Elmalık, Pazar
| Elmalık | |
|---|---|
 | |
 Rize'nin konumu | |
  Elmalık Elmalık'ın Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Pazar |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 310 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53340 |
Elmalık, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Elmalık köyünün eski adı Kuzika'dır.[4] Lazca bir yer adı olan Kuzika (კუზიკა), kaşık anlamındaki "kuzi" (კუზი) kelimesinden gelir ve "kaşıkçık" anlamı taşır.[5] Bu yer adı Türkçeye aynı şekilde girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kuzika (قوزیقە) olarak geçer.[6]
Kuzika köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7] Bu yerleşim uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir.
Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde yaptığı araştırma gezisinin notlarında köyün adını Rusça Kuzika (Кузика) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köydeki 56 hanede 399 kişi yaşıyor ve nüfusun çoğunluğu Lazlardan oluşuyordu.[8] Nikolay Marr ise, 1910 yılında Lazistan bölgesineki araştırma gezisi sırasında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu ve bu köylerden 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmıştır. Kuzika köyünü de Lazcanın konuşulduğu yerleşim yerleri arasında saymıştır.[9]
Kuzika köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 genel nüfus sayımında Artvin ve Rize vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 588 kişiden oluşuyordu.[10] Kuzika Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Elmalık olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Elmalık köyünün nüfusu 830 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 279 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Rize il merkezine 47 km, Pazar ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 310[2] |
| 2019 | 330[2] |
| 2018 | 331[2] |
| 2017 | 330[2] |
| 2016 | 332[2] |
| 2015 | 329[2] |
| 2014 | 308[2] |
| 2013 | 406[2] |
| 2012 | 355[2] |
| 2011 | 337[2] |
| 2010 | 317[2] |
| 2009 | 309[2] |
| 2008 | 296[2] |
| 2007 | 309[2] |
| 2000 | 345[13] |
| 1990 | 674[13] |
| 1985 | 902[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Elmalık, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 30 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Pazar Elmalık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 109, ISBN 978-605-89094-0-3
- ^ ""კუზიკა" - Lazca-Gürcüce Sözlük". 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 71, ISBN 9786055753634.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 262.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 710". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
- ^ a b c d "Elmalık Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.