Özbaşı, Posof

Özbaşı
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Özbaşı
Özbaşı
Özbaşı
Özbaşı'nın Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçePosof
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[3]
İhtiyar heyeti[3]
Rakım1532 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam68
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75800

Özbaşı, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

Özbaşı köyünün eski adı Ğvinia'dır. Gürcüce bir yer adı olan Ğvinia (ღვინია), Gürcüce şarap anlamındaki "ğvino" (ღვინო) kelimesinden türemiştir ve şarap rengi anlama gelir.[4] 1595 tarihli Osmanlıca mufassal defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, "Ğina" (غینا) şeklinde yazılmıştır.[5][6]

Ğvinia köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Samtshe'de yer alıyodur. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde bir evin duvarında tespit edilen ve bir kiliseye ait Gürcüce yazılı taş da 15-16. yüzyıldan kalmıştır.[7]

Ğvinia köyü, Bu yerleşim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 16 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü hane reisleri Maharabel, Varsima, Giorgi, Nadira, Goça, Gogiça, Anania, Badura gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar ile yonca tarımı yapılıyor ve domuz besleniyordu.[8]

Ğvinia köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespitinde Gvinia (Гвиниа) adıyla kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Poshov kazasının Digur nahiyesinin 21 köyünden biriydi. Nüfusu, 96'sı erkek ve 89'u kadın olmak üzere, 21 hanede yaşayan 185 kişiden oluşuyordu. Köy halkının tamamı Türk olarak yazılmıştır.[9]

Ğvinia köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sürerken Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Ğvinia Türkiye'ye bırakıldı.[10]

Ğvinia, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] 1940 genel nüfus sayımında "Ginya" olarak yazılmış olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 409 kişiden oluşuyordu.[11] Ğvinia veya Ginya Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Özbaşı olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Özbaşı köyünün nüfusu 447 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 184 kişi okuma yazma biliyordu.[13]

Özbaşı köyünde, köyün Hristiyan döneminden kalma bir kilise ile bir kalenin kalıntıları bulunmaktadır.[14]

Köy, Ardahan il merkezine 88 km, Posof ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[15]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 68[2]
2021 65[2]
2020 68[2]
2019 71[2]
2018 62[2]
2017 60[2]
2016 66[2]
2015 68[2]
2014 71[2]
2013 70[2]
2012 67[2]
2011 71[2]
2010 68[2]
2009 73[2]
2008 78[2]
2007 78[2]
2000 121[15]
1990 212[16]
1985 318[17]
  1. ^ "Ozbasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Özbaşı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  3. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  4. ^ "ღვინია" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 9 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  5. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 444". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  6. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
  7. ^ "ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2021, s. 101. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
  8. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 303; III. cilt (1958) s. 444, 453". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 363". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2024. 
  10. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  11. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Genel Nüfus Sayımı 1946 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 658". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  13. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.
  14. ^ 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 24-25 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9639-0-2.
  15. ^ a b "Özbaşı Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  16. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]