Atlı, Olur

Atlı
Mahalle
Harita
Mahallenin haritadaki yeri
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Atlı
Atlı
Atlı
Atlı'nın Erzurum 'daki konumu
Koordinatlar: 40°54′02″N 42°02′20″E / 40.9006°K 42.0389°D / 40.9006; 42.0389
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeOlur
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[1]
İhtiyar heyeti[1]
Rakım1532 m
Nüfus
 (2022)[2][3]
141
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25650

Atlı, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Atlı köyünün eski adı Ori'dir. Ori (ორი) Gürcüce bir yer adı olup "iki" anlamına gelir. Bu yer adı köyde bulunan iki kiliseyle bağlantılı olabilir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlı bir köy "Ori Kilisa" (اوری كلسا) adıyla kaydedilmiştir.[5][6] Ori köyü Türkçe kaynaklarda da Ori (اوری) olarak geçer.[7]

Ori köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'daki yerleşim yerlerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde günümüze yıkıntıları ulaşan iki kilise bu denmeden kalmış olmalıdır. Günümüze ulaşmış olan Beğelti (ბეღელთი) ve Şirişeti (შირიშეთი) mevki adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğuna işaret etmektedir.[5]

Ori köyü, 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre Tavusker nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 116 haneden oluşuyordu. Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında ise, köyde 91 hanede 278 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Ori köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 556 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[8]

Ori köyü, 1877-1878 savaşının ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Ori, Oltu sancağının Tausker kazasının köylerinden biriydi. 1886 nüfus sayımında Ori (Ори) olarak kaydedilmiş olan köyde 98 hanede, 258'i erkek ve 217'si kadın olmak üzere 475 kişi yaşıyordu. Bu tarihte köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir.[9] Ori köyünün nüfusu 1896 yılında 760 kişiye, 1906 yılında 820 kişiye yükselmiştir.[10] Rus idaresi sırasında köye yeni nüfus yerleştirildiği bu kayıtlardan anlaşılmaktadır.

Ori köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Ori (اوری) olarak geçer. Bu sırada köy Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Olur nahiyesine bağlıydı.[7] Ori, 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 575 kişiden oluşuyordu.[11] Ori "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Atlı olarak değiştirilmiştir.[12] Atlı köyünün nüfusu 1965 yılında 857 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 374 kişi okuma yazma biliyordu.[13]

Ori köyünde iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Bu köy kiliselerinden biri köyün merkezinin 1 km kuzeydoğusunda, Gürcüce Şirişeti olarak adlandırılan mevkide yer alır ve bu yapıdan geriye sadece yıkıntıları kalmıştır. Tamamen yıkılmış olan diğer köy kilisesi ise, köyün merkezinin 1,5 km kuzeydoğusunda, Gürcüce Beğelti adını taşıyan yerde bulunuyordu. Köyde ayrıca bir kale ile sığınak olduğu tahmin edilen bir mağara bulunmaktadır.[5]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[14]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahalle, Erzurum il merkezine 195 km, Olur ilçe merkezine 21 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Olur'un kuzeybatısında olup, 25.06 numaralı Ardanuç-Olur il yoluna, Eğlek Mahallesi üzerinden 14,9 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 141[2]
2021 148[2]
2020 153[2]
2019 154[2]
2018 158[2]
2017 152[2]
2016 159[2]
2015 169[2]
2014 176[2]
2013 180[2]
2012 182[3]
2011 201[3]
2010 200[3]
2009 204[3]
2008 216[3]
2007 233[3]
2000 326[3]
1990 555[17]
1985 659[18]
1965 857[19]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Olur Atlı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Atli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  5. ^ a b c 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 276-277 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  6. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt s. 507". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  7. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
  8. ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 69, 71. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, sıra no: 898". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  10. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 122, ISBN 9786052100271.
  11. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 249.
  12. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 736". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  13. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
  14. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  15. ^ "Atlı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  16. ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]