ลัทธิเซียนเทียนเต้า (จีน: 先天道 Xiāntiān Dào) เป็นลัทธิศาสนาหนึ่งที่หวง เต๋อฮุย ก่อตั้งขึ้นในสมัยราชวงศ์ชิง โดยสืบความเชื่อมาจากลัทธิบัวขาวในสมัยราชวงศ์หยวน นอกจากนี้ยังรับคำสอนมาจากลัทธิหลัวด้วย ลัทธิเซียนเทียนเต้าเป็นต้นกำเนิดของอีก 5 ลัทธิที่แยกตัวออกมาภายหลัง ได้แก่ ลัทธิอนุตตรธรรม ลัทธิถงซั่นเซ่อ ลัทธิฉือฮุ่ยถัง ลัทธิเทียนเต๋อเซิ่ง และลัทธิเต้าเยวี่ยน[1]
ในสมัยราชวงศ์หยวนได้เกิดลัทธิบัวขาวขึ้น ซึ่งนับถือพระแม่องค์ธรรมคือพระเป็นเจ้า ถือการกินเจ รอคอยการมาเกิดของพระศรีอริยเมตไตรย และต่อต้านการปกครองกดขี่ของต่างชาติคือชาวมองโกลในขณะนั้น ราชวงศ์หยวนจึงปราบปราบลัทธิบัวขาวอย่างหนักจนลัทธินี้กลายเป็นองค์กรใต้ดิน แต่ลัทธิยังคงแพร่หลายอยู่ต่อมา
ถึงสมัยราชวงศ์ชิง หวง เต๋อฮุย (黃德輝, ค.ศ. 1624–1690) ซึ่งนับถือลัทธิบัวขาวได้แยกออกไปตั้งลัทธิศาสนาใหม่ในชื่อเซียนเทียนเต้า คำสอนหลักยังคงเน้นเรื่องพระแม่องค์ธรรม การถือพรต และการกินเจ[2] และได้นำคำสอนของลัทธิหลัวมาผสมผสานด้วย[3] โดยหวง เต๋อฮุย ประกาศตนเป็นจู่ซือรุ่นที่ 9 สืบจากนิกายเซนซึ่งถือพระโพธิธรรมเป็นจู่ซือองค์ที่ 1 ลัทธิเซียนเทียนเต้าได้แพร่หลายต่อมาและแตกแขนงออกไปอีก 5 ลัทธิ โดยลัทธิอนุตตรธรรมและลัทธิถงซั่นเซ่อยังคงถือหวง เต๋อฮุย เป็นจู่ซือรุ่นที่ 9 และยึดถือจู่ซือสายเดียวกันจนถึงหยาง หวนซวี จู่ซือรุ่นที่ 13 นับจากนี้จึงนับจู่ซือแตกต่างกัน[1] ส่วนอีกสามลัทธิที่เหลือไม่ได้ยึดถือสายธรรมาจารย์เดียวกัน
ลัทธิเซียนเทียนเต้าเชื่อว่าพระแม่องค์ธรรมคือพระเป็นเจ้าพระผู้สร้างโลก และสรรพชีวิตไว้รวม 9.6 พันล้านชีวิต แต่ด้วยความหลงลืมธรรมชาติเดิมแท้ของตนจึงต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏ และไม่อาจกลับสู่สวรรค์ได้ พระแม่องค์ธรรมจึงส่งพระพุทธเจ้า ศาสดา และนักปราชญ์ทั้งหลายมาเกิดบนโลกเพื่อฉุดช่วยสรรพสัตว์ให้กลับไปสู่ธรรมชาติเดิม โดยแบ่งออกเป็นสามยุค ยุคแรกเป็นยุคพระทีปังกรพุทธเจ้าได้ช่วยสรรพสัตว์ได้ 200 ล้านชีวิต ต่อมาเป็นยุคพระศากยมุนีพุทธเจ้าช่วยสรรพสัตว์ได้อีก 200 ล้านชีวิต เหลืออีก 9.2 พันล้านชีวิตพระศรีอริยเมตไตรยพุทธเจ้าในอนาคตจะเสด็จมาโปรดนำกลับสู่สวรรค์
ผู้นับถือลัทธิเซียนเทียนเต้าจะอุทิศตนช่วยเหลือพระแม่องค์ธรรมเพื่อนำสรรพสัตว์กลับสู่สวรรค์ดังเดิม โดยสอนเน้นหลักจริยธรรม การทำบุญ นับถือบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์โดยมีพระแม่องค์ธรรมเป็นสิ่งสูงสุด และรับคำสอนจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ผ่านทางร่างทรงซึ่งฝึกตนมารับหน้าที่นี้โดยเฉพาะ
ลัทธิเซียนเทียนเต้า (รวมถึงลัทธิที่แยกมาภายหลัง) ใช้คำสอนซึ่งเป็นการผสานความเชื่อของ 3 ศาสนา ได้แก่ ศาสนาพุทธ ลัทธิขงจื๊อ และลัทธิเต๋า ต่อมาได้เอาคำสอนของศาสนาคริสต์และศาสนาอิสลามมาใช้ด้วย จึงนับเป็น 5 ศาสนา[1] และเชื่อว่าคำสอนของลัทธิตนไม่ใช่ศาสนา แต่เป็นสัจธรรมแท้สากลของทุกศาสนา
จู่ซือ หรือ ปรมาจารย์เจ้าสำนักเซียนเทียนเต้า มีทั้งสิ้น 15 รุ่น โดยหวง เต๋อฮุย ศาสดาผู้ก่อตั้งลัทธิเซียนเทียนเต้าได้ถือเอาสังฆปริณายกทั้ง 6 องค์ของนิกายเซนในประเทศจีนเป็นจู่ซือของเซียนเทียนเต้าด้วย ต่อด้วยนักพรตลัทธิเต๋า 2 รุ่น แล้วถือตนเป็นจู่ซือรุ่นที่ 9 ลำดับจู่ซือของเซียนเทียนเต้าจึงมีดังนี้
|
|
หลังสมัยจู่ซือคนที่ 15 แล้วลัทธิเซียนเทียนเต้าก็แตกเป็นสายย่อยต่าง ๆ