พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ	23 กรกฎาคม พ.ศ. 2431
สิ้นพระชนม์	7 ตุลาคม พ.ศ. 2431 (0 ปี 76 วัน)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาแส ในรัชกาลที่ 5

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ (23 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 – 7 ตุลาคม พ.ศ. 2431) เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 58 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาแส

ประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาแส (ธิดาพระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)) เมื่อวันจันทร์ ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 อุตราษาฒ ปีชวด สัมฤทธิศก จ.ศ. 1250 ตรงกับวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2431^[1] พระองค์ได้รับพระราชทานพระนามและสมโภชเดือนในวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมารทรงบันทึกไว้ในจดหมายเหตุรายวันของพระองค์ว่า^[2]

"วันพฤหัสบดีที่ ๒๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๓๑... กลับมาเกือบทุ่ม แล้วตามเสด็จไปสมโภชลูกแม่แส ชื่อเขจรจิรประดิษฐ กลับตำหนักเล่นต่อกับป้าโสม นอนห้าทุ่ม"

พระองค์มีพระโสทรขนิษฐา 2 พระองค์ คือ

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอัพภันตรีปชา (31 ตุลาคม พ.ศ. 2432 – 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยาลังการ (17 มกราคม พ.ศ. 2434 – 4 มิถุนายน พ.ศ. 2475)

พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ สิ้นพระชนม์เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 11 ขึ้น 2 ค่ำ ปีชวด สัมฤทธิศก จ.ศ. 1250 เวลา 7:45 นาฬิกา ^[3] ตรงกับวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2431 สิริพระชันษา 2 เดือน 16 วัน พระสรีรางคารบรรจุไว้ที่อนุสาวรีย์เจ้าจอมมารดาแส สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร

พระอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ (24 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 — 7 ตุลาคม พ.ศ. 2431)

ภายหลังสิ้นพระชนม์

• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 — 9 ธันวาคม พ.ศ. 2468)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ (9 ธันวาคม พ.ศ. 2468 — 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์               5. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                             22. บุศย์               11. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แจ่ม               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเขจรจิรประดิษฐ                                         24. พระยาจันทราทิตย์ (บุญเรือง)               12. จมื่นอินทร์ประพาส (เลี้ยง)                       6. พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)                             13. ท้าวมังสี (ขำ)                       27. จำปา               3. เจ้าจอมมารดาแส                                   7. บาง โรจนดิศ

อ้างอิง

1. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-05-15.
2. จดหมายเหตุรายวัน ในสมเด็จพระบรมราชปิตุลาธิบดี เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ เก็บถาวร 2017-07-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2560
3. ข่าวสิ้นพระชนม์