บุญสม มาร์ติน

ศาสตราจารย์ นายแพทย์ บุญสม มาร์ติน ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2520 – พ.ศ. 2523
นายกรัฐมนตรี	เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
ก่อนหน้า	ภิญโญ สาธร
ถัดไป	สิปปนนท์ เกตุทัต
อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ดำรงตำแหน่ง 24 มิถุนายน พ.ศ. 2514 – 1 มกราคม พ.ศ. 2516
ก่อนหน้า	ศ.ดร.บัวเรศ คำทอง
ถัดไป	ศ.น.อ.นพ.ตะวัน กังวานพงศ์
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	19 กันยายน พ.ศ. 2465 ประเทศไทย
เสียชีวิต	9 มิถุนายน พ.ศ. 2551 (อายุ 85 ปี)
ศาสนา	โรมันคาทอลิก
คู่สมรส	นางอังศณา มาร์ติน

ศาสตราจารย์ นายแพทย์ บุญสม มาร์ติน (19 กันยายน พ.ศ. 2465 - 9 มิถุนายน พ.ศ. 2551) เป็นแพทย์และนักการเมืองชาวไทย อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และกระทรวงสาธารณสุข อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นผู้บุกเบิกการเรียนการสอนวิชาพลศึกษา ได้รับการยกย่องเป็น “บิดาของการพลศึกษาแผนใหม่ของไทย"

ประวัติ

ศาสตราจารย์ นายแพทย์ บุญสม มาร์ติน เกิดเมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2465 เป็นลูกครึ่งไทย-อังกฤษ สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย^[1] โรงเรียนอัสสัมชัญลำปาง โรงเรียนอัสสัมชัญ^[2] แพทยศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2488 และได้เป็นอาจารย์ในภาควิชาอายุรศาสตร์อยู่ในระยะสั้น ๆ แล้วจึงย้ายไปอยู่สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ พร้อมได้ทุนไปศึกษาต่อที่ประเทศสหรัฐอเมริกา จนได้รับปริญญามหาบัณฑิตทางสาธารณสุขศาสตร์และโรคเมืองร้อนจากมหาวิทยาลัยทูเลน เมื่อปี พ.ศ. 2492

เมื่อกลับจากศึกษาต่างประเทศมาแล้ว ได้เข้ามาปฏิบัติงานในกระทรวงศึกษาธิการ และได้รับมอบหมายให้ดูแลงานพลศึกษา จนได้ดำรงตำแหน่งสำคัญหลายระดับของกระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่อาจารย์ใหญ่โรงเรียนฝึกหัดครูพลศึกษา โรงเรียนฝึกหัดครูพลานามัย ผู้อำนวยการ วิทยาลัยพลศึกษา รองอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษาพลศึกษา ไปจนถึงตำแหน่งสูงสุด คือ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ

รวมทั้งยังได้มีโอกาสรับใช้ประเทศชาติในการบริหารราชการแผ่นดินในระดับรัฐบาลอยู่หลายสมัย โดยเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ 2 สมัย ในรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร และรัฐบาลนายสัญญา ธรรมศักดิ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์^[3] และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข^[4] ต่อมาสลับไปเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในรัฐบาลพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์^[5]

นอกจากนี้แล้ว ยังเคยเป็นนักฟุตบอลทีมชาติไทยในปี พ.ศ. 2489 อีกด้วย^[6]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2521 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[7]
• พ.ศ. 2517 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[8]
• พ.ศ. 2523 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[9]
• พ.ศ. 2531 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ^[10]
• พ.ศ. 2515 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)^[11]
• พ.ศ. 2507 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)^[12]

อ้างอิง

1. Lampang Soccer Hall of Fame
2. http://www.acn.ac.th/2009/gymkhana/history.html
3. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๓ ราย)
4. "พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๔ ราย)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-09-23. สืบค้นเมื่อ 2019-10-29.
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ รัฐมนตรีลาออก ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่ง และแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๗ ราย)
6. "รายชื่อนักฟุตบอล จากมูลนิธินักฟุตบอลทีมชาติไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-07-16. สืบค้นเมื่อ 2010-07-07.
7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๖ ตอนที่ ๑๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๓, ๓๑ มกราคม ๒๕๒๒
8. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๑ ตอนที่ ๑๔๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒, ๑๗ สิงหาคม ๒๕๑๗
9. ราขกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๗ ตอนที่ ๘๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๐, ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๒๓
10. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ เก็บถาวร 2009-02-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐๕ ตอนที่ ๙๕ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒, ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๑
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๙ ตอนที่ ๒๐๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๒๐๒, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๕
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๘๑ ตอนที่ ๑๖ ง หน้า ๓๑๙, ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๗

แหล่งข้อมูลอื่น

• วารสารมิตรครู, ฉบับที่ 12, ปักษ์แรก วันที่ 15 ตุลาคม 2523, หน้า 12-13

ก่อนหน้า		บุญสม มาร์ติน		ถัดไป
เรือโท ยงยุทธ สัจจวาณิชย์		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (12 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 - 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523)		เสม พริ้งพวงแก้ว
ศาสตราจารย์ ดร.บัวเรศ คำทอง		อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (24 มิถุนายน พ.ศ. 2514 - 1 มกราคม พ.ศ. 2516)		ศาสตราจารย์ นาวาอากาศเอก นายแพทย์ ตะวัน กังวานพงศ์