Ksantofobi

Diğer adlarKsantofobi
kırmızı renkli çilekler
Kırmızı renk korkusuna eritrofobi denmektedir.
UzmanlıkPsikoloji

Ksantofobi (aynı zamanda kromatofobi[1] veya kromatofobi[2] olarak da bilinir), renklere karşı mantıksız bir korku veya isteksizliktir ve genellikle koşullu bir tepkidir.[2] Renklere karşı duyulan gerçek klinik fobiler nadir olmakla birlikte, renkler hormonal tepkileri ve psikolojik tepkileri ortaya çıkarabilir.[3]

Kromofobi, ürünlerde veya tasarımda renk kullanımından kaçınma anlamına da gelebilir.[4] Hücresel biyolojide, " kromofobik" hücreler, hematoksileni çekmeyen hücrelerin bir sınıflandırmasıdır[5] ve kromatoliz ile ilgilidir.[6]

Terminoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırmızı korkusu için eritrofobi, sarı korkusu için ksantofobi ve beyaz korkusu için lökofobi gibi belirli renklerden korkmayı tanımlayan isimler vardır.[2] Kırmızı renk korkusu, kan korkusuyla ilişkilendirilebilir.[2]

Genel bakış

[değiştir | kaynağı değiştir]

David Batchelor, 2000 yılında yayınlanan Chromophobia adlı kitabında, Batı kültüründe rengin genellikle yozlaştırıcı, yabancı veya yüzeysel olarak ele alındığını dile getirdi.[7] Michael Taussig, kültürel isteksizliğin bin yıl öncesine dayandığını ifade ederken,[8] Batchelor bunun Aristoteles'in çizgiyi renkten üstün tutmasına kadar uzanabileceğini belirtti.[9]

Bir çalışmada, kuluçkadan çıkan Loggerhead deniz kaplumbağalarının, kendilerini okyanusa yönlendirmeye yardımcı olan bir özellik olduğu düşünülen sarı dalga spektrumundaki ışıklardan hoşlanmadıkları bulundu.[10][11] Akdeniz kum kokusu, Atherina hepsetus, bir tankın yanına yerleştirilen kırmızı nesnelere karşı bir isteksizlik gösterirken, diğer renkteki nesnelere bu tepkiyi vermez.[12]

Alfred Hitchcock'un Marnie'sindeki baş karakter, çocukluğunda yaşadığı bir travmanın[13] neden olduğu kırmızı renge karşı nefrete sahiptir.[14]

Renk fobisi terimi, kişinin vizyonu ve görsel algısal özelliği üzerinde görüntü işlemeye yönelik bir kavrayışa atıfta bulunmak için veya etimolojik kökenine atıfta bulunmak için de kullanılabilir.[15] Bununla birlikte, terimin ırksal bileşenleri ile olan ilişkisi, Frederick Douglass gibi tanınmış kişiler tarafından kullanılmıştır.[16]

Lökofobi genellikle soluk cilt fobisi olarak ifade edilir. Fobisi olanlar, solgunluğun mutlaka kötü sağlığı veya bir hayaleti temsil etmesi gibi mantıksız varsayımlarda bulunabilirler.[17] Diğer durumlarda, örneğin beyaz rengi iffetle ilişkilendiren ve iffete karşı olan veya iffetten korkan kişilerde lökofobi daha çok beyazlığın sembolik anlamına yöneliktir.[18] Paul Beatty'nin Slumberland adlı romanında lökofobi kelimesi ırkçılığa atıfta bulunur.[19]

Varyasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Türler
krizofobi turuncu renk korkusu
siyanofobi mavi renk korkusu
eritrofobi kırmızı renkten korkma, ayrıca kızarmaktan korkma
glokofobi gri renk korkusu
kastanofobi kahverengi renk korkusu
lökofobi beyaz renk korkusu
melanofobi siyah renk korkusu
porfirofobi mor renk korkusu
prasinofobi yeşil renk korkusu
rodofobi pembe renk korkusu
ksantofobi sarı renk korkusu

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Campbell's Psychiatric Dictionary. Oxford University Press. 2009. ss. 186-. ISBN 9780195341591. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b c d The Encyclopedia of Phobias, Fears, and Anxieties, Third Edition. Infobase Publishing. 1 Ocak 2009. ss. 146-. ISBN 9781438120980. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014. 
  3. ^ The Complete Idiot's Guide to Phobias. DK Publishing. 3 Kasım 2009. ss. 232-. ISBN 9781101149546. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Contemporary Color Theory and Use. Cengage Learning. 2005. ss. 17-. ISBN 9781401837402. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Texture of the Nervous System of Man and the Vertebrates: I. Springer Science & Business Media. 2 Mart 1999. ss. 185-. ISBN 9783211830574. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Acta Physiologica Scandinavica. 1950. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  7. ^ Pretty: Film and the Decorative Image. Columbia University Press. 2011. ss. 44-. ISBN 9780231153478. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ What Color Is the Sacred?. University of Chicago Press. 1 Mayıs 2009. ISBN 9780226790060. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ The Exploration of Color Theory in Museum Education Using Works Found in the J. B. Speed Museum's Collection. 2009. ISBN 9781109300321. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ Witherington (1991). "Influences of wavelength and intensity on hatchling sea turtle phototaxis: implications for sea-finding behavior". Copeia. American Society of Ichthyologists and Herpetologists. 1991 (4): 1060-1069. doi:10.2307/1446101. 
  11. ^ Florida Marine Research Institute Technical Reports. Florida Marine Research Institute. 1996. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  12. ^ Psychological Bulletin. American Psychological Association. 1911. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  13. ^ Movies, a language in light. Prentice-Hall. July 1984. ISBN 9780136043072. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2014. 
  14. ^ Scripting Hitchcock: Psycho, The Birds, and Marnie. University of Illinois Press. 2011. ss. 53-. ISBN 9780252036484. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2014. 
  15. ^ Nice Girls Don't Live Forever. 2009. 
  16. ^ On Racial Frontiers. 1999. s. 1. 
  17. ^ An Excess of Phobias and Manias: A Compilation of Anxieties, Obsessions, and Compulsions that Push Many Over the Edge of Sanity. Los Angeles: Senior Scribe. 2003. s. 114. ISBN 9780963091925. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  18. ^ The Encyclopedia of Phobias, Fears, and Anxieties. 3rd. 2009. s. 509.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  19. ^ Slumberland. New York: Bloomsbury USA. 2008. s. 185. ISBN 9781596912403.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)