Türkmenistanda syýahatçylyk pudagy

Türkmenistan syýahatçylyk pudagyny ösdürmek üçin uly mümkinçiliklere eýe ýurt. Merkezi Aziýadaky şäherleriniň köpüsi, Gündogar bilen Günbataryň siwilizasiýalaryny birleşdirýän Ýüpek ýolundaky esasy söwda nokatlarydyr. Köp goňşy ýurtlar (Gazagystan, Özbegistan we Eýran ýaly ýurtlar) Beýik ýüpek ýolunyň ugrundaky ýerlerine baglylykda ýurtlaryny ösdürýärler. Soňky ýyllarda Türkmenistanda syýahatçylyk çalt ösdi. Syýahatçylyk Türkmenistanyň Syýahatçylyk komiteti tarapyndan düzgünleşdirilýär.

Taryhy ýerler

[düzet | çeşmäni düzet]
Nusaý

Türkmenistanda üç sany Bütindünýä mirasy bar.

Nusaý häzirki Bagiriň golaýyndaky Aşgabat şäheriniň 18-nji etrabynda ýerleşýän gadymy şäherdir. Nusaý käbirleri Parfiýanyň ilkinji paýtagtlarynyň biri hökmünde suratlandyrylýar. Däp bolşy ýaly, ony Arsaces I esaslandyrypdyr (miladydan öňki 250-211-nji ýyllarda höküm sürüpdir) we Parfiýa şalarynyň şa nekropolidi, ýöne Nisa galasynyň şa rezidensiýasydygy belli däl.

Margiýanadaky Ahemeniler satrapiýasy bolan Merw, soňra bolsa Margiýanadaky Aleksandriýa we Antakiýa şäherleri, Merkezi Aziýanyň taryhy ýüpek ýolunyň ugrunda häzirki Marianyň golaýynda ýerleşýän uly oazis şäheridi. Sebitde möhüm strategiki ähmiýete eýe bolan medeni we syýasy alyş-çalyş üçin möhüm birnäçe şäher bar. Merwiň XII asyrda gysga wagtyň dowamynda dünýäniň iň uly şäheridigi bellendi.

Köne Ürgenç, 30,000 töweregi ilaty bolan Türkmenistanyň demirgazyk-gündogarynda, Özbegistan bilen serhetiň günortasynda ýerleşýän häkimlikdir. Ol gadymy Ürgenç şäherinde, XII asyrda paýtagt Horezmiň gazylmadyk harabalyklarynyň ýerleşýän ýerinde ýerleşýär. 2005-nji ýyldan bäri Köne Ürgençiň galyndylary ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi.[1]

Kurortlar we tebigat syýahatçylygy

[düzet | çeşmäni düzet]

Türkmenistanyň Kaspi kenarynda, Awaza milli şypahana zolagy ýaly deňiz kenarýaka şypahanalarynyň ençemesi ýerleşýär.

Çöl meýdanlary we çöldäki beýleki gözel ýerler

[düzet | çeşmäni düzet]
Derweze gaz krateriniň panoramasy

Garagum çöl haýwanat dünýäsinde köp sanly haýwan bar. Amyderýanyň guran ýerlerinde Garagum goraghanasy bar. Tebigy gaz ýatagy, Garagum çölüniň ortasyndaky Derweza obasynyň golaýynda ýerleşýär. 1971-nji ýylda buraw işlerinde sowet geologlary tebigy gazdan doldurylan gowaga girdiler.[2] Gurluşyň aşagyndaky ýer ýykyldy, diametri 70 metr (230 fut) bolan uly deşik gaz krateri ýüze çykardy. 40°15′10″ dg. g. 58°26′22″ gd. u. / 40.25264° dg. g. 58.43941° gd. u. / 40.25264; 58.43941 (The Gates of Hell) (G) (O) ýerleşýär Otlamak, zäherli gazy goýbermezlik üçin iň oňat çözgüt tapyldy.[3] Geologlar ýangynyň birnäçe günüň içinde ähli ýangyjyň sarp ediljekdigine umyt edipdiler, emma gaz häzirem ýanýar. ýerli ýaşaýjylar gowagy "dowzahyň derwezesi" diýip atlandyrdylar.[4]

Ýurduň rahatlygy

[düzet | çeşmäni düzet]

Türkmenistana syýahatlaryň köpüsi paýtagt Aşgabat şäherine ýa-da deňiz kenaryndaky Türkmanbaşy şäherine gelmek bilen başlaýar. Aşgabatda Türkmenistan howa ýollary üçin häzirki zaman halkara howa menzili bar. Bu howa menziline S7 Howaýollary, Türk Howaýollary, Flaýdubai, Belawiýa we Hytaý Günorta Howaýollary, şeýle hem Türkmenistan Howaýollary milli howa gatnawy hyzmat edýär. Türkmenistanda ýene bäş howa menzili (Türkmenabat, Daşoguz, Mary, Türkmenbaşy we Kerki) halkara derejesine eýe.

Muzeýler

[düzet | çeşmäni düzet]

Muzeýleriň köpüsi Aşgabat, Türkmanabad, Balkanabad, Mari we Daşoguz ýaly esasy şäherlerde ýerleşýär. Olaryň käbiri:

  • Aşgabat milli taryhy muzeýi
  • Halk hukuklary ýadygärlik toplumy
  • Mary muzeýi
  • Türkmenistanyň Döwlet medeni merkeziniň döwlet muzeýi
  • Türkmen haly muzeýi
  • Türkmenistanyň şekillendiriş sungaty muzeýi

Serdarda ajaýyp ýerli taryhy muzeý we Bereketde demir ýol muzeýi bar.

Syýahatçylaryň ýyllyk sany

[düzet | çeşmäni düzet]

2007-nji ýylda Türkmenistana 8200 syýahatçy geldi. Bu san ýerli ilat bilen deňeşdirilende az. 2007-nji ýylda Türkmenistanyň ilaty 4,750 000 adamdy. Bu, her 579 ýerli ýaşaýjy üçin 1 syýahatçynyň gatnaşygyny berýär. 2016-njy ýylda olaryň sanynyň 9000, 2019-njy ýylda bolsa 14,438-e ýetendigi habar berildi.[5]

Daşary ýurtly myhmanlaryň 2011-nji ýylda gelmegi

[düzet | çeşmäni düzet]

2011-nji ýylda Türkmenistana iň köp syýahatçy bolan üç ýurt:[6]

Salgylanmalar

[düzet | çeşmäni düzet]
  1. ↑ "Kunya-Urgench". UNESCO World Heritage Center. UNESCO. Retrieved 19 February 2011. 
  2. ↑ "Turkmenistan's "Door to Hell" - Gadling". Gadling. Retrieved 11 June 2015. 
  3. ↑ "Darvaz: The Door to Hell - English Russia". Retrieved 11 June 2015. 
  4. ↑ steve. "The Burning Gas Door to Hell in Darvaza, Turkmenistan". You're Not From Around Here, Are You?. Retrieved 11 June 2015. 
  5. ↑ Türkmenistanyň Ýyllyk Statistik Neşiri 2019 Ýyl (in Turkmen, Russian, and English). Ashgabat: State Committee of Statistics of Turkmenistan. 2020. 
  6. ↑ "Statistics" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2014-03-30. Retrieved 2013-10-31.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)