Kömürlü, Yusufeli
| Kömürlü | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kömürlü Kömürlü'nün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 78 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Kömürlü, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kömürlü köyünün eski adı Ahoti'dir. Ahoti (ახოთი), Gürcüce bir yer adı olup ormandan açılmış tarla anlamındaki “aho”dan (ახო) türemiştir.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Ahot şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine Ahot (آخوت) olarak geçer.[6][7]
Ahoti köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan Tao bölgesinin köylerinden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde günümüze kalıntıları ulaşan Ahoti Manastırı ve Ahoti Kilisesi de o dönemden kalmıştır.[8]
Ahoti köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'nin Livane-i Ulya sancağına bağlı Kavkaset nahiyesinin bir köyüydü. Kvabikari ve Kolik-i Ulya (Yukarı Kolik) adlı yerleşim yerleri de bu köyün mahalleleri olarak kaydedilmiştir. Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla yaptığı nüfus tespitine göre Ahoti'de 76 hanede 210 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyde yaklaşık 420 kişinin yaşadığı ortaya çıkar.[9][10]
Ahoti köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağına bağlı Livana kazasının bir köyüydü. Köyün nüfusu 42 hanede yaşayan 145 kişi olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte de Osmanlı idaresinin sadece erkek nüfusu tespit ettiği bilinmektedir. Kadın nüfusu da eklenince, Ahoti'de 290 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. 1835 nüfus defterinde Ahoti'nin mahallesi olarak yazılmış Kolik-i Ulya salnamede ayrı köy olarak kaydedilmiştir. Tarımla geçinen köyün bu tarihteki hayvan varlığı 60 öküz, 50 inek, 10 at, 252 keçi ve 100 koyundan oluşuyordu.[11] Livana kazsının büyük bölümünün 93 Harbi'inde Rusların eline geçmesinden dolayı Ahoti köyü, Kiskim kazasına bağlanmıştır.
Ahoti, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesinin bir köyüydü.[12] 1940 genel nüfusu sayımında "Ahot" olarak yazılmış olan yerleşim, Çoruh vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 350 kişiden oluşuyordu.[13] Ahoti ya da Ahot "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kömürlü olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımına göre Kömürlü köyünde 424 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 183 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Ahoti köyünde Osmanlı döneminden önce bir manastır bulunuyordu. Bugünkü Aşağı mahallede, iki derenin birleştiği yerde kurulmuş olan manastırdan geriye yapılarının kalıntıları kalmıştır. Bu yapılar arasında günümüze en iyi durumda ulaşan manastırın ana kilisesi olan Ahoti Kilisesi'dir. Köylülerin verdiği bilgiye göre cami inşa edilinceye kadar Ahoti Kilisesi köyün camisi olarak kullanılıyordu. Kilise daha sonra büyük ölçüde yıkılmıştır.[8]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Kömürlü köyü, Artvin il merkezine 87 km, Yusufeli ilçe merkezine 21 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 74[2] |
| 2020 | 78[2] |
| 2019 | 80[2] |
| 2018 | 92[2] |
| 2017 | 82[2] |
| 2016 | 94[2] |
| 2015 | 93[2] |
| 2014 | 106[2] |
| 2013 | 112[2] |
| 2012 | 115[2] |
| 2011 | 126[2] |
| 2010 | 125[2] |
| 2009 | 124[2] |
| 2008 | 124[2] |
| 2007 | 131[2] |
| 2000 | 171[16] |
| 1990 | 229[16] |
| 1985 | 270[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Komurlu, Turkey Page". Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Kömürlü Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "ახო" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 11 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "Neriman Albayrak,Yusufeli İlçesinin Hidronomi ve Toponomisi (იუსუფელის მხარის ჰიდრონიმია და ტოპონიმია), Tiflis, 2018, s. 73" (PDF). 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
- ^ Buket Şahin, 1835 tarihli Çıldır Eyaletine Bağlı Livane-i Ulya Sancağı 2768 numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 328. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 358, ISBN 9789157871117.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლისსაკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 49 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Buket Şahin, 1835 tarihli Çıldır Eyaletine Bağlı Livane-i Ulya Sancağı 2768 numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 186-192. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 102. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 359, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 170" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 598". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90.
- ^ a b c d "Kömürlü Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.