อักษรชญานวัชระทรงเหลี่ยม
| อักษรชญานวัชระทรงเหลี่ยม | |
|---|---|
 | |
| ชนิด | |
| ผู้ประดิษฐ์ | ชญานวัชระ |
| ทิศทาง | ซ้ายไปขวา  |
| ภาษาพูด | ภาษามองโกเลีย, ภาษาทิเบต, ภาษาสันสกฤต |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Zanb (339), Zanabazar Square (Zanabazarin Dörböljin Useg, Xewtee Dörböljin Bicig, Horizontal Square Script) |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Zanabazar Square |
ช่วงยูนิโคด | |
อักษรซานาบาซาร์ (มองโกเลีย: Занабазар) หรือ อักษรชญานวัชระ (สันสกฤต: ज्ञानवज्र, Jñānavajra) เป็นอักษรทรงเหลี่ยมแนวนอน (𑨢𑨆𑨏𑨳𑨋𑨆𑨬𑨳, มองโกเลีย: Хэвтээ Дөрвөлжин бичиг, Хэвтээ Дөрвөлжин Үсэг) ใช้สำหรับเขียนภาษามองโกเลียในแนวนอน และยังอาจใช้เขียนภาษาทิเบตและภาษาสันสกฤตได้ด้วย อักษรชนิดนี้เป็นอักษรในตระกูลอักษรพราหมี มีพื้นฐานมาจากอักษรทิเบตและคล้ายคลึงกับอักษรพักปา[1][2]
อักษรนี้ได้รับการคิดค้นโดยชญานวัชระ พระทิเบตชาวมองโกเลีย และเขายังได้สร้างอักษรสวยัมภูขึ้นมาด้วยในเวลาเดียวกันในปี 1686 ซึ่งเป็นรัชสมัยของจักรพรรดิคังซี ช่วงต้นยุคราชวงศ์ชิง
ตัวอักษร
[แก้]สระ
[แก้]
| ชนิด | อักษร | ชื่อ | XML | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| สระ | 𑨀 | A | & #x11A00; | |
| สระที่ใส่ | 𑨁 | I | & #x11A01; | |
| 𑨂 | UE | & #x11A02; | ||
| 𑨃 | U | & #x11A03; | ||
| 𑨄 | E | & #x11A04; | ||
| 𑨅 | OE | & #x11A05; | ||
| 𑨆 | O | & #x11A06; | ||
| 𑨇 | AI | & #x11A07; | ยังอาจใช้เป็นเสียงควบ '-I' ด้วย | |
| 𑨈 | AU | & #x11A08; | ยังอาจใช้เป็นแสดงเสียงควบ '-U' ด้วย | |
| 𑨉 | REVERSED I | & #x11A09; | ใช้ในภาษาสันสกฤต | |
| สระเสียงยาว | 𑨊 | VOWEL LENGTH MARK | & #x11A0A; | ใช้ใส่เพื่อให้เป็นสระเสียงยาว |
พยัญชนะ
[แก้]
| อักษร | ชื่อ | XML | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|
| 𑨋 | KA | 𑨋 | |
| 𑨌 | KHA | 𑨌 | |
| 𑨍 | GA | 𑨍 | |
| 𑨎 | GHA | 𑨎 | |
| 𑨏 | NGA | 𑨏 | |
| 𑨐 | CA | 𑨐 | |
| 𑨑 | CHA | 𑨑 | |
| 𑨒 | JA | 𑨒 | |
| 𑨓 | NYA | 𑨓 | |
| 𑨔 | TTA | 𑨔 | |
| 𑨕 | TTHA | 𑨕 | |
| 𑨖 | DDA | 𑨖 | |
| 𑨗 | DDHA | 𑨗 | |
| 𑨘 | NNA | 𑨘 | |
| 𑨙 | TA | 𑨙 | |
| 𑨚 | THA | 𑨚 | |
| 𑨛 | DA | 𑨛 | |
| 𑨜 | DHA | 𑨜 | |
| 𑨝 | NA | 𑨝 | |
| 𑨞 | PA | 𑨞 | |
| 𑨟 | PHA | 𑨟 | |
| 𑨠 | BA | 𑨠 | หรือ 𑨭 VA |
| 𑨡 | BHA | 𑨡 | |
| 𑨢 | MA | 𑨢 | |
| 𑨣 | TSA | 𑨣 | |
| 𑨤 | TSHA | 𑨤 | |
| 𑨥 | DZA | 𑨥 | |
| 𑨦 | DZHA | 𑨦 | |
| 𑨧 | ZHA | 𑨧 | |
| 𑨨 | ZA | 𑨨 | |
| 𑨩 | -A | 𑨩 | ภาษามองโกเลีย AANG, ภาษาทิเบต A-CHUNG |
| 𑨪 | YA | 𑨪 | |
| 𑨫 | RA | 𑨫 | |
| 𑨬 | LA | 𑨬 | |
| 𑨭 | VA | 𑨭 | |
| 𑨮 | SHA | 𑨮 | |
| 𑨯 | SSA | 𑨯 | |
| 𑨰 | SA | 𑨰 | |
| 𑨱 | HA | 𑨱 | |
| 𑨲 | KSSA | 𑨲 |
| ชนิด | อักษร | ชื่อ | เอนทิตี XML | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| พยัญชนะตัวสุดท้าย | 𑨳 | FINAL CONSONANT MARK | & #x11A33; | ใช้เพื่อทำเครื่องหมายพยัญชนะตัวสุดท้ายของพยางค์ |
| ลบสระ | 𑨴 | VIRAMA | & #x11A34; | สำหรับภาษาสันสกฤตและทิเบต |
| จุดดวงจันทร์ | 𑨵 | CANDRABINDU | & #x11A35; | เสริมจมูก |
| 𑨶 | CANDRABINDU WITH ORNAMENT | & #x11A36; | ใช้สำหรับ & #x11A3F; | |
| 𑨷 | CANDRA WITH ORNAMENT | & #x11A37; | ใช้สำหรับ & #x11A3F; | |
| สัมผัส | 𑨸 | ANUSVARA | & #x11A38; | .ใช้สำหรับภาษาสันสกฤต |
| หยุดสัมผัส | 𑨹 | VISARGA | & #x11A39; | ใช้สำหรับภาษาสันสกฤต |
| 𑨺 | CLUSTER-INITIAL LETTER RA | & #x11A3A; | ใช้สำหรับกลุ่มพยัญชนะทิเบต รูปแบบเริ่มต้นของ & #x11A2B; | |
| 𑨻 | CLUSTER-FINAL LETTER YA | & #x11A3B; | ใช้สำหรับกลุ่มพยัญชนะทิเบต รูปแบบสิ้นสุดของ & #x11A2A; | |
| 𑨼 | CLUSTER-FINAL LETTER RA | & #x11A3C; | ใช้สำหรับกลุ่มพยัญชนะทิเบต รูปแบบสิ้นสุดของ & #x11A2B; | |
| 𑨽 | CLUSTER-FINAL LETTER LA | & #x11A3D; | ใช้สำหรับกลุ่มพยัญชนะทิเบต รูปแบบสิ้นสุดของ & #x11A2C; | |
| 𑨾 | CLUSTER-FINAL LETTER VA | & #x11A3E; | ใช้สำหรับกลุ่มพยัญชนะทิเบต รูปแบบสิ้นสุดของ & #x11A2D; | |
| สัญลักษณ์เริ่มต้น | 𑨿 | INITIAL HEAD MARK | & #x11A3F; | |
| สัญลักษณ์เริ่มต้น | 𑩀 | เครื่องหมายปิดหัว | & #x11A40; | |
| เครื่องหมายวรรคตอน | 𑩁 | MARK TSHEG | & #x11A41; | |
| เครื่องหมายวรรคตอน | 𑩂 | MARK SHAD | & #x11A42; | |
| เครื่องหมายวรรคตอน | 𑩃 | MARK DOUBLE SHAD | & #x11A43; | |
| เครื่องหมายวรรคตอน | 𑩄 | MARK LONG TSHEG | & #x11A44; | |
| สัญลักษณ์เริ่มต้น | 𑩅 | INITIAL DOUBLE-LINED HEAD MARK | & #x11A45; | |
| สัญลักษณ์เริ่มต้น | 𑩆 | DOUBLE-LINED HEAD MARK | & #x11A46; | |
| การเชื่อมต่อพยัญชนะ | 𑩇 | SUBJOINER | & #x11A47; | สำหรับกลุ่มพยัญชนะ |
การแสดงผลในคอมพิวเตอร์
[แก้]ในยูนิโคดเวอร์ชัน 10.0 ได้เพิ่มอักษรชนิดนี้เข้าไปในช่วงรหัส U+11A4F U+11A00[3]
| ชญานวัชระทรงเหลี่ยม[1][2] Official Unicode Consortium code chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+11A0x | 𑨀 | 𑨁 | 𑨂 | 𑨃 | 𑨄 | 𑨅 | 𑨆 | 𑨇 | 𑨈 | 𑨉 | 𑨊 | 𑨋 | 𑨌 | 𑨍 | 𑨎 | 𑨏 |
| U+11A1x | 𑨐 | 𑨑 | 𑨒 | 𑨓 | 𑨔 | 𑨕 | 𑨖 | 𑨗 | 𑨘 | 𑨙 | 𑨚 | 𑨛 | 𑨜 | 𑨝 | 𑨞 | 𑨟 |
| U+11A2x | 𑨠 | 𑨡 | 𑨢 | 𑨣 | 𑨤 | 𑨥 | 𑨦 | 𑨧 | 𑨨 | 𑨩 | 𑨪 | 𑨫 | 𑨬 | 𑨭 | 𑨮 | 𑨯 |
| U+11A3x | 𑨰 | 𑨱 | 𑨲 | 𑨳 | 𑨴 | 𑨵 | 𑨶 | 𑨷 | 𑨸 | 𑨹 | 𑨺 | 𑨻 | 𑨼 | 𑨽 | 𑨾 | 𑨿 |
| U+11A4x | 𑩀 | 𑩁 | 𑩂 | 𑩃 | 𑩄 | 𑩅 | 𑩆 | 𑩇 | ||||||||
ดูเพิ่ม
[แก้]- ↑ Shagdarsürüng, Tseveliin (2001). ""Study of Mongolian Scripts (Graphic Study or Grammatology). Enl."". Bibliotheca Mongolica: Monograph 1.
- ↑ Bareja-Starzyńska, Agata; Byambaa Ragchaa (2012). ""Notes on the Pre-existences of the First Khalkha Jetsundampa Zanabazar according to His Biography Written in the Horizontal Square Script."". Rocznik Orientalistyczny 1.
- ↑ "Unicode 10.0.0". Unicode Consortium. June 20, 2017. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-20. สืบค้นเมื่อ June 21, 2017.