1954 Suriye askerî darbesi

1954 Suriye askerî darbesi
Arap Soğuk Savaşı'nın parçası
TarihŞubat 1954
Bölge
Suriye Suriye
Sonuç Edib Çiçekli'nin devrilmesi
Taraflar

Suriye Suriye Hükûmeti

Suriye Suriye Silahlı Kuvvetleri sadıkları		 Suriye Suriye Silahlı Kuvvetleri darbecileri
Ulusal Parti
Halk Partisi
Müslüman Kardeşler
Komünist Parti
Baas Partisi
Komutanlar ve liderler
  • Edib Çiçekli (Suriye Devlet Başkanı ve Başbakanı)
  • Salah Çiçekli (ordu saha komutanı)
  • Rasmi Kudsi (ordu saha komutanı)
  • Abdülhak Şihada (jandarma komutanı)
  • Hüseyin Hidda (ordu saha komutanı)
  • Ömer Tamer (Halep garnizon komutanı)
  • Haşim el-Etâsî
  • Sultan el-Atraş
  • Şevket Şukayir (ordu komutanı)
  • Mustafa Hamdun (Halep isyancı komutanı)
  • Abdülcevad Raslan (Lazkiye garnizon komutanı)
  • Faysal Etâsî (Halep isyancı subayı)

    • 1954 Suriye askerî darbesi, aynı yılın şubat ayında, Edib Çiçekli hükûmetini devirmek için gerçekleşti. Çiçekli karşıtı hareketin başında eski Devlet Başkanı Etâsî ve kıdemli Dürzi lider Sultan el-Atraş vardı.

    Arka plan

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Albay Edib Çiçekli, Aralık 1951'de askeri bir otokrasi oluşturan bir darbeyle iktidara geldi.[1] Suriye lideri olarak Edib Çiçekli, Suriye'deki Arap çoğunluğun isteklerini fark etti ve buna göre bir pan-Arabizm politikası benimsedi. Cebel Dürzi dağındaki bağımsız fikirli Dürzi azınlıkla sık sık çatıştı, onları Ürdün'den gelen fonları kullanarak hükûmetini devirmeyi istemekle suçladı ve 1954'te yönetimine karşı olan direnişi bastırmak için Dürzi kalelerini bombalamaya başvurdu.

    Çiçekli'nin devrilmesi

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Artan hoşnutsuzluk sonunda Şubat 1954'te Çiçekli'nin devrildiği bir darbeye yol açtı. Darbeciler arasında Suriye Komünist Partisi üyeleri, Dürzi subaylar, Baas Partisi üyeleri ve muhtemelen Irak desteği vardı. Çiçekli, önde gelen bir Baasçı olan yükselen genç Adnan el-Maliki de dahil olmak üzere Suriye Ordusundaki birçok aktif subayı tutuklamıştı. Çiçekli karşıtı hareketin başında eski Devlet Başkanı Etâsî ve kıdemli Dürzi lider Sultan el-Atraş vardı. En büyük Çiçekli karşıtı konferans, Etâsî'nin Humus'taki evinde yapıldı. Çiçekli, Etâsî ve Atraş'ın oğulları Adnan ve Mansur'u her (ikisi de kıdemli politikacılardı) tutuklayarak karşılık verdi.

    İsyan zirveye ulaştığında Çiçekli, Suriye'yi iç savaşa sürüklemeyi reddederek geri adım attı. Lübnan'a kaçtı ama Dürzi lider Kamal Canbolat onu öldürmekle tehdit edince Brezilya'ya kaçtı.

    Sonrası

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Devlet Başkanı Çiçekli'nin 1954 Darbesi'nde devrilmesinden sonra Çiçekli, ordudaki rakip hiziplerin desteklediği siyasi manevralara devam etti ve sonunda Arap milliyetçisi ve sosyalist unsurlar iktidara geldi. Bağımsızlığın ilk yıllarına siyasi istikrarsızlık damgasını vurdu. 1958'de Suriye ve Mısır'ın birleşmesinden önce Çiçekli, Irak'ın sağladığı fonları kullanarak bir darbe başlatmak için Suriye'ye dönme fikrini düşünüyordu. Darbe Suriye istihbaratı tarafından engellendi ve Çiçekli gıyaben ölüme mahkûm edildi.

    Ayrıca bakınız

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Kaynakça

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    1. ^ The Middle East and North Africa. Europa Publications Limited, Volume 50: p.1018.