บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
อภิรัฐมนตรีสภา | |
---|---|
คณะองคมนตรี แห่งราชอาณาจักรสยาม | |
พ.ศ. 2468 - พ.ศ. 2475 | |
วันแต่งตั้ง | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[1] |
วันสิ้นสุด | 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475[2] (6 ปี 228 วัน) |
บุคคลและองค์กร | |
พระมหากษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ประธานอภิรัฐมนตรีสภา | สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช (ถึง 2471) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต (เริ่ม 2472) |
จำนวนรัฐมนตรีทั้งหมด | 8 |
อภิรัฐมนตรีสภา (อังกฤษ: Supreme Council of State) เป็นสภาที่ปรึกษาและนิติบัญญัติที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชโองการของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ พ.ศ. 2468 ถึง พ.ศ. 2475 โดยทรงมีพระราชประสงค์ให้สร้างสภาลักษณะเดียวกับคณะรัฐมนตรีอันเป็นที่ประชุมของพระราชวงศ์ที่สำคัญที่สุด 5 พระองค์ เพื่อพิจารณาร่างพระราชบัญญัติก่อนนำขึ้นทูลเกล้าถวายให้ทรงลงพระปรมาภิไธย และประชุมหารือข้อราชการ สภาก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 เพียง 3 วันหลังจากพระองค์ขึ้นครองราชย์ หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเชษฐาของพระองค์เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468
สภาประกอบด้วยพระราชวงศ์ 5 พระองค์ แต่ละพระองค์เป็นเจ้านายแห่งราชวงศ์จักรีซึ่งดำรงตำแหน่งเสนาบดีที่สำคัญในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระราชบิดาและพระเชษฐาของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว) ภายหลังมีสมาชิกสิ้นพระชนม์จึงมีการแต่งตั้งสมาชิกเพิ่มเติมจากพระราชวงศ์อีก 3 พระองค์ สมาชิกสภาประกอบด้วย
อภิรัฐมนตรีสภา รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว | ||||
อภิรัฐมนตรี | ตำแหน่ง | เริ่มดำรงตำแหน่ง | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช |
ประธานอภิรัฐมนตรีสภา | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 13 มิถุนายน พ.ศ. 2471 | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต |
ประธานอภิรัฐมนตรีสภา | 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2472 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 | ||
อภิรัฐมนตรี | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2472 | |||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
อภิรัฐมนตรี | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ |
อภิรัฐมนตรี | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 | ||
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ |
อภิรัฐมนตรี | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2474 | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ |
อภิรัฐมนตรี | 1 เมษายน พ.ศ. 2473 - 8 เมษายน พ.ศ. 2475 | ||
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน |
อภิรัฐมนตรี | 21 ตุลาคม พ.ศ. 2474 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 | ||
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย |
อภิรัฐมนตรี | 21 ตุลาคม พ.ศ. 2474 - 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 |
สภานี้มิใช่องค์กรเดียวของรัฐบาลในเวลานั้น หากแต่ยังมีสภากรรมการองคมนตรี (Privy Council) และเสนาบดีสภา (Council of Secretaries) อย่างไรก็ดี สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตเป็นสมาชิกที่โดดเด่นที่สุดของอภิรัฐมนตรีสภา เพราะพระองค์เป็นผู้สำเร็จราชการและเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย
อภิรัฐมนตรีสภา เป็นสถาบันใหม่เทียบเท่าได้กับสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดินในรัชกาลที่ 5 ซึ่งได้ตั้งขึ้นภายหลังที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์ได้ 2 วัน (วันเสาร์ที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468) มีหน้าที่เป็นสภาที่ปรึกษาชั้นสูงแก่พระมหากษัตริย์ ซึ่งให้คำปรึกษาเกี่ยวกับกิจการการเมืองการปกครองและนโยบายของประเทศ อภิรัฐมนตรีสภา มีการกำหนดการประชุมทุก ๆ วันศุกร์ สัปดาห์ละครั้ง โดยมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประธานในการประชุม เริ่มการประชุมครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 ณ พระที่นั่งบรมพิมาน อภิรัฐมนตรีสภา ได้ให้คำปรึกษาแนะนำในเรื่องที่เกี่ยวกับราชการแผ่นดินหลายเรื่องที่สำคัญ กล่าวคือ