Man Enters the Cosmos

Man Enters the Cosmos
Shedd Akvaryumu'ndan Adler Planetaryumu Shedd Akvaryumu'ndan Adler Planetaryumu
Shedd Akvaryumu'ndan
Adler Planetaryumu
Man Enters the Cosmos ve
arka planda Michigan Gölü ile Chicago'nun silüeti
Harita
Sanatçı Henry Moore
Yıl 1980
Tür Güneş saati, tunç heykel
Boyutlar 396 cm (156 in)
Konum Adler Planetaryumu, Chicago, Illinois

Man Enters the Cosmos, Amerika Birleşik Devletleri'nin Illinois eyaletine bağlı Chicago kentinde, Michigan Gölü'nün hemen kıyısındaki Adler Planetaryumu'nda bulunan, Henry Moore imzalı tunç heykeldir.[1] ABD'nin tarihi öneme sahip bir yapısı olmasının yanı sıra ABD Ulusal Tarihi Yapılar Listesi'nde de yer alan planetaryum Şikago'nun Near South Side adlı kesiminde yer almaktadır. Moore'un güneş saati biçimli 1980 yapımı heykeli 396 cm yüksekliğindedir.[1][2] Önceleri biraz daha güneyde, planetaryuma giriş plazasının merdivenlerinde bulunan güneş saati[3] günümüzde gölün hemen kıyısında yer almaktadır.[4] Heykel, Chicago'da uzay araştırmaları programını tanıtmak için ısmarlanmıştır.[5] Yapıt 1960'larda The Times'ın Printing House Square, Londra'daki büroları için tasarlanmış bir dizinin parçasıdır. Henry Moore Vakfı bu özgün sürümü Sundial 1965-66 olarak adlandırmıştır.[6] Man Enters the Cosmos, çağdaş gökbilimin ellinci yılı anısına ince bir altın tabakayla kaplıdır.[7]

Ayrıntılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Heykelin önemini ve kullanımını gösteren plakalar

Heykelin tabanında iki plaka bulunmaktadır.

Soldaki plaka, heykelin amacı ve bağışçısını belirtmektedir. Hammond, Beeby and Babka şirketinin[7] son biçimini verdiği yapıtın hibe sahibi Şikago'nun farklı bölgelerinde türlü yapıtlara destek vermiş olan B. F. Ferguson Anıt Fonu'dur. Yapım masrafları bu fon tarafından karşılanan Fountain of the Great Lakes gibi heykeller Art Institute of Chicago ve Grant Park gibi yerlerde sergilenmektedir. Komisyonun amacı uzay araştırmaları programının tanıtılmasıdır.

Sağdaki plakanın üzerinde ise, Dünya'nın yörünge basıklığı kadar eksen eğikliğinin neden olduğu zaman farklılıklarının düzeltilmesi için bir zaman denklemi çizelgesi bulunmaktadır. Öte yandan, plakada ek bir düzeltmeyle anlaşıldığı üzere, bu zaman denklemi çizelgesi yaz saati uygulaması için doğru sonuç vermemektedir.[8]

Güneş saati, Moore'un 1954 sonrası çoğu çalışmasında kullandığı teknikle,[9] bir nesneyi doğrudan oymak yerine bir heykel modeli geliştirerek hazırlanmıştır. Heykel birbirine dik açı yapacak biçimde yerleştirilmiş iki tunç yarım çemberden oluşmaktadır. Bunlardan biri iç kısımda yer almakta ve dıştaki yarım çemberin iki ucunu birleştiren tunç çubuktan oluşmaktadır. Dıştaki çemberin bir ucundan diğer çembere uzanan ince bir tunç çubuk, güneş saati ibresi olarak işlev görür. Kirişli ekvatoral güneş saatinin adı, bir yay kirişe benzeyen, gölge-düşüren ibresinden gelmektedir. Bu çubuğun gölgesi bir döner plaka işlevi gören içteki yarım çemberin üzerine düşmekte, böylece yeterli gün ışığının var olduğu zamanlarda saatin kaç olduğu belirlenebilmektedir.[1]

Standart bir güneş saati

Zaman ölçümü yılın farklı zamanlarında farklı gölgeler oluşturan çubuğun durumuna bağlıdır. Güneş'in Dünya'dan en uzak konuma ulaştığı yaz gündönümünde çubuğun en üst kısmı temel alınırken, kış gündönümünde çubuğun en alt kısmının oluşturduğu gölge doğru saati belirler. Güneş'in ekvator düzlemi üzerinde olduğu dönence zamanlarında ise hesaplama için çubuğun orta noktası temel alınır.

Bu güneş saati türünün "ekvatoral güneş saati" olarak adlandırılmasının nedeni, saat yüzünün Dünya'nın ekvator düzlemine koşut olmasıdır. Dönüştürülmüş ekvatoral güneş saatlerinin iki ana örneği, kirişli ekvatoral ve halkalı saat kadranlarıdır.[10] Bu tür ekvatoral saatlerin ikisinde de zaman, yıl boyunca Güneş'in konumundan bağımsız olarak aynı yüzeyde okunabilir. Buna karşın, standart ekvatoral saatler Güneş'in ekvator düzlemi üzerinde olduğu her iki dönence zamanında okunamamaktadır ve Güneş ekvator düzleminde yer aldığında, dönence yakınlarında da neredeyse hiç okunamamaktadır.[11][12]

Adler Planetaryumu ve Man Enters the Cosmos aynı karede

Adler Planetaryumu'nun 1930 tarihli özgün mimarisine 1997-1999 yılları arasında bir "gökyüzü cumbası" eklenmiştir. Bunun tamamlanmasıyla yollar taşınmış ve güneş saati günümüzdeki yerini almıştır. Bu taşıma işlemi Adler Planetaryumu'nun müteahhitleri tarafından iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk olarak, günümüzdeki yolu yapmak için, heykel bir depoya kaldırılmış; yeni yol inşa edildikten ve eski yol bir yürüme yolu haline getirildikten sonra heykel mevcut konumuna taşınmıştır. Artık günümüzde, Solidarity Drive'da bir U-dönüşü güneş saatinin özgün konumu boyunca ilerlemektedir ve güneş saati, planetaryumun çevresinden giden önceki yolun yerini alan yürüme yolunun üzerinde bulunmaktadır. Heykelin yeni konumu ve U-dönüşü Museum Campus eşleminde yer almaktadır.[13] Bu inşaat, Museum Campus çevresindeki trafiğin yeniden düzenlenmesine ilişkin 100 milyon dolarlık proje ile eşzamanlı olarak gerçekleşmiş ve bu doğrultuda 1990'ların ortasında Lake Shore Drive yolunun yönü değiştirilmiştir.[14]

Moore'un Şikago'daki diğer yapıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Moore, açık alanda sergilenen yapıtlarını görme fırsatı yakalamıştır.[15] Sanatçı 2007 tarihli bir röportajında yapıtlarının açık alanda sergilenmesini, bilinen en güzel binalarda sergilenmelerine yeğlediğini söylemiştir.[16] Man Enters the Cosmos da hesaba katıldığında Moore'un Şikago'da, "Smithsonian Enstitüsü'nün Araştırma Enformasyon Sistemi'nde (Smithsonian Institution's Research Information System; SIRIS) açık alanda sergilenen toplam dört yapıtı bulunmaktadır. Tümü tunç olan bu çalışmalardan Nuclear Energy, Chicago Üniversitesi yerleşkesinde yer almaktadır.[7] Nuclear Energy, üniversitenin ABD Ulusal Tarihi Yapılar Listesi'nde de bulunan kendi kendine yeten ilk çekirdek tepkimesi alanında yer almaktadır. Bu sit alanı National Historic Landmark ve Chicago Landmark listelerinde de yer almaktadır.[17] Sanatçının Large Interior Form adlı yapıtı Art Institute of Chicago'nun kuzey bahçesinde, Reclining Figure ise heykeli Şikago Üniversitesi'nden kiralayan Cochrane-Woods Sanat Merkezi'nin bahçesinde bulunmaktadır.[18][19] Henry Moore Vakfı kayıtlarına göre, Moore'un Art Institute of Chicago ve The Smart Museum gibi kapalı alanlarda sergilenen yapıtları da bulunmaktadır.[6]

Notlar ve kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Art Inventories Catalogue (Man Enters the Cosmos)". Smithsonian Institution. 2004. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011. 
  2. ^ Meyer, Graham (1 Temmuz 2006). "The Annotated: Adler". Chicago Magazine. 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011. 
  3. ^ McHugh, Rich (2006). South Loop and Near South. The Rough Guide to Chicago. New York: Rough Guides. s. 81. ISBN 978-1-84353-615-4. Erişim tarihi: 27 Haziran 2011. 
  4. ^ General Books LLC (20 Haziran 2010). Sculptures by Henry Moore: Man Enters the Cosmos, Nuclear Energy, Large Interior Form. 
  5. ^ Enscripted on the plaque at the base of the sculpture.
  6. ^ a b "Henry Moore Works in Public". Henry Moore Foundation. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 
  7. ^ a b c "Northerly Island - Man Enters the Cosmos - Sundial". Chicago Park District. 2010. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2011. 
  8. ^ "Equatorial Sundials". Iowa State University. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011. 
  9. ^ "Henry Moore". 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011. 
  10. ^ "Equatorial". North American Sundial Society. 22 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2007. 
  11. ^ "Equatorial Sundials". Walter Sanford - Sandburg Center for Sky Awareness. 2007. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 
  12. ^ "Equatorial sundial". The Everything Development Company. 23 Nisan 2002. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 
  13. ^ "Welcome to the Museum Campus" (PDF). Adler Planetarium & Astronomy Museum. 2007. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2007. 
  14. ^ Tony Macaluso, Julia S. Bachrach ve Neal Samors (2009). Sounds of Chicago's Lakefront: A Celebration Of The Grant Park Music Festival. Chicago's Book Press. s. 46. ISBN 978-0-9797892-6-7. 
  15. ^ Russell, John (5 Haziran 1989). "Review/Art; Moore Sculptures in a Kansas City Garden". The New York Times Company. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 
  16. ^ "Bronze glory amid the trees". Economist.com. The Economist Newspaper Limited. 20 Eylül 2007. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 
  17. ^ "Art Inventories Catalogue (Nuclear Energy)". Smithsonian Institution. 2004. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2007. 
  18. ^ "Art Inventories Catalogue". Smithsonian Institution. 2004. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 
  19. ^ "Art Inventories Catalogue". Smithsonian Institution. 2004. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2011. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]