Dedekılıcı, Göle
| Dedekılıcı | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Dedekılıcı Dedekılıcı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Göle |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 247 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75700 |
Dedekılıcı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dedekılıcı köyünün eski adı Keşar'dır. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus sayımında ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde aynı adla geçer.[4][5] Bu yer adı Gürcüce Keşeri / Keşari (კეშერი / ქეშარი) biçiminde yazılır.
Keşar, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Öte yandan Keşar köyü sınırları içindeki üç adet megalit kale kalıntısı, buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[6]
Türkçe Göle olarak bilinen bu bölge uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sora, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'ya Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Keşar (Кешар) adıyla kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Rus idaresinde köyde Rumlar yaşıyordu ve köyün nüfusu 210 kişiden oluşuyordu.[4] Köyün nüfusu 1896 yılında 288 kişi, 1906 yılında 400 kişi olarak tespit edilmiştir.[7]
Göle bölgesinde 1907 yılında araştırma gezisi yapan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, o sırada bölgenin nüfusu hayli renkli bir hale gelmiş, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı ülkesinden Rusların egemenliğine geçen topraklara göç etmiş olan Rumlar ve Ermeniler, Müslüman Gürcülerden boşalmış olan yerlere yerleştirilmişti.[8]
Keşar köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Keşar Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Keşar, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Keşar (كشار) adıyla Kars vilayetinin Göle kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[5] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 373 kişiden oluşuyordu.[10] Keşar Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dedekılıcı olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Dedekılıcı köyünün nüfusu 712 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 239 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 39 km, Göle ilçe merkezine 11 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 247[2] |
| 2021 | 305[2] |
| 2020 | 304[2] |
| 2019 | 297[2] |
| 2018 | 305[2] |
| 2017 | 299[2] |
| 2016 | 315[2] |
| 2015 | 363[2] |
| 2014 | 367[2] |
| 2013 | 373[2] |
| 2012 | 386[2] |
| 2011 | 419[2] |
| 2010 | 417[2] |
| 2009 | 417[2] |
| 2008 | 412[2] |
| 2007 | 416[2] |
| 2000 | 472[13] |
| 1990 | 592[14] |
| 1985 | 828[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dedekilici, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Dedekılıcı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 330-331, ISBN 9789941478178.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, ISBN 9786052100271.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 10". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 351.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 699". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ a b "Dedekılıcı Köyü". YerelNet.org.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.