Kangar Birliği

Kangar Birliği
659-750
Başkent	Trans-İli Ala Dağları (Alatau) civarında
Resmî dil(ler)	Eski Türkçe
Resmî din	Tengricilik
Tarihçe
• Kuruluşu 659 • Dağılışı 750
Öncüller Ardıllar Göktürk Kağanlığı Batı Göktürk Kağanlığı Kimek-Kıpçak Konfederasyonu Oğuz Yabguluğu

Kangar Birliği, günümüz Kazakistan topraklarında (Yedisu bölgesi hariç) kurulmuş bir Türk devletiydi. Kangar kelimesi, günümüzde Uygur, Kazak, Özbek ve Karakalpak^[1] uluslarının bir parçası olan Kanglı/Uygurlar halkının erken ortaçağdaki adıdır. Kangar Birliği'nin başkenti Ulutau'da bulunuyordu. Üç kabilesi "Kangar" olarak bilinen Peçenekler, Uygurlar, Karluklar ve Kimek-Kıpçaklar tarafından mağlup edildikten sonra Bulgarları hedef alarak Doğu Avrupa'da Peçenek Hanlığı'nı kurmuşlardır (MS 890–990).

Etimoloji

Bugün etimolojistlerin Kangar ismi ile iki çıkarımı bulunmaktadır, Kang/Kang (Qang/Qang) Türkler için Baba,ilk ata ve , insan, adamlar anlamlarında Kanger'den geldiği düşünülmektedir. Bir diğer çıkarım ise Eski Türkçede Kangli sözcüğüdür,bu sözcüğün anlamı eski Türkçede Vagon, araçtır ve Kangly kabilesinin adı ile eşseslidir

Bağımsızlık

Çinliler Yedisu Bölgesini ele geçirdikten sonra, Kangar Kağanlığı bağımsız hale gelir .Sonrasında Güney Kazakistan ve Siri Derya topraklarında Çinlileri püskürtmeyi başarmışlardır.Siri Derya bölgesine özerklik vermişlerdir.Oğuz Türkleri Güney Kazakistan'da, Kimek Türkler İrtiş Nehrinde,Kumanlar Mugodyarda ve Kıpçaklar Kuzey Kazakistanda Kangarların boyunduruğu altına gimişlerdir.

7.Yüzyılın sonlarında Siri Derya şehirleri isyan edip Soğdiana halkları ile ittifak oluşturdurlar. İsyan başarılı oldu, ama Müslüman Arap orduları Soğdianaya güneyden saldırdılar. İsyanın etkisi azaldı ve Kangarlar Siri Derya şehirleri üzerinde kurdukları özerkliğe devam ettiler.

Birliğin çöküşü

8.Yüzyılın başlarında Oğuz Konfederasyonu ve Taşkent şehri Kangar'dan ayrıldı.Araplar ise Sığnaks, Hucend ve Yaş gibi Kangar şehirlerine baskınlarına devam ettiler.Araplar Sogdiana'yı ele geçirdikten sonra Siri Derya şehirlerine kadar tüm Kangar şehirlerine saldırdılar. Araplar Güney Kazakistan'ı ele geçirdiler bundan sonra Oğuzlar Siri Derya'ya kadar tüm Kangar şehirlerini ele geçirdiler. Oğuzlar Kimak Kağanlığı ile ittifak antlaşması imzaladı. Ağır saldırılar ve işgallere dayanamayan Kangar Birliği dağıldı. Kargarlar'ın Batı kolu, Peçeneklerin kontrolü altına girdi. Topraklarını geri alan Hazar Kağanlığı Doğu Avrupa'da Kangar Halefi bir devlet kurdu. Ve birlik dağılarak Hazar Kağanlığına bağlı küçük bir devlet halini aldı.^{[2][3][4][5][6][7][8]}

Kaynakça

1. Sergey Tolstov (1947). Origin of the Karakalpak People//KSIE. s. 75. 
2. Marshall Cavendish Corporation (2006). Peoples of Western Asia. p. 364.
3. Bosworth, Clifford Edmund (2007). Historic Cities of the Islamic World. p. 280.
4. Borrero, Mauricio (2009). Russia: A Reference Guide from the Renaissance to the Present. p. 162.
5. Tolstoi V.P. Origin of the Karakalpak people//KSIE, Moscow, 1947. p.75
6. M.Zakiev, Origin of Türks and Tatars, p.361, Moscow, "Insan", 2002, ISBN 5-85840-317-4
7. P.Golubovsky, Pechenegs, Torks, and Polovetses before Tatar invasion, SPb, 1884. p.55, in L.Gumilev, Ancient Türks, Ch.20 (In Russian)
8. Constantine Porphyrogenitus, De Administrando Imperio