MT-TL1

MT-TL1 ya da mitokondriyal olarak kodlanmış tRNA lösin 1, insan mitokondri genomundan lösin (UUA/G) için kodlanan bir tRNA (taşıyıcı RNA) genidir.

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

MT-TL1 geni mitokondri DNA'sının 3230-3304 nükleotitleri arasında kalan bazlar tarafından kodlanır.[1] Bu genin kodladığı tRNA molekülünün yapısı üç firkete halkasından (saç tokası) meydana gelmiş bir üç yapraklı yoncaya benzer.[2]

İşlevi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mitokondri genomunun transkripsiyonunun son aşamasında MTERF’ün (mitochondrial transcription termination factor) 13 bazlık terminasyon zincirine bağlanması gerekmektedir ve bu zincir MT-TL1 geninin 3237 ve 3249 nükleotidleri arasında bulunmaktadır.[2] Ayrıca bazı çalışmalarda MTERF1’in mtDNA’nın 3232 ve 3253. nükleotidleri arasında kalan dizisine yani tRNA-Leu terminasyon zincirinin de olduğu bölgeye bağlandığı gösterilmiştir.[2][3]

Klinik önemi[değiştir | kaynağı değiştir]

mtDNA’nın etkili bir tamir mekanizması olmadığı için MT-TL1 patojenik nokta mutasyonlarına oldukça açıktır ve bu durum bazı klinik vakalara sebebiyet vermektedir.[4]

Mitokondriyal miyopati, ensefalopati, laktik asidoz ve inme benzeri epizotlar (MELAS)[değiştir | kaynağı değiştir]

Mitokondriyal miyopati, ensefalopati, laktik asidoz ve inme benzeri epizotlar (MELAS), başta sinir sistemi ve beyin olmak üzere vücudun birçok bölümünü etkilediği bilinen nadir bir mitokondriyal bozukluktur. MT-TL1 geninde meydana gelen patojenik mutasyonlardan en sık görüleni m.3243A>G değişimi, MELAS hastalarında en çok rastalanılan mutasyondur.[5] Bu mutasyon aynı zamanda sağırlıkla birlikte görülen diabetes mellitus gibi mitokondri hastalıklarıyla da ilişkilendirilmektedir.[6]

Kompleks I eksikliği[değiştir | kaynağı değiştir]

MT-TL1 mutasyonları, mitokondriyal solunum zincirinin kompleks I eksikliğine yol açarak başta sinir sistemi, kalp ve hareket için kullanılan kaslar olmak üzere vücudun birçok organ ve sistemini etkileyen çok çeşitli semptomlara neden olabilir.[7] Bu belirtiler ve semptomlar doğumdan yetişkinliğe kadar herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Kompleks I eksikliği olan bir hastanın MT-TL1 geninde m.3302A>G değişimi olduğu daha önceki çalışmalarda belirtilmiştir.[8]

MT-TL1 geninde raporlanmış olan m.3271 T>C, m.3291 T>C, m.3303 C>T, m.3256 C>T ve m.3260 A>G nadir nokta varyantları da bazı klinik tablolarla ilişkilendirilmektedir.[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Entry - *590050 - TRANSFER RNA, MITOCHONDRIAL, LEUCINE, 1; MTTL1 - OMIM". www.omim.org. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  2. ^ a b c Bulduk, Bengisu Kevser (2018). "Mitokondriyal Sitopati Öntanılı Hastalarda MT-TL1 Gen Mutasyonlarının İncelenmesi". www.semanticscholar.org (İngilizce). 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  3. ^ Yakubovskaya, Elena; Mejia, Edison; Byrnes, James; Hambardjieva, Elena; Garcia-Diaz, Miguel (11 Haziran 2010). "Helix Unwinding and Base Flipping Enable Human MTERF1 to Terminate Mitochondrial Transcription". Cell (İngilizce). 141 (6): 982-993. doi:10.1016/j.cell.2010.05.018. ISSN 0092-8674. PMC 2887341 $2. PMID 20550934. 
  4. ^ Lawless, Conor; Greaves, Laura; Reeve, Amy K.; Turnbull, Doug M.; Vincent, Amy E. (Mayıs 2020). "The rise and rise of mitochondrial DNA mutations". Open Biology (İngilizce). 10 (5): 200061. doi:10.1098/rsob.200061. ISSN 2046-2441. PMC 7276526 $2. PMID 32428418. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  5. ^ a b Bulduk, Bengisu Kevser; Kiliç, Hasan Basri; Bekircan-Kurt, Can Ebru; Haliloğlu, Göknur; Erdem Özdamar, Sevim; Topaloğlu, Haluk; Kocaefe, Y. Çetin (Mart 2020). "A Novel Amplification-Refractory Mutation System-PCR Strategy to Screen MT-TL1 Pathogenic Variants in Patient Repositories". Genetic Testing and Molecular Biomarkers. 24 (3): 165-170. doi:10.1089/gtmb.2019.0079. ISSN 1945-0257. PMID 32167396. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  6. ^ Mazzaccara, Cristina; Iafusco, Dario; Liguori, Rosario; Ferrigno, Maddalena; Galderisi, Alfonso; Vitale, Domenico; Simonelli, Francesca; Landolfo, Paolo; Prisco, Francesco; Masullo, Mariorosario; Sacchetti, Lucia (19 Nisan 2012). Aalto-Setala, Katriina (Ed.). "Mitochondrial Diabetes in Children: Seek and You Will Find It". PLoS ONE (İngilizce). 7 (4): e34956. doi:10.1371/journal.pone.0034956. ISSN 1932-6203. PMC 3334935 $2. PMID 22536343. 
  7. ^ "Mitochondrial complex I deficiency: MedlinePlus Genetics". medlineplus.gov (İngilizce). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 
  8. ^ van den Bosch, B. J. C.; de Coo, I. F. M.; Hendrickx, A. T. M.; Busch, H. F. M.; de Jong, G.; Scholte, H. R.; Smeets, H. J. M. (Ekim 2004). "Increased risk for cardiorespiratory failure associated with the A3302G mutation in the mitochondrial DNA encoded tRNALeu(UUR) gene". Neuromuscular disorders: NMD. 14 (10): 683-688. doi:10.1016/j.nmd.2004.06.004. ISSN 0960-8966. PMID 15351426. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2023. 

[[Kategori:Genetik]]