I. Niko Dadiani
| I. Niko Dadiani | |
|---|---|
.jpg) | |
| Hüküm süresi | 30 Ağustos 1853 – 4 Ocak 1867 |
| Önce gelen | Davit Dadiani |
| Sonra gelen | Prenslik yürürlükten kalktı |
| Doğum | 4 Ocak 1847 Zugdidi |
| Ölüm | 23 Ocak 1903 Sankt-Peterburg |
| Defin | Martvili |
| Eş(ler)i | Kontes Maria Alexandrovna Adlerberg |
| Çocuk(lar)ı | 4 |
| Hanedan | Dadiani |
| Babası | Davit Dadiani |
| Annesi | Ekaterine Dadiani |
| Dini | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Nikoloz "Niko" Dadiani (Gürcüce: ნიკოლოზ "ნიკო" დადიანი) veya Nikolay Davidoviç Dadian-Mingrelsky (Rusça: Николай Давидович Дадиан-Мингрельский; d. 4 Ocak 1847, Zugdidi - ö. 23 Ocak 1903, Sankt-Peterburg), Megrelya'nın son Prensidir. 1853'ten 1867'ye Megrelya Prensliği yapmıştır. Gürcistan'ın soylu Dadiani Hanedanı'ndan olan babası Davit Dadiani'nin ölümüyle tahta geçmiş ama asla devlet işlerinde kendi başına karar vermemiştir. Saltanatı sırasında ülkeyi fiilen annesi Prenses Ekaterina yönetmiştir. 1857'de Megrelya geçici bir Rus yönetimi altına girmiştir. 1867'de Dadiani resmi olarak tahttan feragat etmiş ve Megrelya doğrudan Rus İmparatorluğu'na dahil olmuştur. Dadiani, daha çok Saint Petersburg'ta yaşamıştır. İmparatorluk Rus Ordusu'nda bir subay olan Dadiani, 93 Harbi'nde büyük general seçilmiş ve bu rütbeyle emekli olmuştur.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Niko Dadiani, 1847'de Megrelya'nın başkenti Zugdidi'de doğdu. Niko, babasının öldüğü Ağustos 1853'te altı yaşındaydı ve Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk devlet Megrelya'nın Prensi oldu. Çar I. Nikolay'ın onayı ile Megrelya'nın yönetimi, annesi Prenses Ekaterina'ya devredildi. Rus bürokrat Kornely Borozdin, Niko'ya öğretmen olarak atandı.[1]
Dadiani ailesinin Zugdidi'deki lüks hayatı, 1854'te Kırım Savaşı'nda Osmanlı birliklerinin Megrelya'ya girmesiyle sona erdi. Rus kuvvetleri geçici olarak Prenslikten çekildi; Prenses Ekaterina ve Prens Niko, Leçhumi dağlarındaki Tsageri manastırına sığındı. Savaşın 1856'da sona ermesiyle beraber, anne ve oğlu Rus Çarı II. Aleksandr'ın taç giyme töreni için Moskova'ya gitti. Bu vesileyle Çar, Niko Dadiani'yi emir subayı olarak görevlendirdi ve Kafkasya bölgesinin Poruçik'i olarak atadı.[1]
Prensliğin sonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Niko, Mayıs 1857'de annesi Megrelya'da patlak veren köylü isyanını bastırmak için Megrelya'ya gittikten sonra bile[1] St. Petersburg'da kaldı. İsyan, Prenses Ekaterina'yı St.Petersburg'a geri çağırmak ve o zamana kadar özerk olan prensliği geçici bir Rus yönetimi altına sokmak için Rus hükûmeti tarafından düzenlenmişti.[2]
Niko Dadiani, sonrasında üst düzey eğitim alması için Paris'e gönderildi. Niko, Rusya'ya geri döndüğü 4 Ocak 1867'de, kalıtsal Megrelya Prensliği unvanından vazgeçti. Böylece Megrelya, doğrudan Rus İmparatorluğu'na bağlandı; Dadiani, kişisel mülkü olarak Zugdidi ve Gordi'deki saraylarını korudu. Prenslikten çekilen Niko'ya, prens (knyaz) unvanı, bir milyon ruble ve büyük subay unvanları verilmiştir. Ayrıca annesine, erkek kardeşine ve kız kardeşine ömür boyu emekli maaşı verilmiştir. 24 Ağustos 1874'te "Prens Dadian-Mingrelsky" adını almıştır.[1]
Askerliği
[değiştir | kaynağı değiştir]1875'te süvari muhafız alayına subay olarak atanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan 93 Harbi'nde Tarnovo, Kazanlak ve Şıpka Geçidi Muharebeleri'nde büyük bir kuvvetle Osmanlı birliklerine saldırmıştır. Savaştaki başarılarından dolayı Dadiani'ye, Aziz Vladimir Nişanı, kuşak ve üzerinde "cesaret için" yazan bir altın kılıçla ödüllendirilmiştir. 30 Ağustos 1877'de albaylığa yükselmiştir. Savaştan sonra, Ağustos 1878'de büyük general unvanını almış ve Ekim 1878'de üniforma giyme ayrıcalığı ile askerlikten emekli olmuştur.[1]
Sonraki yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]1882'de Prenses Ekaterina'nın ölümü üzerine Niko Dadiani, annesinin Megrelya'daki mülklerini sahiplenmiş ve Kafkasya'daki en zengin toprak sahibi olmuştur. Çağdaş Gürcü aydınlarının kültürel girişimlerine ilgi duymuştur. 1885 yılında Dadiani, babasının eski Gürcü el yazmaları da dahil olmak üzere zengin kişisel kütüphane koleksiyonunu Gürcistan Ulusal Parlamento Kütüphanesi'ne bağışlamıştır. Megrelya'daki fakir halka hizmet vermesi için okulların ve hastanelerin açılmasına yardım etmiş, Gürcü dilini geliştirme çabalarını desteklemiştir.[2]
1887'de Dadiani, Çar III. Aleksandr tarafından Eylül 1886'da tahttan çekilen I. Aleksandır'ın yerine Bulgaristan Prensliği'ne aday gösterilmiştir. Bulgaristan Büyük Meclisi tarafından Rusya'nın önerdiği aday reddedilmiş ve Alman Prens Saxe-Coburg ve Gotha Bulgaristan Prensi olmuştur.[2]
Niko Dadiani, 23 Ocak 1903'te St.Petersburg'da öldü. Martvili Manastırı'ndaki Dadiani mezarlığına gömüldü.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "Дадиан-Мингрельский, Николай Давидович [Dadian-Mingrelsky, Nikolay Davidovich]". Arşivlenmiş kopya (Rusça). St. Petersburg. 1905. ss. 39-40. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
- ^ a b c d "Nikolas Dadiani Mingrelski (1847–1903)". Dadiani Dynasty. Smithsonian Institution in association with National Parliamentary Library of Georgia. 18 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
