อักษรลายตัย

อักษรลายตัย
ศัพท์ "ไทญ้อ" เขียนด้วยอักษรลายตัย
ชนิด
ช่วงยุค
คริสต์ศตวรรษที่ 16[1] – ปัจจุบัน
ทิศทางบนลงล่าง ซ้ายไปขวา
ภาษาพูดภาษาญ้อ
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่
ระบบพี่น้อง
สุโขทัย, ขอมไทย
ISO 15924
ISO 15924Tayo (380), ​Tai Yo
 บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ

อักษรลายตัย หรือ อักษรท้ายลายตัย (เวียดนาม: Chữ Thái Lai Tay) เป็นระบบการเขียนของชาวไทญ้อในจังหวัดเหงะอาน ประเทศเวียดนาม[2] ที่ใช้เขียนภาษาญ้อ รูปร่างคล้ายอักษรไทยฝักขามที่เคยใช้ในล้านนา

ชื่อ

[แก้]

อักษรนี้มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น อักษรญ้อลายตัย,[3] อักษรเหงะอาน, อักษรไทญ้อ, อักษรท้ายลายตัย, อักษรกวี่เจิว[4]

ต้นกำเนิด

[แก้]

เบื้องต้นมีแชล แฟร์ลุส (Michel Ferlus) นักวิชาการชาวฝรั่งเศสจัดให้อักษรลายตัยอยู่ในกลุ่มอักษรเขมร โดยแยกออกเป็นสองกลุ่ม คือ อักษรสุโขทัยและฝักขาม (ซึ่งพัฒนาไปเป็นอักษรไทยและลาว) และอีกกลุ่มคือ อักษรไทเวียด ลายตัย และลายปาว ของชาวไทในเวียดนาม[4] แฟร์ลุสกล่าวอีกว่าชาวไทรับรูปแบบอักษรเขมรทั้งหมดไปใช้โดยขาดการเรียนรู้อย่างเหมาะสม ในเวลาต่อมาเมื่อชาวไทกระจายทั่วภาคพื้นทวีปอุษาคเนย์ พวกเขาก็ยังคงรักษาลักษณะดั้งเดิมของอักษรเขมรยุคก่อนพระนครไว้ได้ หากแต่ไม่มีการเรียงลำดับอักษร หรือการใช้ตัวเลข[4] อย่างไรก็ตาม ชาวไทในเวียดนามมีอักษรใช้ครั้งแรกตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศวรรษที่ 16 เป็นต้นมา[1]

รูปลักษณ์

[แก้]

อักษรลายตัยมี 29 พยัญชนะ โดยมี 8 ตัวที่สามารถพบในตำแหน่งท้ายพยางค์ และมีสัญลักษณ์สระ 13 แบบ ซึ่งส่วนใหญ่ตั้งใต้พยัญชนะ หรือบางส่วนตั้งอยู่ทางขวาของพยัญชนะ[4][3] อักษรลายตัยยังคงเป็นอักษรสระประกอบแท้ และพยัญชนะที่ไม่มีรูปสระจะออกเสียงด้วยสระลดรูป <o>, [ɔ] ซึ่งต่างจากระบบการเขียนอักษรไทอื่น ๆ[3] อักษรนี้ยังมีตัวแฝดสำหรับสระและตัวผสมพยัญชนะท้ายอีก 9 ตัว[3]

อักษรนี้เขียนจากบนลงล่างและจากขวาไปซ้าย แบบเดียวกับอักษรจีน เพราะชาวไทเหล่านี้เคยใช้อักษรจีนเขียนภาษาของตนมาก่อนที่จะรับรูปแบบการเขียนอักษรฝักขามจากล้านนาและลาว

อักษรลายตัยไม่มีวรรณยุกต์ ส่วนใหญ่มักเขียนโดยไม่มีเครื่องหมายวรรคตอน แต่อาจพบในเอกสารตัวเขียนบางอันที่มีเครื่องหมายวรรคตอนเหมือนกับของจีน อักษรนี้ไม่มีตัวเลข โดยจะเขียนตัวเลขเป็นรูปตัวอักษร[3]

  • ข้อความในอักษรลายตัย
    ข้อความในอักษรลายตัย
  • ข้อความที่ตัดตอนมาจากเอกสารตัวเขียนอักษรลายตัย
    ข้อความที่ตัดตอนมาจากเอกสารตัวเขียนอักษรลายตัย
  • เอกสารตัวเขียนในอักษรลายตัย
    เอกสารตัวเขียนในอักษรลายตัย

การใช้งาน

[แก้]

ปัจจุบันไม่ค่อยมีการใช้งานอักษรนี้แล้ว แต่มีเอกสารตัวเขียนมากพอที่จะให้นักภาษาศาสตร์ศึกษาได้ นักวิชาการไทญ้อที่มีอายุมากบางคนสามารถอ่านเอกสารเหล่านี้ได้[4] ชุมชนไทญ้อในปัจจุบันมีการสอนและศึกษาอักษรนี้ โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลท้องถิ่นและบรรดาครู[3]

ยูนิโคด

[แก้]

ทางยูนิโคดเสนอให้ลงรหัสอักษรนี้ลงไป[3]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 Mukdawijitra, Yukti. "LANGUAGE IDEOLOGIES OF ETHNIC ORTHOGRAPHY IN A MULTILINGUAL STATE: THE CASE OF ETHNIC THÁI ORTHOGRAPHIES IN VIETNAM" (PDF). p. 95. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 22 มกราคม 2023. สืบค้นเมื่อ 7 พฤษภาคม 2024.
  2. ↑ Sầm Công Danh (2020). "Summarized version of Tai Yo script (updated)". Academia.edu. สืบค้นเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2021.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Nguyen, Viet Khoi; Sam, Cong Danh; van de Kasteelen, Frank (13 กรกฎาคม 2022). "Preliminary Proposal to encode the Yo Lai Tay Script" (PDF). สืบค้นเมื่อ 1 กันยายน 2022.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Ferlus, Michel (กันยายน 1999). "Sur l'ancienneté des écritures thai d'origine indo-khmère".

บรรณานุกรม

[แก้]
  • ประเสริฐ ณ นคร (2006). ตัวอักษรไทเหนือและไทอาหม. อักษร ภาษา จารึก วรรณกรรม. กทม.: มติชน. p. 66. ISBN 974-323-588-4.