I. Mamia Gurieli

I. Mamia Gurieli (Gürcüce: მამია I გურიელი; ö. 1534) 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

Tahta çıkışı ve ilk yılları

Mamia, I. Giorgi'nin oğludur. I. Giorgi, Gürcistan Krallığı'nın 1491'de dağılmasıyla Batı Gürcistan'da kurulan Guria'nın ilk prensi (mtavari) olmuştur. Mamia, Giorgi'nin ölümünden sonra İmereti Kralı III. Bagrat'ın kutsamasıyla tahta çıkmıştır.^[1] Modern tarih yazımında, Gurieli hanedanına mensup üçüncü Mamia olması nedeniyle, III. Mamia bilinmektedir. I. Kahaber'in oğlu I. Mamia, Gurieli dükü Mamia Gurieli ise II. Mamia olarak geçmektedir.^[2]

1520'de Gürcistan'ın doğusunda Kaheti Krallığı'nın kralı Levan, Mamia'nın kızıyla evlenmek ve Kartli Kralı X. Mamia'nın saldırılarına karşı yardım etmesi için Mamia ile yakınlaşmıştır. Kaheti kralının isteğini kabul eden Mamia, Kartli Kralına karşı savaşmak için Samtshe Atabeyliğinin sınırlarındaki Mesheti Sıradağları'ndan geçerek Mohisi'ye gelmiş ve burada Kartli Kralı X. Davit'i mağlup etmiştir. Yenilgi sonrası başkent Tiflis'e geri dönen Davit, barış anlaşması için Mamia ve Kahetili Levan'la Muhrani'ye gelmiştir. Barış anlaşmasının ardından Mamia, kızı Tinatin'in Levan ile evlenmesine izin vermiştir.^[1]^[3]

Zygia seferi

1533'te Mamia Gurieli, Guria ve Megrelya'nın Karadeniz sahil şeridini işgal eden Çerkes kabilesi Zygiilere karşı Megrelya Prensi III. Mamia Dadiani'nin düzenlediği sefere destek vermiştir. 30 Ocak 1533'te Megrel ve Gurialı birliklerden oluşan donanma Zygia'ya karşı yola çıkmıştır. Zygiilerle yapılan ilk savaşı müttefikler kazanmıştır, ancak ertesi gün savaştan yorulan birçok Megrel soylu, Abhaz Tsandia İnal-İpa'nın kışkırtmasıyla savaştan kaçmıştır.^[4] Megrel soyluların savaştan kaçmasıyla beraber müttefikler bozguna uğramıştır. Mamia Gurieli esir alınırken, Gurieli'nin oğlu Giorgi ve Megrelya Prensi Mamia Dadiani öldürülmüştür. Savaştan sonra İmereti ve Abhazya Katolikosu I. Malaçias Abaşidze, Zygia'ya giderek hayatta kalanları ve cesetleri geri almak için fidye ödemiştir.^[1]^[3]^[5]^[6] 1534'te ölen Mamia'nın yerine oğlu Rostom geçmiştir.

Ailesi

Mamia Gurieli, kökeni bilinmeyen Prenses Ketevan (Keteon) ile evlenmiştir. Prenses Ketevan, 15. yüzyıla tarihlenen iki kilise belgesinde geçmektedir. Maria Gurieli ile olan aşklarının saf sevgi olduğu yazmaktadır. Mamia'nın iki oğlu ve en az bir kızı olduğu bilinmektedir:^[7]

Prens Rostom (ö. 1566), 1534-1556 yılları arasındaki Guria Prensi;
Prens Giorgi (ö. 1533), Zygia seferi sırasında öldürüldü;
Prenses Tinatin (ö. 1591), Kaheti Kralı Levan'ın ilk eşi.
Prenses N. (ö. 1585), ismi bilinmiyor, muhtemelen İmereti Kralı II. Giorgi'nin ilk karısı.^[2]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. s. 133. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.
^ ^a ^b Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. s. 36.
^ ^a ^b Donald Rayfield (2012). Edge of Empires: A History of Georgia (İngilizce). Londra: Reaktion Books. ss. 166-167. ISBN 1780230303.
^ From the history of medieval Abkhazia (Rusça). Sukhumi: Abkhazian State Publishing. 1959. s. 258.
^ Парижская хроника (Грузинская хроника XVIII века) [The Parisian Chronicle (A Georgian chronicle of the 18th century)] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba (Online version by the Parliamentary Library of Georgia). 1991. ss. 14, 58. ISBN 5-520-01114-1. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.
^ Arşivlenmiş kopya (Gürcüce). TITUS version by Jost Gippert. 2007 [1959]. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.
^ "ნარკვევები გურიის სამთავროს ისტორიიდან (XV-XVIII სს.)" [Studies in the history of the Principality of Guria (15th–18th centuries)]. Works in three volumes, Vol. 2 (Gürcüce). Batumi: Shota Rustaveli State University. 2009. ss. 31-32. ISBN 978-9941-409-60-8.

Resmî unvanlar
I. Mamia Gurieli Gurieli Hanedanı
Önce gelen I. Giorgi Gurieli	Guria Prensi 1512-1534	Sonra gelen Rostom Gurieli

[Vakh-1] ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. s. 133. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.

[DRRI-2] Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. s. 36.

[ray-3] Donald Rayfield (2012). Edge of Empires: A History of Georgia (İngilizce). Londra: Reaktion Books. ss. 166-167. ISBN 1780230303.

[anch-4] From the history of medieval Abkhazia (Rusça). Sukhumi: Abkhazian State Publishing. 1959. s. 258.

[ParCh-5] Парижская хроника (Грузинская хроника XVIII века) [The Parisian Chronicle (A Georgian chronicle of the 18th century)] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba (Online version by the Parliamentary Library of Georgia). 1991. ss. 14, 58. ISBN 5-520-01114-1. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.

[titus1-6] Arşivlenmiş kopya (Gürcüce). TITUS version by Jost Gippert. 2007 [1959]. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.

[7] "ნარკვევები გურიის სამთავროს ისტორიიდან (XV-XVIII სს.)" [Studies in the history of the Principality of Guria (15th–18th centuries)]. Works in three volumes, Vol. 2 (Gürcüce). Batumi: Shota Rustaveli State University. 2009. ss. 31-32. ISBN 978-9941-409-60-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]