Dominus vobiscum

Liber Usualis'ten Dóminus vobíscum'un notaları.

Dóminus vobíscum (Türkçe: Efendi[miz] sizinle olsun), Katolik Kilise litürjisinde, diğer litürjilerde ve ayrıca Lütercilik, Anglikanizm, Metodizm gibi diğer Batı kiliselerinin ayinlerinde din adamları tarafından geleneksel olarak kullanılan eski bir selamlama ve kutsamadır.

Kullanım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Roma Riti Olağanüstü Form'da ayin kutlarken Dominus vobiscum diyen bir rahip

Yanıt, "Ve sizin ruhunuzla" anlamına gelen Et cum spíritu tuo idir. 'İlahi Tapınma: Missal' ve 'Anglican Book of Common Prayer' gibi bazı İngilizce çeviriler, yanıtı eski biçimde, "And with thy spirit." olarak tercüme eder. Episkoposluk ve rahiplik kutsaması aynı olmasına rağmen Doğu Ortodoks kiliseleri Yunancada Εἰρήνη πᾶσι, eirene pasi, yani "selamet hepinizle olsun" kullanımını takip etmektedir.[1] Roma Riti'nde bu kullanım yalnızca Pax vobíscum diyen episkopos içindir. Şu anda Roma Katolik Ayinleri için İngilizce olarak kullanılan "And with your spirit." ifadesi yer alıyor. Ayrıca Türkiye'deki katolik cemaatlerinden, İstanbul Havarisel Vekilliği ve bu vekilliğin yönetimi altında bulunan kiliseler "Rab sizinle olsun" ve "Ve sizin ruhunuzla" çevirilerini kullanırlar.[2]

2001 yılında Vatikan, Kutsal Ayinde yerel dillerin kullanımına ilişkin Liturgiam Authenticam adlı talimatını yayınladı. Talimat, Et cum spíritu tuo yanıtı gibi "bütünün veya büyük bir kısmın mirasına ait olan" belirli ifadelerin kullanılmasını antik kilisenin ve genel insanlık mirasının bir parçası haline gelen diğerlerinin tercümelerine mümkün olduğu kadar birebir bir çeviriyle saygı gösterilmelidir" vurgular.[3] Buna göre, Ayinin İngilizcedeki mevcut çevirisi, Latincenin doğru çevirisini yansıtmak için "And with your spirit" yanıtını kullanmaktadır.[4]

Dóminus vobíscum genellikle en azından bir rahip olmayan kimse tarafından söylenmez. Bir dua başlatılıyorsa, bunun yerine "Domine, exaudi orationem meam, Et clamor meus ad te veniat" (Ya RAB, duamı işit, Yakarışım sana erişsin.) kullanılır.

Bir episkopos veya bazı Doğu Katolik, Doğu Ortodoks, Oryantal Ortodoks rahipler tarafından kutlanan ayinde, Dóminus vobíscum yerine Pax vobis veya Pax vobíscum'un (Barış sizinle olsun) bir çeşidi gelir ve bu ifadeye bir haç işareti eşlik eder.

Bu ifade değişimi Lüterci kiliselerin ayinlerinde de söylenir. 1978'de yayınlanan Lutheryan İbadet Kitabı'nda "And also with you" ifadesi kullanıldı. ABD'deki Evanjelik Lutheryan Kilise güncellenmiş ilahi kitabında ifade değişiminden önceki İngilizce kullanım korunmaktadır.

Kökenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu ifade, İncil'in Latince çevirisi olan Vulgata'daki Rut 2:4 ve 2. Tarihler 15:2 ayetlerinden alınmıştır. Rut'ta bu ifade şu cümlede yer almaktadır: "Et ecce ipse veniebat de Bethlehem dixitque Mesoribus: 'Dominus vobiscum'. Qui answererunt ei: 'Benedicat tibi Dominus'." (Bu arada Beytlehem'den gelen Boaz, orakçılara, “RAB sizinle olsun” diye seslendi. Onlar da, “RAB seni kutsasın” karşılığını verdiler.)[5]

2. Tarihler Kitabı, Tanrı'nın ruhuyla dolu olan Azarya'nın şöyle dediğini anlatır: "Beni denetle, Asa et omnis Iuda et Beniamin! Dominus vobiscum, quia fuistis cum eo. Si quaeseritis eum, invenietur a vobis; si autem dereliqueritis eum, derelinquet vos. " ("Ey Asa, ey Yahuda ve Benyamin halkı, beni dinleyin! RAB'le birlikte olduğunuz sürece, O da sizinle olacaktır. O'nu ararsanız bulursunuz. Ama O'nu bırakırsanız, O da sizi bırakır.")

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ortodoks Kilisesi'nin nizamına göre Altınağızlı Yuhanna'nın Kutsal Ayin Metni ISBN 978-960-9626-30-9 (PDF) (Türkçe ve Yunanca). Kutsal Paraklitos Manastırı, Oropos, Attika bölgesi, Yunanistan. Haziran 2014. s. s. 94. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024. 
  2. ^ "Kutsal Ayin – Azize Tereza Kilisesi". 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  3. ^ "Liturgiam authenticam". www.vatican.va. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  4. ^ "USCCB - Roman Missal | Changes in the People's Parts". web.archive.org. 6 Temmuz 2010. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  5. ^ "LIBER RUTH - Nova Vulgata, Vetus Testamentum". web.archive.org. 4 Ekim 2010. 4 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.