ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီး | |
| ที่ตั้ง | จมอยู่ใต้แม่น้ำย่างกุ้ง |
|---|---|
| ประเภท | ระฆังวัด |
| วัสดุ | สัมฤทธิ์ |
| การเปิด | 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1484 |
| อุทิศแด่ | เจดีย์ชเวดากอง |
ระฆังพระเจ้าธรรมเจดีย์ (พม่า: ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီး [dəma̰zèdì kʰáʊɰ̃láʊɰ̃ dʑí]) เป็นระฆังสัมฤทธิ์ ที่เชื่อกันว่าเป็นระฆังที่ใหญ่ที่สุดที่เคยหล่อมา โดยหล่อขึ้นเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1484 ตามคำสั่งของพระเจ้าธรรมเจดีย์แห่งอาณาจักรหงสาวดี เพื่ออุทิศแด่เจดีย์ชเวดากอง[1]
ใน ค.ศ. 1484 โหรหลวงของพระเจ้าธรรมเจดีย์แนะนำให้พระองค์เลื่อนการหล่อระฆังออกไป เนื่องจากเป็นช่วงฤกษ์ไม่ดีของกลุ่มดาวจระเข้ และเขาทำนายว่าระฆังจะไม่ส่งเสียงใด ๆ ออกมา เมื่อระฆังหล่อเสร็จสิ้นแล้วก็มีเสียงที่ไม่น่าประทับใจ[1]
ตามบันทึกสมัยนั้น ระฆังนี้หล่อขึ้นจากโลหะหนัก 180,000 viss (294 ตัน) ซึ่งรวมถึง เงิน ทอง ทองแดง และดีบุก กล่าวกันว่าระฆังนี้สูง 12 ศอกและกว้าง 8 ศอก[2] ในปี ค.ศ. 1583 กัสปาโร บัลบี พ่อค้าอัญมณีชาวเวนิสได้มาเยี่ยมชมเจดีย์ชเวดากอง และบรรยายถึงระฆังพระเจ้าธรรมเจดีย์ในบันทึกส่วนตัวของเขาว่ามีการแกะสลักจากบนลงล่างด้วยข้อความที่เขาไม่สามารถถอดรหัสได้:
"ข้าพเจ้าพบระฆังขนาดใหญ่ใบหนึ่งในห้องโถงวัด และพบว่ามีรอบก้าวเดินเจ็ดก้าวกับอีกสามฝ่ามือ เต็มไปด้วยตัวอักษรตั้งแต่บนลงล่าง แต่ไม่มีชาติใดเข้าใจตัวอักษรเหล่านี้"[2][3][4]
นักสำรวจและพ่อค้าชาวยุโรปเริ่มติดต่อกับพม่าตอนล่างในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 ฟีลีปึ ดึ บรีตู อี นีโกตึ ขุนศึกและทหารรับจ้างชาวโปรตุเกส หรือที่ชาวพม่าเรียกว่า งะซีนกา เดินทางมาถึงพม่าตอนล่างในช่วงปี ค.ศ. 1590 ในเวลานั้นสิเรียม (ปัจจุบันเรียกว่า ตาน-ลยีน) เป็นท่าเรือที่สำคัญที่สุดในอาณาจักรตองอูของพม่า
ปี ค.ศ. 1599 ฟีลีปึ ดึ บรีตูได้นำกองกำลังยะไข่เข้ายึดครองดินแดนสิเรียมและหงสาวดี ซึ่งเป็นเมืองหลวงของพม่าตอนล่าง กษัตริย์แห่งยะไข่แต่งตั้งฟีลีปึ ดึ บรีตูให้เป็นเจ้าเมืองสิเรียม ในปี ค.ศ. 1600 ฟีลีปึ ดึ บรีตูได้ขยายอำนาจข้ามแม่น้ำพะโคไปยังดากองและชนบทโดยรอบ[2] ฟีลีปึ ดึ บรีตูประกาศอิสรภาพจากกษัตริย์ยะไข่ใน ค.ศ. 1603 และสถาปนาการปกครองของโปรตุเกสภายใต้การนำของ ไอรึช ดึ ซัลดาญา (Aires de Saldanha) อุปราชแห่งอินเดียของโปรตุเกส
ค.ศ. 1608 ฟีลีปึ ดึ บรีตูและลูกน้องได้ขนย้ายระฆังพระเจ้าธรรมเจดีย์ออกจากเจดีย์ชเวดากองและกลิ้งลงจากเขาสิงคุตตระ จากที่นี่ระฆังถูกลากด้วยช้างเพื่อนำไปล่องแพตามแม่น้ำปะซูนดองต่อไปยังแม่น้ำพะโค ระฆังและแพถูกผูกไว้กับเรือธงของฟีลีปึ ดึ บรีตูสำหรับล่องข้ามแม่น้ำไปยังสิเรียมเพื่อหลอมเป็นปืนใหญ่สำหรับเรือ[2] น้ำหนักบรรทุกนั้นหนักเกินไป แพแตกออกและระฆังก็จมลงสู่ก้นแม่น้ำ พร้อมกับพาเรือของฟีลีปึ ดึ บรีตูจมลงไปด้วย ณ จุดบรรจบกันของแม่น้ำพะโคและแม่น้ำย่างกุ้ง ซึ่งปัจจุบันเรียกว่า มังกี้พอยต์[2][5]
กองทัพพม่าภายใต้การนำของพระเจ้าอะเนาะเพะลูนสามารถยึดเมืองสีเรียมคืนได้ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1613 ฟีลีปึ ดึ บรีตูถูกประหารชีวิตด้วยการเสียบไม้ประจาน[6]