Küresünniler
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Türkiye (Van) | 30.000 [1] |
 İran | 600.000[kaynak belirtilmeli] |
 Rusya | 200 |
| Diller | |
| Din | |
Küresünniler veya Küresinliler, İran'ın Salmas, Urmiye, Hoy ve Maku bölgelerinde ve Türkiye'nin Van ilinde yaşayan bir Türk boyudur. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Kızılbaşlara karşı hizmet etmek için bölgeye yerleştirilen Çepnilerden geldiklerine inanılmaktadır. Şafiî mezhebine mensup olan Küresünniler, Sünni mezhebini benimsemişlerdir.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Küresünnilerin kökeni tartışmalıdır. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Kızılbaşlara karşı hizmet etmeleri için bölgeye yerleştirildikleri ve Çepni boyundan geldikleri düşünülmektedir.[3] 18. yüzyıl başlarında ilk olarak Güney Kafkasya'ya ve oradan Güney Azerbaycan bölgesindeki Makü Hanlığı bünyesine girdiler. Küresünniler 18. yüzyılda Azerbaycan'da bulunan Makü Hanlığına bağlı yerleşik yaşam biçimine geçen tek halktı.[4] "Küreler" Giresun iline bağlı Karadere bölgesindeki Akbulak, Muhur, Mahlemli köylerinde yaşayıp, çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşıyorlardı. Daha sonra Transkafkasya ve Hazar bölgesinden gelerek İran’ın Urmiye civarına yerleşmişlerdir, burada bölge halkından farklı olarak Sünni mezhebine mensup oldukları için "Küresünni" olarak adlandırıldılar.
Yerleşim birimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Güney Azerbaycan
[değiştir | kaynağı değiştir]Küresünnilerin çoğunluğu Güney Azerbaycan'da Urmiye gölünün batısında Urmiye, Salmas ve Hoy kentlerinde yaşamaktadırlar.[5]
Türkiye
[değiştir | kaynağı değiştir]Van ilinin ilçeleri: Özalp, Aksorguç; Saray, Sırımlı, Beyarslan; Başkale; Çaldıran; Edremit.[5]
Van şehir merkezi: İskele mahallesi, Yalı mahallesi, Beyüzümü, Sıhke mahallesi.[6]
Van köyleri: Alaköy, Bardakçı, Karagündüz, Kasımoğlu, Kıratlı, Köprüler, Mollakasım, Yumrutepe.[6]
Van ilinin ilçeleri: Özalp, Aksorguç; Saray, Sırımlı, Beyarslan; Başkale; Çaldıran; Edremit.[6]
Bitlis: Ahlat; Adilcevaz, Erikbağı.
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Küresünniler Azerice ve Türkçe kullanmakla birlikte bir kısmı Farsça da kullanır.[4] Ayrıca İran'da ve Türkiye'de Kürtlerle yakın ilişkilerde bulunan bir takım Küresünniler'in Kürtçede kullandığı bilinmektedir.[7]
Türkiye'de yaşayan Küresünniler kullandıkları kelimelere birkaç örnek:
| Azerice | Türkçe |
|---|---|
| Toy | Düğün |
| Aba | Anne |
| Apar | Götür |
| Küçe | Sokak |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Habertürk arşivi | http://i.imgur.com/P4cFX.jpg 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Iranica". 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ a b "Kora-Sunni". iranicaonline.org (İngilizce). Encyclopaedia Iranica. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2010.
- ^ a b Yücebaş, Ferit (23 Ekim 2019). "MİLLÎ ŞUURUN SAĞLAM BİR VESİKASI: KÜRESÜNNİ TÜRKLERİ". Türk Dünyası Araştırmaları. 123 (242): 73-88. ISSN 0255-0644. 31 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2024.
- ^ a b c "Küresünni olan yerleşimler". Nişanyan Yeradları. 31 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
