาว เช่น การนับเลข เพราะชาวกฺ๋องจะมีเฉพาะหลักหน่วยและหลักสิบ พอหลักร้อยเป็นต้นไปจะใช้ภาษาไทยแทน[3] หลังเกิดโรคระบาดที่ทำให้จำนวนชาวกฺ๋องลดจำนวนลง ประกอบกับการเข้ามาของชนต่างถิ่น และการสร้างโรงเรียนสอนภาษาไทยที่ทำให้ชาวกฺ๋องอ่านออกเขียนได้ จำนวนผู้ใช้ภาษาดั้งเดิมก็ลดจำนวนลงทุกปี[1][4] ชาวกฺ๋องรุ่นใหม่พูดภาษาดั้งเดิมไม่ได้ บางส่วนก็กระดากอายที่จะพูด บ้างก็เกรงว่าจะถูกดูแคลนว่าล้าหลัง[1][3] ขณะที่ชาวกฺ๋องในจังหวัดกาญจนบุรีเลิกใช้ภาษากฺ๋องเพื่อการสื่อสารมาหลายทศวรรษแล้ว ส่วนใหญ่จะหันไปพูดภาษาไทยหรือกะเหรี่ยงแทน[6]
ใน พ.ศ. 2562 องค์กรยูเนสโกจัดให้ภาษากฺ๋องเป็นภาษาใกล้สูญ[7]
เดิมชาวกฺ๋องนับถือผี แต่ปัจจุบันชาวกฺ๋องนับถือศาสนาพุทธ มีวัดประจำชุมชนสำหรับประกอบศาสนพิธี[3] เคยมีมิชชันนารีเข้าไปเผยแผ่ศาสนาคริสต์กับชาวกฺ๋องแต่ไม่ประสบความสำเร็จ[1] ทั้งนี้ชาวกฺ๋องยังคงความเชื่อในการไหว้ผีหมู่บ้าน (พีกังเฮเคีย) ซึ่งพิธีกรรมเหล่านี้จะมี จาจ้ำ คือ เจ้าจ้ำ ซึ่งรับอิทธิพลจากวัฒนธรรมลาว เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณมาประกอบพิธี[3] นอกจากนี้ยังมีพิธีเรียกขวัญ (เก๊กเคีย) ต้องใช้หมอทำขวัญมาประกอบพิธีเมื่อมีคนเจ็บป่วยหรือไม่สบาย และมีการเล่นผีกระด้ง สำหรับเสี่ยงทาย อย่างเดียวกับวัฒนธรรมมอญ[1]
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate=
(help)
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate=
(help)
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate=
(help)
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate=
(help)