Elza Niyego Olayı

Elza Niyego olayı, Türkiye'de Elza Niyego adındaki Yahudi bir genç kızın aşkına karşılık vermediği bir eski emir subayı tarafından 1927 yılında öldürülmesi ve buna bağlı olarak çıkan olaylara verilen genel addır.

Elza Niyego'nun öldürülmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Elza Niyego'nun cenazesi omuzlarda taşınırken.

Eski bir valinin oğlu ve II. Abdülhamid'in eski emir eri subayı olan Osman Ragıp, sokakta gördüğü 22 yaşındaki Elza Niyego adındaki genç kıza evlenme teklif etti. Evli ve torun sahibi olan Osman Ragıp, reddedilmesine rağmen kızı rahatsız etmeyi sürdürdü ve öldürmekle tehdit etti. Kızı kaçırma girişiminde bulununca şikayet üzerine cezaevine konan Osman Ragıp, birkaç ay sonra tahliye edildi. Elza'nın nişanlandığını öğrendiğinde ise, genç kızı işinden evine dönerken sokak ortasında bıçaklayarak öldürdü, yanında bulunan kardeşini de yaraladı. Elza'nın yakınlarda bulunan evinden gelen annesinin ısrarlarına rağmen, cesedi üzeri örtülmeksizin üç saat sokakta kaldı.

Olay üzerine, son yıllarda çeşitli kısıtlamalarla karşılaşmış olan Yahudiler, tüm bu gelişmelerin birikimiyle tepki gösterdi. Öldürülenin Yahudi, katilin ise önemli bir ailenin ferdi olması ve tutuklanmasına rağmen kısa süre içinde serbest kalması, Yahudilerde cinayetin cezasız kalabileceği kaygısına yol açtı.

Cenaze

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bankalar Caddesi'nde düzenlenen Elza Niyego'nun cenaze korteji.

Elza Niyego'nun cenazesine 10 ila 25 bin kişi katıldı. Kortejde "Adalet İstiyoruz" sloganı atıldı. Cenaze, adeta Türkiye'de yaşayan Yahudilerin yıllardır süren uygulamalara isyan gösterisine dönüştü. Cenazenin ardından cenaze günü yurt dışında olan birinin de aralarında bulunduğu 8 Yahudi ile cinayete tanık olan Rus uyruklu esnafa dava açıldı.

Sonraki gelişmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Olayların ardından, Cumhuriyet ve Akşam gibi milliyetçi gazetelerde, "Bir gayrimüslim öldürüldü diye ortalık neden bu kadar velveleye veriliyor" temalı haberler yayınlandı.[kaynak belirtilmeli]

Osman Ragıp akıl hastanesine konuldu. 10 yıl sonra başka bir hasta tarafından öldürüldü.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Yahya Koçoğlu: Azınlık Gençleri Anlatıyor, Metis Yayınları, 2. Basım, Mayıs 2004, s. 40-41.

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Avner Levi: "Elza Niyego Olayı ve Türk-Yahudi İlişkilerine Yeni Bir Bakış", Toplumsal Tarih, C:5, F:25, Ocak 1996.
  • Avner Levi: Türkiye Cumhuriyeti'nde Yahudiler, İletişim Yayınları 2. Baskı, 1998.
  • Rıfat N. Bali: Bir Türkleştirme Serüveni, Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri (1923-1945), İletişim Yayınları, 1999, İstanbul.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Elza Niyego Olayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.