Kum mandalası
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2023) |
Kum mandalası (Tibetçe: དཀྱིལ་འཁོར།, Wylie: dkyil 'khor; Çince: 沙坛城; pinyin: Shā Tánchéng) renkli kumlardan oluşan mandalaların yapılışından ve yok edilmesinden oluşan bir Tibet Budizmi geleneğidir. Tamamlandıktan sonra, mandalanın ayinsel bir biçimde yok edilmesi Budizmin fiziki yaşamın geçiciliği inancını sembolize eder.
Malzemeler ve inşaat
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarihsel olarak, mandala doğal olarak boyanmış kumdan değil, ezilmiş renkli taş granülleriyle oluşturulur. Günümüzde ise, aynı etkiyi elde etmek için düz beyaz taşlar öğütülür ve opak mürekkeplerle boyanır. Keşişler, rüzgar veya hapşırma gibi şeylerin etkisini sınırlamak için özel, son derece yoğun bir kum kullanırlar. Kumu sermeden önce, projeye atanan keşişler mandalanın sahip olacağı geometrik ölçüleri çizer. Kum granülleri daha sonra chak-pur adı verilen küçük tüpler, huniler ve kazıyıcılar kullanılarak istenilen desen elde edilene kadar uygulanır. Geleneksel olarak, kum mandalalarının yapımı, kumun bu kadar karmaşık ayrıntılarla döşenmesinin büyük miktarda çalışma gerektirmesi nedeniyle birkaç hafta sürer. Keşişlerden oluşan bir ekibin proje üzerinde birlikte çalışması ve her defasında ortadan başlayarak dışarıya doğru diyagramı bölüm bölüm oluşturması yaygındır.
Temalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Örneğin Kalaçakra Mandalası, mandalanın karmaşık yapısı ve geometrisi içinde tasvir edilen 722 tanrı içerir. Vajrabhairava'ya atfedilen mandala gibi diğer daha küçük mandalalar, çok daha az tanrı içerir ve daha az desen gerektirir, ancak yine de tamamlanması birkaç gün sürer. Tüm mandalalar gibi, bunlar da normalde üç boyutlu olan ortamınların iki boyutlu temsilleridir. Endonezya'daki Borobodur Tapınağı ve Kamboçya, Siem Reap'taki Bayon gibi çeşitli binaların üç boyutlu mandalalar olduğu da öne sürüldü, ancak bu konuda henüz akademik bir fikir birliğine varılmadı.
Mandala resminin renkleri genellikle doğal renkli kum, ezilmiş beyaz alçıtaşı, sarı aşıboyası, kırmızı kumtaşı, odun kömürü ve odun kömürü ve mavi alçıtaşı karışımı ile yapılır. Kırmızı ve siyahı karıştırarak kahverengi, kırmızı ve beyazı karıştırarak pembe rengi oluşturulur. Diğer renklendirici maddeler arasında mısır unu, çiçek poleni veya toz haline getirilmiş kökler ve ağaç kabuğu bulunur.
Törensel yıkım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir kum mandalasının[1] yok edilmesi oldukça törenseldir. Tanrıların isimlerinin heceleri bile desenlerin geri kalanıyla birlikte belirli bir sırayla[2] kaldırılır, ta ki en sonunda geçiciliği göstermek için mandala tamamen sökülene kadar. Mandaladan çıkan kum bir kavanozda toplanır ve daha sonra ipeğe sarılır. Bu kum bir nehre (veya akan su olan herhangi bir yere) taşınır ve burada mandalanın iyileştirici enerjilerini sudaki canlılara ve tüm dünyaya dağıtmak için doğaya geri salınır.
Önemli kum mandalası sanatçıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Losang Samten
- Dalai Lama
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mandala art therapy". Art with lifestyle (İngilizce). 29 Temmuz 2022. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ Yignyen, Tenzin; Samten, Lobsang (2003) [1992]. "X et. seq.". Wheel of Time, The: Visual Scripture of Tibetan Buddhism. 2nd. Ithaca, NY: Snow Lion Publications. ISBN 1559391871. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım)