Giritli Sırrı Paşa

Giritli Sırrı Paşa

Giritli Sırrı Paşa (d. 1844 - ö. 1895), 19. yüzyılda çeşitli Osmanlı vilayetlerinde valilik yapmış olan bir devlet adamı, yazar ve şairdir.

1844 yılında eşraftan Helvacızade Salih Tosun Efendi'nin oğlu olarak Girit adasında Kandiye'de doğdu. Dini ağırlıklı bir şekilde süren öğrenim hayatı sonrasında memuriyete Girit adasında başladı. Bazı vezirlere diva kâtipliği yaparak başladığı devlet hizmeti içinde Yanya, Aydın, Prizren ve Tuna'da mektupçu muavinliği ve mektupçuluk görevlerinden sonra zamanla valiliğe yükseldi. Trabzon, Kastamonu, Ankara, Sivas, Diyarbekir ve Bağdat'ta valilikler yaptı. Yazışmalarını (Mektubat), Kur'an tefsirlerini ve şiirlerini yayınladı. 1895 yılında ölmüş, II. Abdülhamid’in irâde-i seniyyesi gereğince II. Mahmud Türbesi hazîresine defnedilmiştir.[1][2] Leyla Saz'ın kocası ve Yusuf Razi Bel ve mimar Vedat Tek'in babasıdır.[1] Adliye nazırlığı yapmış Mustafa Nuri Bey'in ağabeyi; Gelibolu mebusu olarak Son Osmanlı Meclis-i Mebûsan’nda yer almış, ardından TBMM’nin ilk 4 döneminde milletvekilliği yapmış Celal Nuri, İstanbul Radyosu’nun kurucusu ve karikatürist Sedat Nuri ile gazeteci ve hukuk profesörü Suphi Nuri'nin amcasıdır.[3]

II. Mahmud Türbesi haziresinde yer alan mezarı

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Mektubat
  • Nakd ül-kelam fi akaid il-İslâm (Kelam ilmi)
  • Ru’yet-i Bârî Hakkında Risâle
  • Şerhu Akâid ve Haşiyelerinin Tercümesi
  • Ara üʼl-milel (Mezhepler tarihi hakkında)
  • Rûh
  • Ahsenü'l-kasas Sûre-i Yusuf aleyhisselam (3 cilt)
  • Nurü’l-Hüda Limen İstehda (Dinler Tarihi)
  • Sırr-ı Furkan, Tefsir-i Sure-i Furkan (2 cilt)
  • Sırr-ı İnsan, Tefsir-i Sure-i İnsan
  • Sırr-ı Kur'an tercümesi
  • Sırr-ı Meryem=(Tefsir-i Sure-i Meryem)
  • Tabakat ve Adab-ı Müfessirin (Biyografi)

Aldığı görevler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aldığı çeşitli idari görevler aşağıda sıralanmıştır:[3]

  • Şubat-Temmuz 1879: Trabzon valisi
  • Ocak-Aralık 1882: Kastamonu valisi
  • Aralık 1882-Kasım 1884: Trabzon valisi
  • Kasım 1884-Temmuz 1886: Ankara valisi
  • Temmuz 1886-Nisan 1888: Sivas valisi
  • Nisan 1888-Mart 1889: Diyarbekir valisi
  • Mart-Kasım 1889: Adana valisi
  • Kasım 1889-Temmuz 1891: Bağdat valisi
  • Temmuz 1891-Ekim 1895: Diyarbekir valisi

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Kurnaz, Cemal (2009). "Sırrı Paşa". TDV İslâm Ansiklopedisi. 37. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 127-129. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  2. ^ Köksal, Ahmet (2013). Giritli Sırrı Paşa (Doktora). Atatürk Üniversitesi SBE. 
  3. ^ a b Kuneralp, Sinan (2003). Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922), Prosopoprafik Rehber (2 bas.). İstanbul: İsis. s. 120. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.