สมเด็จพระอินทราชา

บทความนี้เกี่ยวกับสมเด็จพระอินทราชา สำหรับพระอินทราชาพระองค์อื่น ดูที่ พระอินทราชา

สมเด็จพระอินทราชา
พระบรมรูปสมเด็จพระอินทราชาที่อาคารประติมากรรมขุนหลวงพะงั่วและประวัติศาสตร์สุพรรณบุรี จ.สุพรรณบุรี
พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา
ครองราชย์	พ.ศ. 1952 - 1967 (15 ปี 0 วัน)
ก่อนหน้า	สมเด็จพระเจ้ารามราชา (ราชวงศ์อู่ทอง)
ถัดไป	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2
พระราชสมภพ	พ.ศ. 1902
สวรรคต	พ.ศ. 1967 (65 พรรษา)
พระราชบุตร	เจ้าอ้ายพระยา เจ้ายี่พระยา สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2
ราชวงศ์	สุพรรณภูมิ
พระราชบิดา	สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1
ช่วงเวลา
เหตุการณ์สำคัญ	เจริญสัมพันธไมตรีกับ ต้าหมิง

สมเด็จพระนครินทราธิราชหรือเจ้านครอินทร์เสด็จพระราชสมภพเมื่อปี พ.ศ. 1902 เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 และเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 6 ของอาณาจักรอยุธยา เมื่อปี พ.ศ. 1952

พระราชประวัติ

สมเด็จพระอินทราชา มีพระนามเดิมว่า เจ้านครอินทร์ เสด็จพระราชสมภพเมื่อปี พ.ศ. 1902^[1] พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับเยเรเมียส ฟาน ฟลีต ระบุว่าพระองค์เป็นพระราชโอรสของน้องชาย สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 และเป็นพระเชษฐาในสมเด็จพระเจ้าทองลัน^[2] ส่วนพระชนนีมีเชื้อสายราชวงศ์พระร่วงแห่งสุโขทัย^[3] พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ระบุว่าพระองค์ได้เสวยราชสมบัติอยู่ ณ เมืองสุพรรณบุรี จนกระทั่งสมเด็จพระรามราชาธิราชทรงพิพาทกับเจ้าพระยามหาเสนาบดี เป็นเหตุให้เจ้าพระยามหาเสนาบดีหนีมาสวามิภักดิ์กับพระองค์ กราบทูลว่าจะชิงราชสมบัติกรุงศรีอยุธยาถวาย เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเจ้าเสด็จมาถึง เจ้าเสนาบดีจึงเข้ายึดกรุงศรีอยุธยาได้แล้วจึงเชิญสมเด็จพระอินทราชาเจ้าขึ้นเสวยราชสมบัติ^[4] ขณะพระชนมายุได้ 50 พรรษา^[2] ส่วนสมเด็จพระรามราชาธิราชได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ไปครองเมืองปทาคูจามแทน

เจ้าอ้ายพระยาและเจ้ายี่พระยากระทำยุทธหัตถีที่เชิงสะพานป่าถ่าน ซึ่งสร้างข้ามคลองประตูข้าวเปลือก จนสิ้นพระชนม์ทั้งสองพระองค์ ภาพจากจิตรกรรมประกอบโคลงพระราชพงศาวดาร ปัจจุบันภาพต้นฉบับถูกเก็บรักษาไว้ ณ พระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

สมเด็จพระอินทราชาประชวรเสด็จสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 1967^[4] พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่าทรงครองราชย์ได้ 15 ปี^[5] แต่ฉบับฟาน ฟลีต ว่า 20 ปี^[2] ในครั้งนั้นเจ้าอ้ายพระยาและเจ้ายี่พระยาพระราชโอรสของพระองค์ต่างยกพลเข้ามายังกรุงศรีอยุธยาเพื่อหมายในราชสมบัติ จึงเกิดการชนช้างกันขึ้น ณ สะพานป่าถ่าน จนสิ้นพระชนม์ทั้ง 2 พระองค์ เป็นเหตุให้สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2พระราชโอรสพระองค์ที่ 3 ได้ขึ้นครองกรุงศรีอยุธยา โดยมีพระนามว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2

พระราชกรณียกิจ

ด้านการปกครอง

เมื่อปี พ.ศ. 1962 พระมหาธรรมราชาที่ 3 แห่งกรุงสุโขทัย เสด็จสวรรคต หัวเมืองเหนือทั้งปวงเป็นจลาจลอันเนื่องมาจากพระยาบาลเมืองและพระยารามพระราชโอรสในพระมหาธรรมราชาที่ 3 แย่งชิงราชสมบัติกัน เมื่อพระองค์ต้องเสด็จขึ้นไปถึงเมืองพระบาง ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามได้ออกมาถวายบังคม^[5] เมื่อพระองค์เสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาจึงโปรดเกล้าฯ ให้พระราชโอรสไปครองเมืองอันเป็นเมืองลูกหลวง ได้แก่

• เจ้าอ้ายพระยา ครองเมืองสุพรรณบุรี ซึ่งเป็นเมืองลูกหลวง
• เจ้ายี่พระยา ครองเมืองแพรกศรีราชา (เมืองสรรค์) (บริเวณอำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท)
• เจ้าสามพระยา ครองเมืองชัยนาท (พิษณุโลก) ซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านทางด้านเหนือ

นอกจากนี้พระองค์ยังได้ขอพระราชธิดาแห่งกรุงสุโขทัยคือ พระราชเทวี กลับมาแต่งงานกับรัชทายาทพระองค์เล็กของพระองค์คือเจ้าสามพระยา (ต่อมาได้ให้กำเนิดสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ)

ด้านการต่างประเทศ

เจ้านครอินทร์เคยเสด็จไปเมืองหนานจิง ประเทศจีนสองครั้ง ใน พ.ศ. 1914^[6] และ 1920 เมื่อครั้งยังเป็นรัชทายาทแห่งเมืองสุพรรณบุรี ตรงกับรัชกาลจักรพรรดิหงอู่แห่งราชวงศ์หมิง^[7][8]

จักรพรรดิเจี้ยนเหวินแห่งราชวงศ์หมิงให้ความสนิทสนม อีกทั้งยังยกย่องว่าเป็นกษัตริย์เพียงพระองค์เดียวที่เคยเสด็จไปถึงราชสำนักจีน โดยจดหมายเหตุทางจีนออกพระนามพระองค์ว่า "เจียวลกควนอิน" ซึ่งมาจากพระนาม เจ้านครอินทร์

เมื่อสมเด็จพระเจ้ารามราชาเกิดข้อพิพาทกับเจ้าพระยามหาเสนาบดี เป็นเหตุให้เจ้าพระยามหาเสนาบดีหนีมาขึ้นกับพระองค์และยกกำลังเข้ายึดกรุงศรีอยุธยาได้ แล้วจึงทูลเชิญพระองค์ขึ้นครองราชสมบัติแห่งกรุงศรีอยุธยา หลังจากนั้น พระองค์และพระเจ้ากรุงจีนได้แต่งราชทูตเพื่อเจริญทางพระราชไมตรีระหว่างกันอีกหลายครั้ง โดยจดหมายเหตุจีนออกพระนามพระองค์หลังขึ้นครองราชสมบัติแล้วว่า "เจียวลกควนอินตอล่อทีล่า" ซึ่งมาจากพระนาม เจ้านครอินทราธิราช

พงศาวลี

พงศาวลีของสมเด็จพระอินทราชา
4. พระยาอู่ทองเดิม                             2. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1                                   1. สมเด็จพระอินทราชา                                         24. พ่อขุนศรีอินทราทิตย์               12. พ่อขุนรามคำแหงมหาราช                       25. นางเสือง               6. พระยาเลอไทย                             3. พระขนิษฐาในพระมหาธรรมราชาที่ 1

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 64
2. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับ เยเรเมียส ฟาน ฟลีตฯ, หน้า 30
3. การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช, หน้า 65
4. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 394
5. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 50
6. “เมื่อวันที่ ๒๒ เดือน ๙ ปีที่ ๔ แห่งรัชศกหงหวู่ หลี่จงจิ้นเดินทางกลับมาจากราชอาณาจักรสยาม ซานเลี่ยเจาผีหยา (แปล: สมเด็จเจ้าพระยา หรือ สมเด็จพระราเมศวร) กษัตริย์แห่งอาณาจักรนั้น ทรงแต่งตั้งราชทูตนามว่า เจาเอี้ยนกูหมาน (แปล: เจ้าอินทร์กุมาร) แลคณะติดตามหลี่จงจิ้นมาเข้าเฝ้า ณ ราชสำนัก…”
7. หมิงสือลู่ - ชิงสือลู่ บันทึกเรื่องจริงแห่งราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิงฯ
8. พ่อขุนรามคำแหงไปเมืองจีน เอาเทคโนโลยีทำถ้วยชามกลับมาสุโขทัยจริงหรือ? ศิลปวัฒนธรรม สืบค้นเมื่อ 5 พฤศจิกายน 2564

บรรณานุกรม

• มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. หน้า 64-66. ISBN 978-616-7308-25-8
• พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
• หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับเยเรเมียส ฟาน ฟลีตและผลงานคัดสรร พลตรี หม่อมราชวงศ์ ศุภวัฒย์ เกษมศรีฯ. กรุงเทพฯ : สมาคมประวัติศาสตร์ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, 2552. 171 หน้า. ISBN 9789746425872
• พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. การเมืองในประวัติศาสตร์ ยุคสุโขทัย-อยุธยา พระมหาธรรมราชา กษัตราธิราช. กรุงเทพฯ : มติชน, 2553. 184 หน้า. ISBN 978-974-02-0401-5

ดูเพิ่ม

• รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย

ก่อนหน้า		สมเด็จพระอินทราชา		ถัดไป
สมเด็จพระเจ้ารามราชา (ราชวงศ์อู่ทอง) (พ.ศ. 1938 - 1952)		พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์สุพรรณภูมิ) (พ.ศ. 1952 - 1967)		สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (ราชวงศ์สุพรรณภูมิ) (พ.ศ. 1967 - 1991)