Halçayan

Halçayan
Yüeçi prensi büstü (Halçayan Sarayı, Özbekistan). M.Ö. 1. yüzyıl[1][2]
Halçayanlı Yüeçi'ye mağlup olmuş bir Saka savaşçısı. M.Ö. 1. yüzyıl[3][4][5]
Özbekistan üzerinde Khalchayan
Khalchayan
Khalchayan
Halçayan'ın Özbekistan'daki konumu.

Halçayan (ayrıca Khaltchaïan), güney Özbekistan'ın Surhanderya ilindeki modern Denau şehri yakınında bulunan küçük bir saray veya kabul salonu olduğu düşünülen bir arkeolojik sit alanıdır. Ceyhun'un kuzey kolu (modern Amu Derya) olan Surhanderya vadisinde bulunur.

Kabartmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Site genellikle erken Kuşanlara veya ataları olan Yüeçi / Toharlara atfedilir. 1959-1963 yılları arasında Galina Pugachenkova tarafından kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. İç duvarlar, MÖ 1. yüzyılın ortalarına tarihlenen kil heykeller ve resimlerle dekore edilmiştir, ancak bu heykel ve resimlerin MÖ 2. yüzyıl gibi daha eski tarihlerde gerçekleşen olayları temsil ettikleri düşünülmektedir.[6] Çeşitli paneller Kuşan yaşamının sahnelerini tasvir etmektedir: savaşlar, bayramlar, yöneticilerin portreleri.

Halçayan heykel sahnelerinin bazılarının, Kuşanların bir Saka kabilesine karşı gerçekleştirdiği bir savaşı tasvir ettiği düşünülmektedir. Yüeçiler görkemli bir şekilde gösterilirken, Sakalar tipik olarak az ya da çok grotesk yan bıyık ya da sakallarla tasvir edilmiştir.[7]

Etkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Khalchayalı prenslerden birinin portresine benzeyen bir Bodhisattava büstü.Philadelphia Müzesi.[8]

Benjamin Rowland'a göre, MÖ 2. yüzyılın sonundaki Kalchayan sanatında Helenistik sanattan ve muhtemelen Ai-Khanoum ve Nysa şehirlerinin sanatından esinlenilmiştir, ancak aynı zamanda daha sonraki Gandhara Sanatı ile benzerliklere sahiptir ve hatta gelişiminin kökenini ondan almış olabilir.[8]

Rowland özellikle Halçayan'da ve Gandhara sanatında temsil edilen etnik türlerin benzerliğine ve ayrıca portre tarzına dikkat çekmektedir.[8] Örneğin Rowland, Halçayanlı bir Yüeçi prensinin ünlü büstü ile Philadelphia Müzesi'nde yer alan bir Gandharan Bodhisattvasının büstü arasında büyük bir yakınlık gözlemlediğini belirtmektedir. Gandhara Bodhisattvasının Kuşan hükümdarı Heraios'un portresiyle benzerliği de dikkat çekicidir. Rowland göre Rowland'a göre Halçayan Baktriya sanatı, Kuşanların himayesi ve Gandhara sanatındaki etkisi sayesinde birkaç yüzyıl boyunca hayatta kaldı.

Halçayan'dan bir başka pişmiş toprak heykel, M.Ö.1. yüzyıl - MS 1. yüzyıl.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ KHALCHAYAN – Encyclopaedia Iranica. s. Figure 1. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  2. ^ "View in real colors". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  3. ^ Abdullaev, Kazim (2007). "Nomad Migration in Central Asia (in After Alexander: Central Asia before Islam)". Proceedings of the British Academy (İngilizce). 133: 87-98. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  4. ^ Greek Art in Central Asia, Afghan – Encyclopaedia Iranica. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  5. ^ "Ayrıca bu kaynağa göre". 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  6. ^ "It is possible to attribute the Khalchayan reliefs to the first century BC archaeologically, but the historical events reflected in them belong to an earlier period, i.e. to around the middle of the second century BC. " Abdullaev (2007). "Nomad Migration in Central Asia (in After Alexander: Central Asia before Islam)". Proceedings of the British Academy (İngilizce). 133: 91. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  7. ^ "The knights in chain-mail armour have analogies in the Khalchayan reliefs depicting a battle of the Yuezhi against a Saka tribe (probably the Sakaraules). Apart from the chain-mail armour worn by the heavy cavalry of the enemies of the Yuezhi, the other characteristic sign of these warriors is long side-whiskers (...) We think it is possible to identify all these grotesque personages with long side-whiskers as enemies of the Yuezhi and relate them to the Sakaraules (...) Indeed these expressive figures with side-whiskers differ greatly from the tranquil and majestic faces and poses of the Yuezhi depictions." Abdullaev (2007). "Nomad Migration in Central Asia (in After Alexander: Central Asia before Islam)". Proceedings of the British Academy (İngilizce). 133: 89. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  8. ^ a b c Rowland (1971). "Graeco-Bactrian Art and Gandhāra: Khalchayan and the Gandhāra Bodhisattvas". Archives of Asian Art. 25: 29-35. 
  • "Les Saces", Iaroslav Lebedynsky

Konu hakkında eserler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • GA Pugachenkova . . "Halçayan Heykeli" . Moskova, 1970.
  • GA Pugachenkova . "Halçayan" . Taşkent, 1966.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]