Ani Tehlike (roman)
| The IPCRESS File | |
 Ani Tehlike (The IPCRESS File) romanının 1965 Türkçe baskısı.1965 yılında Türkiye'de yapılan bu kapak tasarımının, filmin ABD'de 1999'da çıkan DVD'sinin kapak tasarımıyla olan benzerliği dikkat çekici. | |
| Yazar | Len Deighton |
|---|---|
| Çevirmen | Gülten Suveren |
| Ülke | İngiltere |
| Dil | İngilizce |
| Konular | Casus, gerilim |
| Tür | Roman |
| Yayım | 1962 (özgün) 1965 (Türkçe) |
| Yayımcı | Altın Kitaplar Yayınevi |
| Macera Romanları, No: 8 serisi | |
Ani Tehlike, İngiliz romancı, askeri tarihçi ve yemek yazarı Len Deighton'ın 1962 yılında yayımladığı ilk ve en ünlü romanıdır. Bu çok satan romanın özgün adı The IPCRESS File dır. Beyin yıkama ve zihin kontrolüyle ilgili bu romanın özgün adı Ipcress dosyası anlamına gelmektedir. Buradaki IPCRESS kelimesinin açılımı "Induction of Psycho-neuroses by Conditioned Reflex under strESS" tir ve Baskı Altında Şartlı Refleksle Psikonevrozların Başlatılması olarak Türkçeye çevrilebilir.[1]
Roman "Hodder & Stoughton" yayınevi tarafından İngiltere'de yayımlandıktan üç yıl sonra, 1965 tarihinde yine İngiltere'de sinemaya aktarıldı ve aynı yıl Türkiye'de Altın Kitaplar Yayınevi tarafından Gülten Suveren'in çevirisiyle Türkçe olarak yayımlandı. Romanın adı da Filmin Türkiye'de vizyona verildiği adla aynıydı: "Ani Tehlike". Muhtemelen kitabın yayımcıları filmin popülerliğinden yararlanmak istemişlerdi. Bunu destekleyen olgulardan biri de şudur: Dedektif romanları, özellikle de James Bond romanları basan diğer bir yayınevi "Başak Yayınları" ertesi yıl 1966'da Ian Fleming'in 1953 tarihli Casino Royale adlı romanını yine "Ani Tehlike" adıyla yayımlamış alt başlık olarak da parantez içinde "Royal Kumarhanesi" ibaresini kullanmıştı. Bu kitabın Oğlak, Tay ve Altın Yayınlar tarafından yapılan diğer baskılarında özgün adının tam çevirisi olan bu ikinci ad kullanılmıştır.[2]
"Ani Tehlike" bir İngiliz karşı casusluk ajanının, önemli bilim adamlarını kaçırıp beyinlerini yıkayan bir örgütün açığa çıkartılmasıyla görevlendirilmesi anlatılmaktadır. Romanda baş kahramanın bir adı yokken sinema uyarlamasında bu kahramana "Harry Palmer" adı verilmiştir ve o yıllarda en az James Bond kadar popüler olmuştur. Çok satan romanın ve filmin başarısı üzerine bir dizi "Harry Palmer" filmi daha (toplam beş adet) yapılmıştır.
Sinema uyarlaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Roman 1965 yılında Kanada kökenli İngiliz yönetmen Sidney J. Furie tarafından aynı adla (The Ipcress File) sinemaya da aktarıldı. Başlıca rollerinde Michael Caine, Nigel Green, Sue Lloyd, Guy Doleman ve Gordon Jackson'ın oynadıkları film Türkiye'de yine romanın Türkçe adıyla yani Ani Tehlike adıyla gösterime girdi.
Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ödülüne aday gösterilen bu film, İngiltere'de beş dalda aday gösterildiği BAFTA ödüllerinden üçünü aldı (En iyi İngiliz Filmi, en iyi sinematografi ve en iyi sanat yönetimi dallarında). Film ayrıca Edgar Allan Poe ve Laurel Ödülleriyle de ödüllendirildi. "Ani Tehlike" (The Ipcress File) İngiliz Film Enstitüsü (BFI)'nin 20. yy'ın En İyi 100 İngiliz Filmi listesinde 59. sırada yer almıştır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2009.
- ^ "BFI Top 100 British films" (İngilizce). en.wikipedia.org. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.