Birleşik Arap Emirlikleri-Katar ilişkileri

Katar-Birleşik Arap emirlikleri İlişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Qatar ve United Arab Emirates

Katar
Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri-Katar ilişkileri, Katar ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki tüm münasebetlerdir. Katar'daki diplomatik krizin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler kesildi. 2021 yılında ise iki tarafın isteğiyle ilişkiler restore edildi.

Her iki ülke de basra körfezi ile denizden komşudur. Katar ve BAE arap ülkesidir. her ikisi de Körfez İşbirliği Konseyi(KİK)'e üyedir.

Diplomatik ziyaretler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 2016'da Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed es-Sani, Abu Dabi'yi ziyaret etti ve BAE veliaht prensi Şeyh Muhammed bin Zayid el-Nehyan ile görüştü.[1]

2008 yılında BAE Başkanı Şeyh Halife bin Zayid El Nahyan, dönemin Katar Emiri Şeyh Hamed bin Halife es Sani ile katarda görüştü. İki lider ortak bir yatırım fonu kurdu.[2]

Abu Dabi'nin veliaht prensi Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan, 28 Kasım 2014'te Doha'yı ziyaret ederek Şeyh Temim bin Hamad el Sani ile görüştü.[3]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

1995 yılında, Hamad bin Khalifa Al Thani, Katar Emiri olmak için babasını görevden aldıktan sonra, BAE eski emir haife bin hamad es sani'ye sığınma hakkı verdi. Baba ve oğul arası gergin olduğu için dönemin BAE devlet başkanı Zayid bin Sultan el Nahyan ise arabuluculuk yapmayı çalıştı ve en sonunda eski emir oğlunun hükümdarlığını kabul etti.

1995 yılında yaşanan Darbe olayı, Katar diplomatik krizinden sonra 2018'de yeniden canlandı ve El Cezire, Bae'yi Suudi Arabistan, Bahreyn ve Mısır ile birlikte Hamad bin Halife Al Thani'yi devirmeyi ve babası Halife bin Hamad Al Thani'yi geri getirmeyi planlamakla suçlayan yeni ayrıntıların belgesellerini yayınladı. El Cezire'ye göre, eski bir Fransız ordusu komutanı Paul Barril, Katar'daki yeni bir darbe yapmak için BAE ile anlaştı. BAE Dışişleri Bakanı Enver gargash belgeseline cevap verdi ve Paul Barril'in aslında Abu Dabi'yi ziyaret eden ve BAE ile hiçbir ilişkisi olmayan Şeyh Khalifa bin Hamad Al Thani'nin bir güvenlik ajanı olduğunu ve belgeselin BAE'Yİ suçlu göstermek için bir sahtecilik olduğunu belirtti.[4]

2014 Riyad Anlaşması

[değiştir | kaynağı değiştir]

BAE, Suudi Arabistan ve Bahreyn ile birlikte, Katar'ın bu ülkelerin siyasetine müdahale etmeme anlaşmasına uymadığı iddiasıyla Mart 2014'te büyükelçisini Katar'dan çekmişti.[5] Anlaşmazlığın ana nedeni BAE'nin Mısır'daki Abdül Fettah el-Sisi liderliğindeki siyasi rejime ve Mısır'ın askeri elitini destekliyorlardı, Katar ise Müslüman Kardeşleri destekliyordu.[6]

Katar hükûmeti Mısır'daki Müslüman Kardeşleri desteklemeye devam etti ve Katar emiri Tamim bin Hamad Al Thani, Haziran 2014'te El Sisi'nin cumhurbaşkanı seçilmesini 'askerî darbe' olarak kınadı.[6] Büyükelçiler Haziran ayında görevlerine döndüler.[7]

Eylül 2014'te, Emirlik hükûmetinin, öncelikle Katar'ın Müslüman Kardeşler'e verdiği desteğe bir yanıt olarak Katar'a karşı bir lobi kampanyasına 3 milyon dolar yatırım yaptığı bildirildi.[8] Kampanya, Amerikalı gazetecileri, Katar'ın İslamcı grupları finanse ettiği iddia edilen eleştirel makaleleri yayınlama konusunda etkilemeyi amaçlıyordu.[9] Katar ayrıca haber kuruluşlarını BAE hakkında olumsuz haber yapmaları için etkilemekle suçlanıyordu.[10]

İkinci Libya İç Savaşı, BAE'nin laik Tobruk hükümetini ve Katar'ın İslamcı Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni desteklemesi ile iki ülke arasında bir vekalet çatışması olarak tanımlandı.[11][12][13]

5 Haziran 2017'de BAE, Suudi Arabistan, Mısır ve Bahreyn ile birlikte katar'la bağları kopardı ve terörizmi desteklemekle suçladı., Mayıs 2017'de Katar Haber Ajansı tarafından yayınlanan bir haberde katar emirinin Suudi Arabistan'ı eleştiren ve İran ve Müslüman Kardeşler'i olumlu bir ışıkta yayınlayan mesajlarla çöktü. Katar, haber ajansının siber saldırıya uğradığını iddia ederek mesajlardan sorumlu olduğunu reddetti. Sonuç olarak, yukarıda belirtilen dört ülke tüm Katar haber kanallarını sansürledi..[14]

BAE, 5 Haziran'da bağları koparmanın yanı sıra, Emirlikler'de yaşayan tüm Katar vatandaşlarını sınır dışı etti ve vatandaşlarının Katar'a seyahat etmesini yasakladı. Ayrıca BAE, hava sahasını ve karasularını Katar gemilerine kapattı.[15]

Enerji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Katar, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri, Körfez İşbirliği Konseyinin ilk sınır ötesi rafine gaz iletim projesi olan Dolphin Gas Projesi ile bağlantılıdır. Proje, Abu Dabi'de kurulmuş bir şirket olan Dolphin Energy tarafından geliştirilmekte ve işletilmektedir. Projenin tüm Yukarı akış, orta akış ve aşağı akış aşamalarının operatörüdür. Dolphin Energy, %51'i Abu Dabi Hükûmeti adına Mubadala Development Company'ye ve %24.5'i Fransa Total Sa'ya ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Occidental Petrolüne aittir. Katar diplomatik krizine ve iki ülke arasındaki ilişkilerin kopmasına rağmen, boru hattını kapatma planı yok.[16]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "أمير قطر يصل إلى الإمارات في "زيارة أخوية قصيرة"". alkhaleejonline.net. 17 Mart 2016. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  2. ^ "UAE and Qatar enhance relations". Gulf News. 25 Mart 2008. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2016. 
  3. ^ "محمد بن زايد يبحث مع امير قطر تعزيز التعاون الاخوي". Emirates News Agency. 28 Kasım 2014. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  4. ^ Arabic CNN (17 Aralık 2018). "قرقاش يكذّب "مرتزقا" فرنسيا ربط الإمارات بمحاولة انقلاب 1996 بقطر". 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  5. ^ Marie-Louise Gumuchian and Saad Abedine (5 Mart 2014). "Saudi Arabia, UAE, Bahrain withdraw envoys from Qatar". CNN. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014. 
  6. ^ a b "GCC's 2014 Crisis: Causes, Issues and Solutions". Al Jazeera Research Center. 31 Mart 2015. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2015. 
  7. ^ "Withdrawn Gulf ambassadors to return to Doha within days". Middle East Monitor. 7 Haziran 2014. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014. 
  8. ^ "Qatar crawls in from the cold". Al Monitor. 3 Ağustos 2015. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015. 
  9. ^ "Qatar, UAE under fire for PR tactics over 2022 and Islamist backing". Doha News. 28 Eylül 2014. 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015. 
  10. ^ "The UAE Campaign Against Islamist Extremism Is a Royal Pain For Qatar". VICE News. 3 Nisan 2015. 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2016. 
  11. ^ "How the Gulf Arab Rivalry Tore Libya Apart". The National Interest. 11 Aralık 2015. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  12. ^ "Qatar, the UAE and the Libya connection". Al-Jazeera. 12 Haziran 2017. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  13. ^ "Is Libya a proxy war?". Washington Post. 24 Ekim 2014. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  14. ^ "Qatar hacking row fuels Gulf tensions". BBC News. 25 Mayıs 2017. 26 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  15. ^ "Four countries cut links with Qatar over 'terrorism' support". BBC News (İngilizce). 5 Haziran 2017. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  16. ^ "Qatar has no plan to shut Dolphin gas pipeline to UAE despite rift: sources". Reuters. 6 Haziran 2017. 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.