นางแย้ม

นางแย้ม
ดอกนางแย้ม
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ: Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ: Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ: Asterids
อันดับ: Lamiales
วงศ์: Lamiaceae
สกุล: Clerodendrum
สปีชีส์: C.  chinense
ชื่อทวินาม
Clerodendrum chinense
(Osbeck) Mabb.[1]
ชื่อพ้อง
รายการ
  • Agricolaea fragrans (Vent.) Schrank
  • Clerodendrum chinense var. hamrense Das, Sarma & Borthakur
  • Clerodendrum chinense var. parviflorum M.R.Almeida
  • Clerodendrum chinense var. plenum M.R.Almeida
  • Clerodendrum chinense var. simplex (Moldenke) S.L.Chen
  • Clerodendrum fragrans Willd.
  • Clerodendrum fragrans f. pleniflorum (Schauer) Standl. & Steyerm.
  • Clerodendrum fragrans var. pleniflorum Schauer
  • Clerodendrum japonicum (Jacq.) Gandhi
  • Clerodendrum lasiocephalum C.B.Clarke
  • Clerodendrum macradenium Miq.
  • Clerodendrum philippinum Schauer
  • Clerodendrum philippinum f. multiplex (Sweet) Moldenke
  • Clerodendrum philippinum f. pleniflorum (Schauer) Moldenke
  • Clerodendrum philippinum var. simplex C.Y.Wu & R.C.Fang
  • Clerodendrum philippinum f. subfertile Moldenke
  • Clerodendrum riedelii Oliv.
  • Clerodendrum roseum Poit.
  • Cryptanthus chinensis Osbeck
  • Ovieda fragrans (Vent.) Hitchc.
  • Volkameria fragrans Vent.
  • Volkmannia japonica Jacq.

นางแย้ม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Clerodendrum chinense) เป็นไม้พุ่มเนื้ออ่อน พบทั่วไปตามป่าของประเทศไทย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

[แก้]

นางแย้มเป็นไม้พุ่มเนื้ออ่อน ใบเดี่ยว กว้างทรงรี ขึ้นสลับตามข้อของลำต้น ขอบใบมีหยัก เมื่อขยี้จะมีกลิ่นเหม็น ดอกสีขาวอมชมพู ออกเป็นช่อแน่นที่ปลายกิ่ง เส้นผ่านศูนย์กลาง 6–10 เซนติเมตร บานไม่พร้อมกัน ส่วนบนจะบานก่อน มีกลิ่นหอมทั้งวัน ผลเนื้ออ่อนมีเปลือกหุ้ม เมื่อแก่จัดจะแตกเป็น 4 กลีบ มีเมล็ดหลายเมล็ด

การขยายพันธุ์

[แก้]

นางแย้มขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด

ประโยชน์

[แก้]

นางแย้มเป็นไม้ประดับ และมีสรรพคุณทางสมุนไพร ใบใช้ตำพอกแก้โรคผิวหนัง รากใช้ต้มดื่มแก้ปวดข้อ ริดสีดวงทวาร แก้หลอดลมอักเสบ ต้นใช้ต้มดื่มแก้กระดูกสันหลังอักเสบเรื้อรัง ปวดข้อ ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ

ปรากฏในวรรณคดี

[แก้]
นางแย้มบานแบ่งแย้ม เกสร
เสียวกระสันโอษฐ์อร อ่อนยิ้ม
ลิลิตเพชรมงกุฏ ประพันธ์โดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน)[3]

ชมดวงพวงนางแย้ม บานแสล้มแย้มเกสร คิดความยามบังอร แย้มโอษฐ์ยิ้มพริ้มพรายงาม

เกร็ด

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. Plant-book, reimpr.: 707 (1989)
  2. "Clerodendrum chinense (Osbeck) Mabb". Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. สืบค้นเมื่อ 25 February 2021.
  3. "ลิลิตเพชรมงกุฎ - เจ้าพระยาพระคลัง (หน)". ห้องสมุดวชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ August 12, 2021.