Albert Barnes Steinberger
| cinsiyeti | erkek  |
|---|---|
| vatandaşlığı | Samoa |
| ön adı | Albert |
| soyadı | Steinberger |
| doğum tarihi | 25 Aralık 1840 |
| doğum yeri | Massachusetts |
| ölüm tarihi | 1 Mayıs 1894 |
| ölüm yeri | Massachusetts |
| mesleği | siyasetçi |
Albay Albert Barnes Steinberger (25 Aralık 1841 - 1 Mayıs 1894, Massachusetts ), Amerikalı ajan ve siyasetçi. Steinberger, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Samoa Bağımsız Devleti'nde ülkenin ilk başbakanı olarak 1875 ile 1876 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.
İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası bir tıp doktoruydu; dokuz çocuğun altıncısıydı ve Pennsylvania'da büyüdü. 18 yaşında Colorado'ya taşındı ve burada kısa bir süre siyasete girdi ve oyunlar yazdı. 1860'ların başında Amerika Birleşik Devletleri'nin doğusuna döndü ve New York'ta yaşadı. 1867'de evlendi, ancak karısı dört yıl sonra uzun bir hastalıktan sonra öldü.
Samoa'daki dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Başbakan olarak atanmadan önce
[değiştir | kaynağı değiştir]1870'lerin başlarında, Amerikalıların farklı ve bazen rakip yerli monarşilerden oluşan Samoa takımadalarında ticari çıkarları vardı. İngiliz ve Alman ticari çıkarları da mevcuttu. İki ortak kraldan oluşan bir Samoa ulusal hükûmeti ve ülkenin farklı bölgelerini temsil eden iki meclisli bir meclis vardı. Geleneksel aristokrasinin soylarından Malietoa Laupepa ve Tupua Pulepule iki kraldı. 1873'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ulysses S. Grant, Steinberger'i Samoa'ya elçi olarak gönderdi, onu şeflere temsil etmek ve adalardaki durum hakkında rapor vermek için. Steinberger kendisini bir "albay" olarak tanıttı, ancak bir süre A.B.D. Ordusu hazinesinde çalışmasına rağmen, gerçekte böyle bir rütbeye sahip olduğuna dair hiçbir kanıt yok. Samoa'da üç ay geçirdi, daha sonra Amerikan ve Alman ticari çıkarlarına duyarlı bir Samoa hükûmeti kurulması için Almanlarla görüşmek üzere Hamburg'a gitti. 1874'te bir ABD Donanması gemisiyle Samoa'ya döndüğünde, Samoalılar ve Amerikalılar arasında resmi bir hediye alışverişinin gerçekleştiği 8.000 şeften oluşan büyük bir toplantı yapmayı başardı. Steinberger liderlere takımadalarda bir Amerikan himayesi fikrini önerdi ve bunun Samoalı özerkliğini herhangi bir yabancı güce karşı koruyacağını söyledi. Ancak, bu teklif için ABD hükûmetinin onayını alamadı.
Başbakanlık dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Steinberger, Samoalı yetkililer arasında etkili ve popüler oldu. 1873 gibi erken bir tarihte hükûmet, yabancı yatırımcıların çıkarlarına uygun istikrarı teşvik etmek için tasarlanmış yeni bir anayasa taslağı hazırladı. Ortak bir monarşi yerine, en büyük şefler şimdi tahtta dönüşümlü olacak, Malietoa Laupepa ölümüne kadar kralın işlevlerini tek başına yerine getirecekti. Parlamento, şimdi bir ali'i veya soylular odası (ülkenin çeşitli bölgeleri tarafından seçilmiş ve kral tarafından resmen atanmış üyeler) ve seçilmiş temsilciler odası dahil olmak üzere yeniden düzenlenmiştir. Her bölgenin krala karşı sorumlu bir valisi vardı. 4 Temmuz 1875'te otuz dört yaşındayken kral tarafından yeni başbakanlık görevine atandı. Genel olarak, Samoalılar bu önlemlerden ve Steinberger liderliğindeki hükûmetten memnundu, bu adımı siyasi bağımsızlıklarının garantörü olarak görüyorlardı.
Kısa süre sonra Steinberger takımadalarda neredeyse mutlak bir güç kullandı. Parlamento alkol satışını kısıtladığı için yerli parlamento tarafından kabul edilen yasaların ülkenin tüm sakinleri için geçerli olduğunda ısrar ederek yerleşimcilerin azınlığını rahatsız etti. Samoa'daki Amerikan ve İngiliz konsolosları, SS Foster ve SF Williams, onun esasen Almanların hizmetinde bir ajan haline geldiğinden şüpheleniyorlar. Amerikan hükûmetinin Steinberger'i desteklemediğine dair güvence alan İngiliz ve Amerikan konsolosları, 8 Şubat 1876'da Kral Laupepa'dan başbakanını görevden alarak sınır dışı edilmesini emrettiğini bildirdiler. İngiliz toprağı olan Fiji'ye sürüldü ve bir daha Samoa'ya geri dönmedi.
Başbakan olarak görevden alınmasının yankıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Görevden alınmasının önemli sonuçları oldu. Amerikan ve İngiliz konsolosları kendi inisiyatifleriyle hareket ettikleri için hükûmetleri tarafından görevden alındı. Samoa parlamentosu, kralın bu şekilde dış baskıya boyun eğdiği için öfkeli bir şekilde Laupepa'yı, hemen başka bir kral atamadan görevden aldı. Bu süreçte ne bir kral ne de Steinberger'in yerini alacak yeni bir başbakan vardı. Laupepa daha sonra rakip bir hükûmet kurdu. Önümüzdeki yirmi yıl boyunca, özellikle İngilizler, Amerikalılar ve Almanlar bazen farklı hizipleri desteklediğinden, ülke istikrarsızlıkla damgalandı. Bu gerilimler sonunda 1899 üçlü antlaşmasına yol açar. Samoa daha sonra bir Alman kolonisi ve bir Amerikan kolonisi arasında bölündü (Washington ve Berlin, Pasifik'in diğer bölgelerindeki adaları İngilizlere sattı).
Samoalı tarihçi Malama Meleisea, Steinberger'in zor bir dönemde Samoa hükûmetini güçlendirmeye yardım ettiğine inanıyordu (sonuçta bir başarısızlık olsa bile), ancak Samoa halkı onun Alman şirketleri ve yetiştiricileriyle yaptığı gizli anlaşmaların onu hiçbir zaman tamamen ülkenin çıkarlarına adamış bir başbakan yapmadığına inanıyordu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Robert D. Craig, Tarihsel Polinezya Sözlüğü, Scarecrow Press, 2010, (1461659388 ), s. 261-262
- Stephen Statis, "Albert B. Steinberger: Başkan Grant'in Samoa'daki Adamı", Hawaiian Journal of History, n°16, 1982, s. 87-88 ve 99
- Malama Meleisea, Lagaga: Batı Samoa'nın Kısa Tarihi, Apia, Université du Pacifique Sud, 1987, (982-02-0029-6 ), s. 83–85
- Peter J. Hempenstall & Noel Rutherford, Sömürge Pasifik'te Protesto ve Muhalefet, Université du Pacifique Sud, 1984, (9820200865 ), s. 21–22
- Agency of A.B. Steinberger in Samoan Islands. Washington D.C.: U.S. Congressional Documents. 1877.
- House Documents, Otherwise Publ. as Executive Documents: 13th Congress, 2d Session-49th Congress, 1st Session. 9. 1877. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2017.