Fortunato de la Peña

Fortunato de la Peña
Secretary of Science and Technology
Kasalukuyang nanunungkulan
Unang araw ng panunungkulan Hunyo 30, 2016
Pangulo	Rodrigo Duterte
Nakaraang sinundan	Mario Montejo
Undersecretary for Science and Technology Services of the Department of Science and Technology
Nasa puwesto 2001–2014
Pangulo	Gloria Macapagal Arroyo Benigno Aquino III
Personal na detalye
Isinilang	Fortunato Tanseco de la Peña (1949-11-12) 12 Nobyembre 1949 (edad 74) Bulakan, Bulacan
Kabansaan	Filipino
Asawa	Mariquit Tablan Banzon
Anak	5
Alma mater	University of the Philippines Diliman New York University Bouwcentrum International Education
Propesyon	Engiero, profesor, punsyonaryo
Karera sa agham
Larangan	Industrial engineering Chemical engineering
Institusyon	University of the Philippines Diliman Department of Science and Technology

Si Fortunato " Boy " Tanseco de la Peña (isinilang noong Nobyembre 12, 1949) ay isang Pilipinong inhinyero at propesor na naglilingkod bilang Kalihim ng Agham at Teknolohiya sa Gabinete ni Pangulong Rodrigo Duterte . Bago niya ginampanan ang pamumuno ng Department of Science and Technology (DOST), siya ay ang Undersecretary para sa Science and Technology Services mula 2001 hanggang 2014. Maliban sa kanyang maikling pagreretiro mula 2014 hanggang 2016, nakasama niya ang departamento mula pa noong 1982.

Si De la Peña ay nagsilbi rin bilang pangulo ng Samahan ng Pilipinas para sa Pagpapaunlad ng Agham at Teknolohiya (PhilAAST) at dating kalihim ng United Nations Commission on Science and Technology for Development .^[1]

Talambuhay

Si de la Peña ay ipinanganak sa munisipalidad ng Bulakan, Bulacan noong Nobyembre 12, 1949. Siya ang bunso sa tatlong anak nina Emilio Banzon de la Peña at Luz Fajardo Tanseco. Nag-aral siya sa Unibersidad ng Pilipinas Diliman sa Lungsod ng Quezon kung saan natanggap niya ang kanyang Bachelor of Science degree sa kemikal na engineering noong 1969. Nakamit din niya ang kanyang degree sa MS sa industrial engineering at isang Ph.D. sa pangangasiwa ng negosyo mula sa parehong pamantasan noong 1976. Nakatanggap siya ng diploma sa Industrial Quality Control mula sa Bouwcentrum International Education sa Rotterdam, Netherlands noong 1975 at nagtuloy sa karagdagang pag-aaral sa Operations Research sa New York University Tandon School of Engineering sa Brooklyn, EUA noong 1982.^[2][3]

Si De la Peña ay isang Career Executive Service Officer (CESO) Ranggo I, ang pinakamataas na antas sa serbisyo sa karera ng Komisyon sa Serbisyo Sibil ng Pilipinas.^[1] Naglingkod siya sa Kagawaran ng Agham at Teknolohiya nang higit ng 30 taon. Nagsilbi rin siya sa iba't ibang posisyon sa kanyang alma mater na UP Diliman at nagtrabaho rin bilang Operations Engineer sa ESSO Philippines.^[4]

Sinimulan ni De la Peña ang kanyang karera sa UP Diliman nang sumali siya sa guro ng UP College of Engineering noong 1978.^[1] Siya ay isang katulong sa pananaliksik ng pamantasan at ang unang patnugot ng Philippine Engineering Journal . Pinamunuan din niya ang Department of Industrial Engineering and Operations Research hanggang 1988 nang siya ay naging isang full-time na propesor sa Industrial Engineering.^[5] Noong 1992, hinirang siya bilang Direktor ng Institute for Small Scale Industries ng UP at bilang bise presidente para sa Pagplano at Pag-unlad ng buong Unibersidad ng Pilipinas System noong 1993. Nagsilbi siya sa mga capacities na iyon hanggang sa 2001 at 1999 ayon sa pagkakabanggit. Kinilala ng Unibersidad ng Pilipinas si de la Peña para sa kanyang kilalang karera sa isang Outstanding Achievement Award noong 1999.^[2]

Kagawaran ng Agham at Teknolohiya

Si de la Peña ay nagsimulang magtrabaho sa departamento ng ehekutibo, Pinuno siya ng Serbisyo sa Pagpaplano nito mula 1982 hanggang 1984 at hinirang bilang Direktor ng Technology Application and Promosi Institute mula 1989 hanggang 1991. Ginawaran siya ng pangunahing papel sa paglikha at pagpapatupad ng maraming programa ng gobyerno tulad ng programang Technology Business Incubation (TBI) at programa ng Manufacturing Productivity Extension (MPEX) na sumusuporta sa maliliit na negosyo mula pa noong 1991.^[1][5]

Noong 2001, tinanggap ni de la Peña ang posisyon ng Subsecretario ng Scientific and Technological Services ng DOST sa ilalim ng kalihim ni Estrella F. Alabastro. Naging siya din ang pinakamahabang naglilingkod na pangulo ng National Research Council mula 2002 hanggang 2007.^[1] Sa loob ng 13 taon bilang Undersecretary, nagpatupad siya ng maraming pangunahing programa ng teknolohiya ng impormasyon at e-commerce bago ang paglikha ng Komisyon sa Teknolohiya ng Impormasyon at Komunikasyon . Isinasama nila ang e-Government Program ng DOST at ang Philippine e-Library Project kung saan siya nakatanggap ng pinakamataas na parangal na serbisyong sibil sa Pilipinas noong 2005.^[6]

Si De la Peña ay nagsilbi sa Komisyonal ng Komisyon sa Agham, Teknolohiya at Pagmanehero (COMSTE) bilang Director Ehekutbo noong 2008. Tumulong din siya sa pag-oorganisa ng National Innovation Network (Filipinnovation) at nagsilbi bilang Co-Chairman nito noong 2008. Noong 2011, siya ay nahalal na Tagapangulo ng United Nations Commission on Science and Technology for Development (UNCSTD).^[1][4][5]

Si De la Peña ay nagsilbi rin bilang pangulo ng Philippine Institute for Chemical Engineers at Association of Management and Industrial Engineers of the Philippines. Pinamunuan din niya ang Small Enterprises Research and Development Foundation, at NEC Foundation. Siya ay dating director din ng Entrepinoy Volunteers Foundation at Philippine Technology Development Ventures. Bilang pinuno ng Pag-aaral mula sa Impormasyon sa Komunikasyon at Komunikasyon para sa Pag-unlad (ICT4D) na Pananaliksik upang Pagandahin ang paggawa ng Patakaran sa proyekto ng Pilipinas ng DOST at International Development Research Center, siya ang nag-tala ng aklat na pinamagatang Philippine Experiences in ICT4D .^[6]

Talaan

Sanggunian

1. "Former NRCP president is the new DOST secretary". Philippine Information Agency. 5 Hunyo 2016. Inarkibo mula sa orihinal noong 22 Hulyo 2016. Nakuha noong 4 Hulyo 2016.
2. "The 100 Outstanding Alumni Engineers". UP Alumni Engineers. Nakuha noong 4 Hulyo 2016.
3. "DoST Secretary de la Peña, top professor and civil servant". The Manila Times. Agosto 11, 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong Hulyo 23, 2020. Nakuha noong Hulyo 23, 2020.
4. Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang un); $2
5. "With new chief, DOST prepares return to conservative R&D roots". Newsbytes Philippines. 8 Hunyo 2016. Nakuha noong 15 Marso 2021.
6. Akhtar, S.; Arinto, P.B. (2009). Digital Review of Asia Pacific 2009-2010. IDRC. p. 369. Nakuha noong 4 Hulyo 2016. fortunato de la peña digital review for asia pacific.