Jamalul Kiram II
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
| Jamalul Kiram II (II. Cemalül Kiram) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sultan Muhammed Jamalul Kiram II (oturan), çekildiği yıl belirsiz | |||||||||||||
| Sulu Sultanlığı Sultanı | |||||||||||||
| Hüküm süresi | 1894–1915 | ||||||||||||
| Önce gelen | Jamalul Kiram I | ||||||||||||
| Sonra gelen | Ünvan kaldırıldı | ||||||||||||
| Doğum | 1884 | ||||||||||||
| Ölüm | 7 Haziran 1936 Maimbung, Jolo, Filipin Topluluğu | ||||||||||||
| |||||||||||||
.png)
II. Cemalül Kiram (1884-7 Haziran 1936), Sulu Sultanıydı (1894-1915 yılları arasında hüküm sürdü).[1] Uzun hükümdarlığı sırasında birçok ülkeyle anlaşmalar imzaladı. Hem İspanya hem de Amerika altında görev yaptı.
Jamalul Kiram II, Sultan Harun Ar-Raşid'in -Kiram'ın Datu destekçilerinin kendisini sultan seçmesinin ardından- 1894 yılında tahttan çekilmek zorunda kalması neticesi tahta çıktı. Takip eden on yıl boyunca, Amerikan kontrolündeki Filipinler'deki gerilimler ayaklanma ve savaşa dönüşecek ve ABD, Sultan'ın Amerikan kolonizasyonuna karşı Moro direnişini bastırabileceğine ve savaşta Sulu'nun tarafsızlığını geniş ölçüde sağlayabileceğine inanarak zaman kazanma amaçlı 1899'da Kiram-Bates Antlaşması'nı müzakere edecektir. Bu amaçla İslam halifesi sıfatıyla ABD'ye Moro ve Tausugların itaat etmesi yönünde II. Abdülhamid'den bile ABD kendi lehine fetva almıştır. ABD bu sayede Aguinaldo yönetimindeki bağımsızlık mücadelesi veren Hristiyan Filipinliler ile Müslüman Moroların ve Moroların bir kolu olan Tausugların bir araya gelmesini başarıyla engellemiştir.
Antlaşma, 2 Mart 1904'te ABD Başkanı Theodore Roosevelt'in Kuzeydeki Filipinlilerin bastırılmasının ardından Kiram-Bates Antlaşması'nı geçersiz ilan etmesiyle bozuldu. İlhak yaklaşırken Kiram, Moroların Amerikan genişlemesine karşı mücadelesine katıldı ve ABD'nin sahip olduğu üstün teçhizat ve insan gücü rezervlerine karşı Sulu Takımadaları boyunca asimetrik savaş mücadelesi vererek ABD'nin bölgeyi ele geçirmemesine çalıştı. Ancak başarısız oldu. 9 yıllık savaşın ardından Kiram, 22 Mart 1915'te Carpenter Antlaşması ile tahtından ayrıldı, böylece Sulu Sultanlığı 1915'te fiilen ve 1917'de resmen dağılmış oldu. Toprakları tam Amerikan egemenliği altına girdi. ABD bu isyan sırasında Mindanao ve Sulu Departmanı nı organize etmiş olmasına rağmen bu anlaşma ile durum resmiyet kazanmış, Sulu Sultanlığı'nın 400 yılı aşkın bağımsız egemenliğini resmen sona ermiştir.
Kiram, 1931'de Filipinler'in 12. bölgesinden senatör olarak atandı ve 1934'e kadar bir dönem görev yaptı.[2]
Kiram, hayatının geri kalanında Maimbung'daki evinde yaşamaya devam etti ve 7 Haziran 1936'da orada böbrek sorunlarından öldü. Ne oğlu ne de varisi vardı. Yedi kızı olmasına rağmen, İslam hukukuna göre hiçbir kadın varis veya halef olarak atanamadı.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Diary of a Colonized Native: (Years of Hidden Colonial Slavery). Singapore: Partridge Publishing. 2018. ISBN 9781543743272. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ "COMMENTARY: Electing a Moro Senator". MindaNews. 23 Ocak 2016. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022.
- ^ "Why 'Sultan' is dreaming". Daily Express. 27 Mart 2013. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2016.