Derin Deniz Delme Projesi

Glomar Challenger

Derin Deniz Sondajı Projesi (DSDP), 1968'den 1983'e kadar işletilen bir okyanus sondaj projesidir. Program, sonuçlandırdığı birçok veri ve yayınlarla başarılı bir proje olarak sayıldı ve şu anda Texas A & M Üniversitesi tarafından desteklenmektedir; San Diego California'daki Scripps Oşinografi Enstitüsü tarafından koordine edilmektedir.. DSDP, deniz tabanı yayılma hipotezini desteklemek için önemli veriler sağladı ve plaka tektoniği teorisini kanıtlamaya yardımcı oldu. DSDP, 40 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren üç uluslararası bilimsel okyanus sondaj programının ilkiydi.^[1]

Tarihi

Derin Deniz Delme programı (DSDP) küresel bir iklim kronolojisi kurulması amacıyla NSF ve üniversiteler tarafından 1968 ve 1983 yılları arasında yürütülen projenin ismidir. Glomar Challanger isimli araştırma gemisi ile yürütülmüştür.Bu proje sonucunda denizel çökel kayıtları sondajlar yardımıyla çıkarılmış ve çalışılmıştır. Böylelikle değişen proxy’ler kullanılarak kesintisiz olarak özellikle O18/16 izotop oranları (izotop katları) gibi küresel iklim değişikliklerinin anlaması ve kronolojisi için önemli bilgi birikimi elde edilmiştir.1985 -2003 yılları arasında Ocean Drilling Program(ODP) adıyla devam etmiştir. NSF, Ortak Oşinografik Kurumlar (JOI) ile yapılan sözleşmeler sayesinde projenin bilimsel danışmanlık yapısını destekledi ve jeofiziksel saha araştırmalarını finanse etti. Bilimsel planlama, Derin Toprak Örneklemesi Ortak Oşinografik Kurumlar (JOIDES) himayesinde yürütülmüştür. JOIDES danışma grubu, dünyanın dört bir yanından akademik kurumlardan, devlet kurumlarından ve özel sektörden 250 seçkin bilim adamından oluşuyordu.

Glomar Challenger 1.067 m (3500 ft) su derinlikli alanlardan birinde, çekirdek örnekleri tuz kubbelerinin varlığını ortaya koydu. Petrol şirketleri, analizlerini yayınlayacakları bir anlaşmadan sonra örnek aldı. Derin okyanus tuz kubbelerinin altındaki petrol potansiyeli günümüzde ticari gelişim için önemli bir yol olmaya devam etmektedir.

Bilimsel araştırmanın en önemli başarısı Güney Amerika ve Afrika arasındaki okyanus sırtı boyunca 10 farklı bölgesinden 17 sondaj yapılmasıyla gelmiştir.Elde edilen çekirdek numuneleri, çatlak bölgelerinde kıtasal sürüklenme ve deniz tabanı yenilenmesi için güçlü bir kanıt sağlamıştır. Alfred Wegener'in kıtasal sürüklenme teorisinin bu teyidi, Pangea adlı tek, eski bir toprak kütlesinin teklifini güçlendirdi.Örnekler, o sırada dağ sıraları, depremler ve okyanusal siperler oluşumunu açıklamaya çalışan plaka tektoniği teorisini desteklemek için daha fazla kanıt ortaya koydu.Bir başka keşif ise, okyanus tabanının Dünya'nın jeolojik geçmişiyle karşılaştırıldığında ne kadar genç olduğu idi. Örneklerin analizinden sonra, bilim adamları okyanus tabanın muhtemelen 200 milyon yıldan daha eski olmadığı sonucuna varmıştır.^[2]

1985 yılında başlayan ODP, 1968'de ABD tarafından başlatılan, son derece başarılı Derin Deniz Sondaj Projesinin doğrudan ardılıydı. ODP, Avustralya, Almanya, Fransa, Japonya, Birleşik Krallık ve 12 başka ülkeyi kapsayan Okyanus Sondajı (ECOD) gerçek anlamda uluslararası bir çabaydı.^[3]

Glomar Challenger

^[4]

Toplam Deniz Tabanından Sondaj Uzunluğu 525,548 m

Toplam Karot Uzunluğu 170,043 m

Kullanılan Karot Uzunluğu 97,056 m

Toplam sondaj sayısı 624 m

Toplam sefer sayısı 96

Okyanus Tabanında en derin sondaj 1,741 m

Bazaltik kabuk içerisinde en derin sondaj uzunluğu 1,080 m

En derin Su kolonu 7,044 m

Seyir uzunluğu 695,670 m^[4]

DSDP İlk Raporları

^[5]

	Bölge	Yayınlanma Tarihi			Bölge	Yayınlanma Tarihi
96	614–624	Ekim 1986		46	396A–396B	Ocak 1979
95	612–613	Nisan 1987		45	395–396	Ocak 1979
94	606–611	Ocak 1987		44	388–394	Kasım 1978
93	603–605	Mayıs 1987		43	382–387	Haziran 1979
92	597, 602, 504B	Temmuz 1986		42/1	371–378	Nisan 1978
91	595–596	Mart 1987		42/2	379–381	Nisan 1978
90	587–594	Temmuz 1986		38/39/40	336–370	Eylül 1978
89	585–586	Eylül 1986		41	366–370	Ocak 1978
88	581	March 1987		40	360–365	Temmuz 1978
87	582–584	Şubat 1986		39	353–359	Ağustos 1977
86	576–581	Kasım 1985		38	336–352	Aralık 1976
85	571–575	Ekim 1985		37	332–335	Mayıs 1977
84	565–570	Mayıs 1985		36	326–331	Ocak 1977
83	504B	Nisan 1985		35	322–325	Ağustos 1976
82	556–564	Haziran 1985		34	319–321	Nisan 1976
81	552–555	Aralık 1984		33	314–318	Şubat 1976
80	548–551	Mart 1985		32	303–313	Ağustos 1975
79	544–547	Kasım 1984		31	290–302	Mayıs 1975
78A	541–543	Ağustos 1984		30	285–289	Aralık 1975
78B	395	Ağustos 1984		29	275–284	Ocak 1975
77	535–540	Eylül 1984		28	264–274	Temmuz 1975
76	533–534	Kasım 1983		27	259–263	Eylül 1974
75	530–532	Haziran 1984		26	250–258	Aralık 1974
74	525–529	Mart 1984		25	239–249	Mayıs 1974
73	519–524	Ocak 1984		24	231–238	Ekim 1974
72	515–518	Aralık 1983		23	219–230	Nisan 1974
71	511–514	Eylül 1983		22	211–218	Şubat 1974
70	506–510	Nisan 1983		21	203–210	Ekim 1973
69	501, 504–505	Mayıs 1983		20	194–202	Kasım 1973
68	502–503	Ekim 1982		19	183–193	Haziran 1973
67	494–500	Kasım 1982		18	172–182	Temmuz 1973
66	486–493	Şubat 1982		17	164–171	Ağustos 1973
65	482–485	Ocak 1983		16	155–163	Nisan 1973
64	474–480	Ekim1982		15	146–154	Aralık 1973
63	467–473	Eylül 1981		14	135–144	Eylül 1972
62	463–466	Kasım 1981		13	120–134	Ocak 1973
61	462	Ağustos 1981		12	111–119	Ağustos 1972
60	452–461	Mart 1982		11	98–108, 109–110	Haziran 1972
59	447–451	Ocak 1981		10	85–97	Mart 1973
58	442–446	Ağustos 1980		9	76–84	Ocak 1972
56/57	434–441	Kasım 1980		8	68–75	Kasım 1971
55	430–433	Eylül 1980		7	61–67	Ağustos 1971
54	419–429	Aralık 1980		6	44–60	Şubat 1971
51/52/53	417–418	Şubat 1980		5	32–42	Ekim 1970
50	415–416	Haziran 1980		4	23–31	Eylül 1970
49	407–414	Mart 1979		3	13–22	Nisan 1970
48	399–406	Ağustos 1979		2	8–12D	Şubat 1970
47/2	397	Eylül 1979		1	1–7A	1969
47/1	398	Kasım 1979

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Aralık 2016. 
4. ^ Glomar Challenger
5. "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.