Bedrettin Dalan

Bedrettin Dalan
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Görev süresi
29 Mart 1984 - 29 Mart 1989
Yerine geldiği Abdullah Tırtıl
Yerine gelen Nurettin Sözen
Türkiye Büyük Millet Meclisi
19. Dönem Milletvekili
Görev süresi
6 Kasım 1991 - 24 Aralık 1995
Seçim bölgesi 1991 - İstanbul
Demokrat Merkez Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
17 Mayıs 1990 - 14 Eylül 1991
Yerine geldiği Makam oluşturuldu
Yerine gelen Makam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Temmuz 1941 (83 yaşında)
Eskişehir, Türkiye
Partisi ANAP (1983-1990)
DMP (1990-1991)
DYP (1991-1995)
Evlilik(ler) Ayseli Dalan
Çocuk(lar) 2
Bitirdiği okul İstanbul Teknik Üniversitesi

Bedrettin Dalan (17 Temmuz 1941, Eskişehir), Türk mühendis, siyasetçi ve 1984-1989 arasında İstanbul'un ilk Büyükşehir Belediye Başkanı. Ayrıca İstek Vakfı ve Yeditepe Üniversitesinin kurucusu.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bedrettin Dalan, 1941 yılında Bayburtlu bir ailenin çocuğu olarak Eskişehir'de doğdu.[1] Küçük yaşlarda ailesi Germencik'e yerleşti. Şeyhbızın aşiretine mensup olan[2] Dalan, Türk olduklarını şu cümlelerle ifade etmiştir Kürt’ün de altına girdiğim zaman Türkmen çıkıyorum. Bizim aşiretin kontrolünü yaptık, Türkmenistan’da köylerimiz çıktı.[3] İlk öğrenimini Germencik'te, orta ve lise öğrenimini Aydın Lisesi'nde tamamladı.[4] İTÜ Mühendislik Fakültesi'nden elektrik mühendisi olarak mezun oldu. İş yaşamına TCDD'de başlayan Dalan, daha sonra özel sektörde çalıştı.

ANAP kurucu üyesi oldu ve 25 Mart seçimlerinde belediye başkanı oldu. İstanbul büyükşehir belediye başkanı seçilmeden önce Anavatan Partisi'nin İstanbul il başkanlığı görevini yerine getirdi. 1984'ten 1989'a kadar sürdürdüğü belediye başkanlığı döneminde Üsküdar sahili imara açıldı ve bugünkü haline getirildi. 1986-88 arasında Tarlabaşı yıkımlarıyla bugünkü Tarlabaşı Bulvarı ortaya çıktı, Avrupa Yakası'ndaki meyve-sebze hali Unkapanı'ndan Bayrampaşa'ya, Anadolu Yakası'ndaki ise Kadıköy Rıhtım Meydanı'ndan İçerenköy'e taşındı. İlk kazıklı sahil yolları hizmete açıldı. Kentin kanalizasyon başta olmak üzere altyapı çalışmalarına hız verildi. Darlık Barajı 1986-1988 yılları arasında inşa edildi. İstanbul Deniz Otobüsleri kurularak kent ulaşımına kazandırıldı. Bu süreçte Dalan, Dünya Yerel Yönetimler Birliği başkan yardımcılığı, İslam Ülkeleri Başkentler ve Şehirler Teşkilatı ve Dünya Metropoller Birliği Başkanlığı görevlerinde de bulundu. 1987'de Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın Küresel 500 Onur Listesi'nde yer aldı.

1986 yılında ANAP içerisinde yaşanan iç gerilimler sebebiyle Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal ile çatıştı.[5] Özal ile olan çatışmasına rağmen yine Anavatan Partisi büyükşehir belediye başkan adayı olarak katıldığı 26 Mart seçimlerinde SHP'nin adayı eski İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa dekanı Nurettin Sözen'e mağlup oldu. Seçimlerden sonra ANAP'tan koparak, 17 Mayıs 1990'da Demokrat Merkez Partisi kurucu genel başkanı oldu. Bu parti 14 Eylül 1991'de DYP'ye katıldı, aynı yıl yapılan 1991 Türkiye genel seçimlerinde DYP İstanbul Milletvekili seçildi.

Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra boşalan DYP genel başkanlığı için 1993 haziranında yapılan olağanüstü kongre öncesinde adaylığını koyduysa da kongreye kısa süre kalan İsmet Sezgin lehine adaylıktan çekildi. 27 Mart seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı oldu, fakat seçilemedi. 1995 yılında DYP'den istifa ederek ANAP'a döndü.[6]

Çeşitli kuruluşlarda yöneticilik ve yönetim kurulu üyeliği yaptı. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi oldu. 1985 yılında İstek Vakfı'nı kurarak, vakfın genel başkanı oldu. Vakıf çok sayıda anaokulu, ilköğretim okulu ve lise kurarak eğitime açtı. Vakfın kurduğu Yeditepe Üniversitesi 1996 yılında eğitime başladı.

Ergenekon soruşturmasının 6 Ocak 2009'daki 10. dalga operasyonunda Bedrettin Dalan'ın oğlu Barış Dalan, Dalan'ın Özel Kalem Müdürü İlhami Ümit Handan ve Dalan'ın şoförü Coşkun Umur gözaltına alındı. Barış Dalan, Handan ve Umur, savcılık sorgularının ardından serbest bırakılırken ABD'de bulunan Bedrettin Dalan hakkındaki gözaltı kararı uygulanamadı.[7]

Bedrettin Dalan hakkında Ergenekon davası kapsamında 12 Nisan 2010'da yakalama kararı çıkarıldı. 12 Ocak 2011 tarihinde İrticayla Mücadele Eylem Planı davası kapsamında İçişleri Bakanlığı hakkında kırmızı bültenle yakalanma emri çıkarılmaya çalışılmış fakat çıkarılamamıştır.[8] İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi 30 Aralık 2011 tarihinde İstek Vakfı malları hariç, Bedrettin Dalan'ın Türkiye'deki bütün mal varlığına, hak ve alacaklarına el konulmasına karar verdi.[9][10]

18 Şubat 2015 tarihinde yakalama kararı kaldırılan Dalan, 10 Mart 2015'te Türkiye'ye döndü.[11][12]

2022 yılı itibarıyla İSTEK Vakfı ve Yeditepe Üniversitesi'nin onursal başkanlığı görevini sürdürmekte ve aktif olarak çalışma hayatına devam etmektedir.[13]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "TBMM Bedrettin Dalan". 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2021. 
  2. ^ Nuriye Akman, "30 bin kelimelik bir Kürtçe roman yaz, bastırması benden" 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Zaman, 18 Mayıs 2003.
  3. ^ ( 30 bin kelimelik bir Kürtçe roman yaz, bastırması benden 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "İstek Vakfı Kuruluşu". istek.org.tr. İstek Vakfı. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  5. ^ Betül Uncular, İşte Böyle Bir Meclis 1983-1991, Bilgi Yayınevi, Temmuz 1991, s. 99
  6. ^ Dalan ANAP'ta 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 23 Aralık 1995
  7. ^ Dalan Bir Numaralı, Çiçek İki Numaralı Sanık 17 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 31 Ekim 2013
  8. ^ "Tutuklamayın döneyim". sabah.com.tr. Sabah. 22 Ocak 2011. 25 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2011. 
  9. ^ "Bütün mal varlığına el konuldu". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 31 Aralık 2011. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011. 
  10. ^ "Bedrettin Dalan hakkında şok karar". cnnturk.com. CNN Türk. 30 Aralık 2011. 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011. 
  11. ^ "Bedrettin Dalan Türkiye'ye döndü". ntv.com.tr. NTV. 10 Mart 2015. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  12. ^ "Bedrettin Dalan Türkiye'ye döndü". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 10 Mart 2015. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2015. 
  13. ^ "İSTEK Vakfı ve Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı". yeditepe.edu.tr. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Abdullah Tırtıl 		İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
26 Mart 1984 - 28 Mart 1989 		Sonra gelen:
Nurettin Sözen