Hasköy, Ardahan
| Hasköy | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm (Eylül 1984) | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Hasköy Hasköy'ün Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1851 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 284 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Hasköy , Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hasköy, tarihsel Artaani bölgesinde yer alır. Erken ve geç Orta Çağ'da bu bölge Gürcistan sınırları içinde yer alıyordu. Artaani bölgesini Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterinde Hasköy geçmemektedir. Ancak Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlı Kargsopel'in (كاركسوپل) zaman içinde Hasköy'e dönüşmüş olabileceğine dair görüş vardır. Çünkü Gürcüce Kargsopeli (კარგსოფელი) "Hasköy" anlamına gelir. Bu tarihte Kargsopeli'nin nüfusu 14 haneden (70 kişi) oluşuyordu. Defterde kayıtlı vergi yükümlüsü erkekler Batata, Kaimaroz, Cavaha, Huca, Sula, Grigol, Badura, Lala, Giorgi, Laşkara, Vardzel ve Elia adları taşıyordu. Bu isimler Kargsopeli'nin Hristiyan Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Sözkonusu defterdeki kayda göre bugünkü Hasköy'ün sınırları içinde Ardana (اردانە) adını taşıyan bir yerleşme bulunuyordu. Ardanaki adından değişime uğrayan ve Gürcistan Vilayeti sınırları içindeki bu yerleşme, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 16 Hristiyan haneden oluşuyordu. Mufassal defterde kayıtlı erkek adlarına bakınca, bu köyün nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır.[4]
Hasköy 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Rusların eline geçti. 1886 nüfus sayımında Ardana adının geçmemesi ve Hasköy'ün kaydedilmiş olması, Ardana köyünün terk edilmesinin ardından Hasköy'ün ortaya çıkmasıyla ilişkili olabilir. Nitekim Ardana'da eski çağlardan kalma kale kalıntısı buranın Hasköy'den daha eski yerleşim olduğunu göstermektedir. Rus idaresinde Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlı olan Hasköy'de 272 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Rumlardan oluşuyordu.[5][6] Hasköy'ün nüfusu 1896 yılında 320 kişi, 1906 yılında da 482 kişi olarak tespit edilmiştir.[7]
Hasköy köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Hasköy köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı. Kars vilayetindeki diğer Hasköy ise, bu tarihte Göle kazasının Hoçovan nahiyesi sınırları içinde bulunuyordu.[9] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 358 kişiden oluşuyordu. Diğer Hasköy de bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı ve Hoçovan nahyesinin de idari merkeziydi.[10] 1965 genel nüfus sayımında Hasköy'ün nüfusu 730 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde 251 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 28 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 284[2] |
| 2021 | 295[2] |
| 2020 | 294[2] |
| 2019 | 290[2] |
| 2018 | 305[2] |
| 2017 | 310[2] |
| 2016 | 320[2] |
| 2015 | 330[2] |
| 2014 | 341[2] |
| 2013 | 329[2] |
| 2012 | 334[2] |
| 2011 | 342[2] |
| 2010 | 345[2] |
| 2009 | 346[2] |
| 2008 | 1.185[2] |
| 2007 | 841[2] |
| 2000 | 458[12] |
| 1990 | 677[13] |
| 1985 | 903[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Haskoy, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Hasköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 423; II. cilt (1941), s. 414; III. cilt (1958), s. 510, 550-551". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ "Ardahan kazası (1886) (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s 12. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760, 772.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b "Hasköy Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]