ปลาตะพาก

ปลาตะพาก
ปลาตะพากเหลือง (H. wetmorei)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Cypriniformes
วงศ์:	Cyprinidae
สกุล:	Hypsibarbus Rainboth, 1996
ชนิดต้นแบบ
Acrossocheilus malcolmi[1] Smith, 1945
ชนิด
ดูในเนื้อหา

ปลาตะพาก เป็นปลาน้ำจืดในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) ในสกุล Hypsibarbus (/ฮีป-ซี-บาร์-บัส/) จัดเป็นปลาขนาดกลางในวงศ์นี้ มีรูปร่างลักษณะทั่วไปคล้ายปลาตะเพียนในสกุล Barbonymus ซึ่งอยู่วงศ์เดียวกัน แต่ปลาตะพากจะมีลำตัวที่ยาวกว่า และขนาดจะใหญ่ได้มากกว่า แพร่กระจายพันธุ์ในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์และทางตอนใต้ของประเทศจีน พบอาศัยในแม่น้ำสายใหญ่รวมถึงลำธารน้ำตกบนภูเขาหรือป่าดิบชื้น

โดยมีขนาดลำตัวประมาณ 60-80 เซนติเมตร มีทั้งหมด 11 ชนิด (สูญพันธุ์ไปแล้ว 1 ชนิด ดูในตาราง) โดยมีชนิดที่รู้จักกันดีที่สุดคือ ปลาตะพากเหลือง (H. wetmorei)^[2] โดยปลาในสกุลนี้ถูกแยกออกมาจากสกุล Puntius ในปี ค.ศ. 1996 โดยวอลเตอร์ เรนโบธ โดยมีลักษณะสำคัญที่แตกต่างจากปลาในสกุลอื่น คือ มีก้านครีบเดี่ยวของครีบหลังมีขอบจักเป็นฟันเลื่อย ครีบท้องมีก้านครีบแขนง 8 ก้าน ใต้คางมีร่องแยกระหว่างขากรรไกรล่างและคาง ฐานครีบก้นยาวคิดเป็นร้อยละ 60 ของความยาวหัว ขอบเกล็ดแต่ละเกล็ดมีลายสีดำติดต่อกันเป็นร่างแห^[3]

ปลาตะพากมีชื่อเรียกรวมกันแบบอื่นอีก อาทิ "ปลากระพาก" (ประพาสไทรโยค)^[4], "ปลาปากหนวด", "ปลาปีก" (ภาษาอีสาน), "ปลาปากคำ" หรือ "ปลาสะป๊าก" (ภาษาเหนือ) เป็นต้น^[3]

โดยที่ชื่อวิทยาศาสตร์ Hypsibarbus มาจากภาษากรีกโบราณคำว่า "ὕψι" (ฮิปซี) และ barbus (บาร์บัส) ซึ่งเป็นชื่อที่ใช้ทั่วไปของปลาในวงศ์ปลาตะเพียน โดยมีความหมายถึง สันฐานที่มีความแบนข้าง^[5]

การจำแนก

• Hypsibarbus antiquus †^[6]
• Hypsibarbus annamensis (Pellegrin & Chevey, 1936)
• Hypsibarbus lagleri Rainboth, 1996
• Hypsibarbus macrosquamatus (Mai, 1978)
• Hypsibarbus malcolmi (Smith, 1945)
• Hypsibarbus myitkyinae (Prashad & Mukerji, 1929)
• Hypsibarbus pierrei (Sauvage, 1880)
• Hypsibarbus salweenensis Rainboth, 1996
• Hypsibarbus suvattii Rainboth, 1996
• Hypsibarbus vernayi (Norman, 1925)
• Hypsibarbus wetmorei (Smith, 1931)

อ้างอิง

1. William Eschmeyer, บ.ก. (2017). "Catalog of Fishes". California Academy of SCiences. สืบค้นเมื่อ 21 December 2017.
2. รายละเอียดในFishbase
3. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์. สาระน่ารู้ ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 264 หน้า. หน้า 90. ISBN 974-00-8701-9
4. กระพาก น. ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
5. Rainboth, W. J., 1996 - University of California Publications in Zoology v. 129: i-xiii + 1-199 The taxonomy, systematics, and zoogeography of Hypsibarbus, a new genus of large barbs (Pisces, Cyprinidae) from the rivers of southeastern Asia.
6. "ปลาดึกดำบรรพ์จากอำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-03. สืบค้นเมื่อ 2014-03-21. {{cite web}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ (help); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ (help); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Hypsibarbus ที่วิกิสปีชีส์