Bülent Oran

Bülent Oran
DoğumMehmet Bülent
27 Mart 1923(1923-03-27)
Bakırköy, İstanbul, Türkiye
Ölüm23 Eylül 2004 (81 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriFeriköy Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
MeslekOyuncu, senarist
Etkin yıllar1950-2004
EvlilikAyşe Şasa
Ebeveyn(ler)Cevat Rıfat Atilhan
ÖdüllerAltın Portakal Film Festivali
2001 – Yaşam Boyu Onur Ödülü

Mehmet Bülent Oran (27 Mart 1923, İstanbul[1] - 23 Eylül 2004, İstanbul), Türk senarist[2] ve sinema oyuncusu, yazar.

İlk yılları ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Cevat Rıfat Atilhan'ın oğludur. Çocukluğunu Bakırköy'de geçirdi.[3] Pertevniyal Lisesinin ardından Hukuk Fakültesine kayıt yaptırdı, 3 yıl okudu. Evini genç yaşında terk ederek, Zeytinburnu civarında bir gecekonduda yaşadı, bir bez fabrikasında hamallık, puvantörlük yaptı, bu işçiliği 10 yıl sürdü. Öğretmenlik, mürettiplik (dizgicilik), klişe ressamlığı, topoğraf yardımcılığı gibi çeşitli işlerde de çalıştı.[4] Akbaba, Kırkbirbuçuk, Şaka, Karikatür, Taş, Dolmuş ve Kahkaha dergilerinde mizah yazıları çıktı.[5]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sinema hayatı arkadaşı yönetmen Sırrı Gültekin’in ısrarları üzerine başladı. 1948-49 yıllarında sinemaya yardımcı oyunculukla (figüran) başlayan Oran, set işçiliği, ütücülük de yapıyordu.[5] Daha sonra başrollere de çıkarak 60'ı aşkın film ve dizide rol aldı.

1952 yılından sonra senaryo yazımı üstünde yoğunlaştı. Senaryo yazmaya nasıl başladığını şöyle anlatmıştı: "Bir gün Talat Artemel çağırdı evine. Ben de bir rol var diye seviniyorum. Ama o, 'rol var ama senaryosunu sen yazacaksın' dedi. Şaşırdım tabi... Şimdiye kadar hiç senaryo yazmadığımı söyledim. O ise 'Senin için senaryo ne ki, kağıdı ortadan böl ikiye, hareketleri sola, konuşmaları sağa yaz tamam. Yazarsın korkma!' dedi. Ben de yazdım."[6]

Kendisi gibi senarist olan Ayşe Şasa ile evlendi, bir kısmı eşiyle ortak olmak üzere, 1.000'den fazla senaryo yazdı.[7] 1980'lerde TV dizileri için senaryolar yazdı. Marmara Üniversitesi Sinema TV Bölümü'nde bir süre ders verdi. Başından pek çıkarmadığı kasketine düşkünlüğüyle tanınan sanatçı, birçok sinema sanatçısı üzerinde emek sahibidir. 2000'li yıllar Türk televizyon seyircilerince, İkinci Bahar dizisinde oynadığı Hanım'ın (Türkân Şoray) babası rolüyle tanındı. Yönetmen Mehmet Güleryüz tarafından "Yeşilçam’ın Altın Senaristi: Bülent Oran" adlı belgeseli çekildi. Yaşamını ve senaryo anlayışını Türk Sinemasının karakteristik özellikleriyle birlikte irdeleyen "Senaryo: Bülent Oran" adlı bir kitap yayımlandı. (İbrahim Türk, Dergâh Yayınları)

Gazoz kapaklarıyla başladığı koleksiyon merakı yağlı boya tablo, dolmakalem ve kitaplarla devam etti. Toplam 5 adet evinde toplam 25-30 bin civarında kitap biriktirmişti.

Son röportajında, hasta yatağında "Lütfen ayağımı uzattığım için kusura bakmayın" diyecek kadar incelikli bir sanatçı olan Bülent Oran, bir filmde yönetmenlik yapmış, sinemacı kimliğiyle Dünya sinema tarihinde de yerini almıştır.

Türk sinema tarihine geçen bazı tiradları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • "Aman tanrım! Bu ses.. bu ses!"
  • "Bir zamanlar hakir gördüğün fakir ama onurlu bir genç vardı."
  • "Kırılırım ama asla eğilmem."
  • "Senin annen bir melekti yavrum."

Çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diyaloglar[2]

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1960: Kırık Çanaklar
  • 1960: Vatan ve Namus
  • 1960: Ölüm Peşimizde
  • 1962: Ateşli Kan
  • 1962: Fatoş'un Bebekleri
  • 1964: Bomba Gibi Kız
  • 1965: Güneşe Giden Yol
  • 1965: Yasak Sokaklar
  • 1966: Aslan Pençesi
  • 1966: Üç Korkusuz Arkadaş
  • 1967: Aslan Yürekli Kabadayı
  • 1969: Bana Derler Fosforlu
  • 1969: Dağlar Kızı Reyhan
  • 1969: Malkoçoğlu Cem Sultan
  • 1969: Sonbahar Rüzgarları
  • 1970: Sevenler Ölmez
  • 1973: Felek
  • 1979: Umudumuz Şaban
  • 1980: Devlet Kuşu
  • 1986: Garip

Eser[2]

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1971: Ömrümce Unutamadım

Oyuncu[2] olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Seslendirme yönetmeni[2] olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Senarist[2] olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1952: Can Yoldaşı
  • 1954: Son Şarkı
  • 1955: Artık Çok Geç
  • 1957: Dertli Gönül
  • 1957: Uçurum
  • 1958: Elveda
  • 1958: İftira
  • 1958: Kelepçe
  • 1958: Son Nefes
  • 1958: Uçurum
  • 1959: Kırık Plak
  • 1960: Ben Masumum
  • 1960: Fakir Şarkıcı
  • 1960: Fedakar Arkadaş
  • 1960: Kırık Çanaklar
  • 1960: Mahallenin Sevgilisi
  • 1960: Ölüm Perdesi
  • 1960: Ölüm Peşimizde
  • 1960: Vatan Ve Namus
  • 1961: Bir Demet Yasemen
  • 1961: Dikenli Gül
  • 1961: İki Aşk Arasında
  • 1961: İki Damla Gözyaşı
  • 1961: İstanbul'da Aşk Başkadır
  • 1961: Kabadayılar Kralı
  • 1961: Mahalleye Gelen Gelin
  • 1961: Oy Farfara Farfara
  • 1961: Sessiz Harp
  • 1961: Seviştiğimiz Günler
  • 1961: Şeytanın Kılıcı
  • 1961: Yaman Gazeteci
  • 1962: Akasyalar Açarken
  • 1962: Ateşli Kan
  • 1962: Billur Köşk
  • 1962: Cilalı İbo Rüyalar Aleminde
  • 1962: Erkeklik Öldü Mü Atıf Bey?
  • 1962: Fatoşun Bebekleri
  • 1962: Kadın Ve Tabanca
  • 1962: Kiralık Koca
  • 1962: Kısmetin En Güzeli
  • 1962: Şeytanın Kılıcı
  • 1962: Sokak Kızı
  • 1963: Ali Derler Adıma
  • 1963: Aşk Hırsızı
  • 1963: Bahriyeli Ahmet
  • 1963: Bazıları Dayak Sever
  • 1963: Beyoğlu Piliçleri
  • 1963: Büyük Yemin
  • 1963: Çapkın Kız
  • 1963: Çiçeksiz Bahçe
  • 1963: Dağlar Kralı
  • 1963: Dişi Kurt
  • 1963: Hop Dedik
  • 1963: Kara Yılan
  • 1963: Kızlar Büyüdü
  • 1963: Leyla İle Mecnun Gibi
  • 1963: Makber
  • 1963: Menekşe Gözler
  • 1963: Sabah Olmasın
  • 1963: Şafak Bekçileri
  • 1963: Tatlı Sert
  • 1963: Varan Bir
  • 1963: Yabancı Kız
  • 1963: Yavaş Gel Güzelim
  • 1964: Afilli Delikanlılar
  • 1964: Asfalt Rıza
  • 1964: Avare Yavru ve Filinta Kovboy
  • 1964: Bana Derler Külhanlı
  • 1964: Bir İçim Su
  • 1964: Bitirim Fatma
  • 1964: Bomba Gibi Kız
  • 1964: Bücür
  • 1964: Evcilik Oyunu
  • 1964: Fabrikanın Gülü
  • 1964: Gecelerin Kadını
  • 1964: Günahsız Katiller
  • 1964: Halk Çocuğu
  • 1964: Hayat Kavgası
  • 1964: Hepimiz Kardeşiz
  • 1964: İstanbul'un Kızları
  • 1964: Kader Kapıyı Çaldı
  • 1964: Macera Kadını
  • 1964: Manyaklar Köşkü
  • 1964: Meyhaneci
  • 1964: Mualla
  • 1964: Muhteşem Serseri
  • 1964: Sarı Kızla Kopuk Ahmet
  • 1964: Şehrazat - Diyalog
  • 1964: Sen Vur Ben Kırayım
  • 1964: Taşralı Kız
  • 1964: Tophaneli Osman
  • 1964: Varan Biiir
  • 1964: Yalnız Değiliz
  • 1964: Yiğitler Yatağı
  • 1964: Yılların Ardından
  • 1965: Ağlayan Gözler
  • 1965: Ah Bu Dünya
  • 1965: Aşkım Silahımdır
  • 1965: Babasına Bak Oğlunu Al
  • 1965: Bir Gönül Oyunu
  • 1965: Canın Cehenneme
  • 1965: Dağ Çiçeği
  • 1965: Dağların Oğlu
  • 1965: Deli Futbolcu
  • 1965: Dudaktan Kalbe
  • 1965: Galatalı Fatma
  • 1965: Gençliğe Veda
  • 1965: Güneşe Giden Yol
  • 1965: Kan Gövdeyi Götürdü
  • 1965: Korkunç İntikam
  • 1965: Kumarbaz
  • 1965: Lafını Balla Kestim
  • 1965: Mirasyedi
  • 1965: Oğlum Oğlum
  • 1965: Şepkemin Altındayım
  • 1965: Serseri Aşık
  • 1965: Sevgili Öğretmenim
  • 1965: Şoförün Kızı
  • 1965: Üç Kardeşe Bir Gelin
  • 1965: Uzakta Kal Sevgilim
  • 1965: Veda Busesi
  • 1965: Yabancı Olduk Şimdi
  • 1965: Yasak Cennet
  • 1965: Yasak Sokaklar
  • 1965: Yıldızların Altında
  • 1966: Ailenin Yüz Karası
  • 1966: Altın Çocuk
  • 1966: Aşkın Gözyaşları
  • 1966: Aslan Pençesi
  • 1966: Avare Kız
  • 1966: Ayrılık Şarkısı
  • 1966: Beyoğlu Esrarı
  • 1966: Bu Şehrin Belalısı
  • 1966: Çirkin Kral
  • 1966: Erkek ve Dişi
  • 1966: Fakir Çocuklar
  • 1966: Fakir ve Mağrur
  • 1966: Gariban
  • 1966: Geceler Yarim Oldu
  • 1966: Günah Çocugu
  • 1966: Günahkar Kadın
  • 1966: İntikam Ateşi
  • 1966: Kaderin Cilvesi
  • 1966: Kadın Avcıları
  • 1966: Kaldırım Meleği
  • 1966: Karakolda Ayna Var
  • 1966: Karanlıklar Meleği
  • 1966: Katiller De Ağlar
  • 1966: Kibar Haydut
  • 1966: Kıran Kırana
  • 1966: Milyonerin Kızı
  • 1966: Para Kadın Ve Silah
  • 1966: Silahların Kanunu
  • 1966: Şoför Deyip Geçmeyin
  • 1966: Üç Korkusuz Arkadaş
  • 1966: Vahşi Sevda
  • 1966: Vatan Kurtaran Aslan
  • 1966: Vur Emri
  • 1966: Yosma
  • 1967: Altın Çocuk Beyrut'ta
  • 1967: Anjelik Osmanlı Saraylarında
  • 1967: Aslan Yürekli Kabadayı
  • 1967: Ayrılsak Da Beraberiz
  • 1967: Beni Katil Yaptılar
  • 1967: Bir Katil Sevdim
  • 1967: Cici Gelin
  • 1967: Dördü De Seviyordu
  • 1967: Hacı Murat
  • 1967: Hırçın Kadın
  • 1967: Kader Bağı
  • 1967: Kanunsuz Kahraman / Ringo Kid
  • 1967: Kiralık Kadın
  • 1967: Malkoçoğlu Krallara Karşı
  • 1967: Mühür Gözlüm
  • 1967: Ölünceye Kadar
  • 1967: Ömrümce Ağladım
  • 1967: Osmanlı Kabadayısı
  • 1967: Parmaklıklar Arkasında
  • 1967: Ringo Kid
  • 1967: Sevda
  • 1967: Üvey Ana
  • 1967: Yıkılan Yuva
  • 1967: Zilli Nazife
  • 1968: Alevli Yıllar
  • 1968: Artık Sevmeyeceğim
  • 1968: Benim De Kalbim Var
  • 1968: Çatallı Köy
  • 1968: Eşkiya Kanı
  • 1968: İftira
  • 1968: İstanbul Tatili
  • 1968: İstanbul'u Sevmiyorum
  • 1968: Kader
  • 1968: Kadın Değil Baş Belası
  • 1968: Kahveci Güzeli
  • 1968: Kanlı Oba
  • 1968: Leylaklar Altında
  • 1968: Mafia Ölüm Saçıyor
  • 1968: Malkoçoğlu Kara Korsan
  • 1968: Parmaksız Salih
  • 1968: Sabah Yıldızı
  • 1968: Sevda
  • 1968: Şeyh Ahmet
  • 1968: Tahran Macerası
  • 1968: Vuruldum Bir Kıza
  • 1968: Yaratılan Kadın
  • 1969: Aşk Mabudesi
  • 1969: Ateşli Çingene
  • 1969: Bana Derler Fosforlu
  • 1969: Boş Çerçeve
  • 1969: Buruk Acı
  • 1969: Dağlar Kızı Reyhan
  • 1969: Erkek Fatma
  • 1969: Esmerin Tadı Sarışının Adı
  • 1969: Fato / Ya İstiklal Ya Ölüm
  • 1969: Fosforlu Cevriyem
  • 1969: Hancı
  • 1969: Hayat Kavgası
  • 1969: İntikam Yemini
  • 1969: Kibar Ali
  • 1969: Kınalı Yapıncak
  • 1969: Malkoçoğlu Akıncılar Geliyor
  • 1969: Malkoçoğlu Cem Sultan
  • 1969: Reyhan
  • 1969: Sen Bir Meleksin
  • 1969: Serseri Kabadayı
  • 1969: Sonbahar Rüzgarları
  • 1969: Tatlı Sevgilim
  • 1969: Yaralı Kalp
  • 1969: Yarın Başka Bir Gündür
  • 1970: Ankara Ekspresi
  • 1970: Arım, Balım, Peteğim
  • 1970: Birleşen Yollar
  • 1970: Bülbül Yuvası
  • 1970: Cafer Bey
  • 1970: Darıldın Mı Cicim Bana?
  • 1970: Erkeklik Öldü Mü Abiler
  • 1970: Ferhat İle Şirin
  • 1970: Güller Ve Dikenler
  • 1970: Hayatım Sana Feda
  • 1970: Herkesin Sevgilisi
  • 1970: İsportacı Kız
  • 1970: Kader Bağlayınca
  • 1970: Kara Gözlüm
  • 1970: Selahattin Eyyubi
  • 1970: Sevenler Ölmez (diyalog)
  • 1970: Söz Müdafaanın
  • 1970: Yaban Gülü
  • 1970: Yaralı Ceylan
  • 1970: Yarım Kalan Saadet
  • 1970: Zeyno
  • 1971: Afacan Küçük Serseri
  • 1971: Ateş Parçası
  • 1971: Bebek Gibi Maşallah
  • 1971: Hak Yolu
  • 1971: Hasret
  • 1971: Mıstık
  • 1971: Mualla
  • 1971: Ömrümce Unutamadım
  • 1971: Önce Sev Sonra Öldür
  • 1971: Önce Sev Sonra Vur
  • 1971: Rüzgar Murat
  • 1971: Satın Alınan Koca
  • 1971: Sevmek Ve Ölmek Zamanı
  • 1971: Unutulan Kadın
  • 1971: Üvey Ana
  • 1971: Zehir Hafiye
  • 1972: Aşka Selam Kavgaya Devam
  • 1972: Behçet Cezayir'de
  • 1972: Benimle Sevişir Misin?
  • 1972: Bir Garip Yolcu
  • 1972: Çile
  • 1972: Çöl Kartalı
  • 1972: Evlat
  • 1972: Gümüş Gerdanlık
  • 1972: İyi Döverim Kötü Severim
  • 1972: Kahbe / Bir Kız Böyle Düştü
  • 1972: Paprika Gaddarın Aşkı
  • 1972: Sen Alın Yazımsın
  • 1972: Şeytan Pençesi
  • 1972: Sisli Hatıralar
  • 1972: Takip
  • 1972: Üç Sevgili
  • 1972: Vukuat Var
  • 1972: Zehra
  • 1972: Zulüm
  • 1972: Afacan Harika Çocuk
  • 1973: Azap
  • 1973: Büyük Soygun
  • 1973: Çakal
  • 1973: Dert Bende
  • 1973: Dikiz Aynası
  • 1973: Ekmekçi Kadın
  • 1973: Gönülden Yaralılar
  • 1973: Hayat Bayram Olsa
  • 1973: İki Süngü Arasında
  • 1973: Kahpe
  • 1973: Kan Ve Kin
  • 1973: Kara Şeytan
  • 1973: Kara Toprak
  • 1973: Kızım
  • 1973: Lekeli Kadın
  • 1973: Oğlum Osman
  • 1973: Sen Alın Yazımsın
  • 1973: Şüphe
  • 1973: Talihsizler
  • 1973: Yaban
  • 1973: Yabancı
  • 1974: Ablam
  • 1974: Avanta Yok
  • 1974: Belalılar
  • 1974: Ceza
  • 1974: Deli Ferhat
  • 1974: Diriliş
  • 1974: Düşmanlarım Çatlasın
  • 1974: Gariban
  • 1974: Garip Kuş
  • 1974: Hop Dedik Kazım
  • 1974: Kara Boğa
  • 1974: Kır Çiçeği
  • 1974: Silemezler Gönlümden
  • 1974: Talihsiz Yavrum
  • 1974: Talihsizler
  • 1974: Unutma Beni
  • 1975: Cellat
  • 1975: Cemil
  • 1975: Deli Yusuf
  • 1975: Eski Kurtlar
  • 1975: Fırtına Behçet
  • 1975: Kadınlar Hayır Derse
  • 1975: Kara Şahin
  • 1975: Kokla Ama Koparma
  • 1975: Kokla Beni Melahat
  • 1975: Sevgili Halam
  • 1975: Tatlı Tatlı
  • 1976: Aman Karım Duymasın
  • 1976: Deli Gibi Sevdim
  • 1976: Devlerin Aşkı
  • 1976: Sütü Bozuk
  • 1977: Çırılçıplak
  • 1977: İstasyon
  • 1977: Vahşi Sevgili
  • 1979: İnsan Sevince
  • 1979: Kara Kafa
  • 1979: Umudumuz Şaban
  • 1980: Devlet Kuşu
  • 1980: Gol Kralı
  • 1980: Kartal Murat
  • 1980: Vazgeç Gönlüm
  • 1981: Gol Kralı
  • 1981: Uyanık Aptallar
  • 1982: Hacı Arif Bey
  • 1982: Ölmeyen Arkadaşlık
  • 1983: Üç İstanbul - Dizi
  • 1984: Birkaç Güzel Gün İçin
  • 1984: Darbe
  • 1984: Ölmez Ağacı
  • 1985: Bir Kadın, Bir Hayat
  • 1985: Duyar Mısın Feryadımı
  • 1986: Aşk Dediğin Laftır
  • 1986: Cilalı İbo Maceralar Peşinde
  • 1986: Damgalı Adam
  • 1986: Dayak Cennetten Çıkma
  • 1986: Elmayı Kim Isırdı
  • 1986: Garip
  • 1986: Oğlum Oğlum
  • 1986: Saide
  • 1987: Donanmanın Gülü
  • 1987: Günah Gecesi
  • 1988: Yaprak Dökümü - Dizi
  • 1989: Minyeli Abdullah
  • 1990: Minyeli Abdullah 2
  • 1990: Polis Görev Başında
  • 1992: Bir Daha Asla
  • 1992: Gönül Sultanları: Bisr-i Hafî - Bir Zamanlar Sarhoştu
  • 1992: Mümin ile Kafir
  • 1992: Son Umut
  • 1993: Ana Yüreği
  • 1993: Ezan Sesleri
  • 1997: Taksim - Sarıyer
  • 1998: Mualla

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Perdemizin Tipleri: Bülent Oran" (PDF). Sinema 60 dergisi. 22 Mart 1961. s. 15. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  2. ^ a b c d e f "Sinematürk' te Bülent Oran". 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023. 
  3. ^ "Bülent Oran". TSA. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Bülent Oran". Biyografya. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b Engin Ayça, Nezih Coş, Atilla Dorsay (Mayıs 1973). "Senaryo Yazarı Bülent Oran'la Bir Konuşma" (PDF). Yedinci Sanat dergisi, 3. s. 15. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  6. ^ Hülya Arslanbay (Temmuz 1993). ""Ben Patrondan Yanayım" Bülent Oran" (PDF). Antrakt dergisi. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  7. ^ "Bülent Oran". Görsel Hafıza Projesi. BÜ Mithat Alam Film Merkezi. 2005. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]