Millet İttifakı
Millet İttifakı | |
|---|---|
 | |
| Liderler | Kemal Kılıçdaroğlu (CHP) Temel Karamollaoğlu (SAADET) Gültekin Uysal (DP) Meral Akşener (İYİ Parti) Ali Babacan (DEVA Partisi) Ahmet Davutoğlu (Gelecek Partisi) |
| Cumhurbaşkanı adayı | 2018 Temel Karamollaoğlu (Saadet Partisi) Muharrem İnce (Cumhuriyet Halk Partisi) Meral Akşener (İYİ Parti, Demokrat Parti) 2023 Kemal Kılıçdaroğlu |
| Kuruluş tarihi | 5 Mayıs 2018 12 Şubat 2022 (Altılı Masa olarak) |
| Kapanış tarihi | 28 Mayıs 2023 |
| Birleşme | Altılı Masa |
| Bölünme | Saadet ve Gelecek İttifakı (Saadet Partisi ve Gelecek Partisi) |
| İdeoloji | Güçlendirilmiş parlamenter sistem |
| Siyasi pozisyon | Büyük çadır Bölüngü: Merkez soldan aşırı sağa |
| İnternet sitesi | |
| Resmî site (Kırık Bağlantı) Ortak Politikalar Mutabakat Metni | |
 Türkiye Cumhuriyeti | |
Millet İttifakı,[1] 5 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi (SAADET) ve Demokrat Parti (DP) arasında kurulan seçim ittifakı.[2] Daha sonrasında Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi ittifaka katılmıştır.[3]
Aslen 2018 genel seçimlerinden önce kurulan ittifak,[4][5] Türkiye'nin 2017'de geçiş yaptığı cumhurbaşkanlığı sistemine direnme konusunda ortak payda bulan siyasi yelpazedeki dört muhalefet partisi tarafından resmen başlatıldı.[6] Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve İYİ Parti, arasında muhalefete yıllar sonra ilk büyük seçim başarısını kazandıran 2019 yerel seçimleri için ikinci kez kuruldu.[7] 2023 genel seçimlerinde ana rakip olan Cumhur İttifakına karşı yarışmak üzere AK Parti'den ayrılan Gelecek ve DEVA partilerinin katılmasıyla bir kez daha kuruldu.[8][9][10]
Genişlemeden kısa bir süre sonra Millet İttifakı gelecekteki hükûmet programlarını açıklayarak Türkiye'de seçimlerden önce bunu yapan ilk siyasi oluşum oldu.[11] Millet İttifakı, 30 Ocak 2023 tarihinde Ortak Politikalar Mutabakat Metni'ni Ankara'da kamuoyu ile paylaştı.[12]
Genel olarak ittifak, güçlendirilmiş bir parlamenter sistemin kurulmasına özellikle vurgu yapmaktadır. Ülkedeki mevcut demokratik gerileme eğilimini tersine çevirme, hukukun üstünlüğünü ve kuvvetler ayrılığını yeniden tesis etme ve Türkiye'nin insan hakları sicilini iyileştirme ittifakın hükûmet programında değindiği konulardandır.[13][14]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]2018 seçimleri ve kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 2017'de Türkiye'nin siyasi sistemini bir parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı sistemine dönüştürme konusunda anayasa değişikliği referandumu yapıldı. Referandum sonucu ülkenin sistem değişikliğine geçişini etkin bir şekilde tetikledi. Referandum, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ile muhalif Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından desteklendi. Ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi ile Saadet Partisi ve Demokrat Parti anayasa değişikliğine karşı çıkan siyasi partilerdi. Meral Akşener gibi MHP içerisinden bazı kişiler de anayasa değişikliğine karşı çıktı ve bu kişiler ile ileride Meral Akşener liderliğindeki İYİ Parti kuruldu.
AK Parti ve MHP daha sonra 2018 genel seçimlerine birlikte katılabilmek için seçim öncesi ittifakların oluşumunu kanunlaştırdı. Ardından Cumhur İttifakı kuruldu. Birkaç tur müzakereden sonra 5 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti ile Meral Akşener tarafından yeni kurulan İYİ Parti'nin de katılımıyla seçim ittifakı kurulduğunu duyuruldu. Demokrat Parti genel seçimlere İYİ Parti çatısı altında katıldı, cumhurbaşkanlığı seçiminde ise aday çıkarmayarak Meral Akşener'i destekledi.
2018 seçimlerinde, Millet İttifakı'nın kurucu partileri ortak bir çatı altında meclis seçimlerine hazırlanırken ittifaktaki her bir partinin cumhurbaşkanlığı seçimi için kendi adayını aday göstermesi kararı alındı.
2019 Türkiye yerel seçimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]12 Aralık 2018 tarihinde CHP ve İYİ Parti, 2019 yerel seçimlerinde işbirliği yapmak amacıyla yaptıkları görüşmeler sonucunda 21 büyükşehir ile bazı il ve ilçelerde işbirliği yapma kararı aldı.[15]
Genişlemesi ve Altılı Masa
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasa değişikliği önerisi ve sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk olarak 26 Mayıs 2021 tarihinde İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, uzun süredir üzerinde çalışılan "iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem" önerisini 26 Mayıs'ta kamuoyuna açıkladı.[16] Ardından 7 Kasım 2021 tarihinde DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ile Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu, DEVA Partisi Genel Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısıyla partinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem önerisini açıkladı.[17] Altı muhalefet partisi, ekim ayı başından bu yana üzerinde çalıştıkları "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" ile ilgili ortak metne 14 Aralık'ta son biçimini verdi.[18] Hazırlanan ortak metin, 6 partinin genel başkanlarına sunduktan sonra 12 Şubat 2022 tarihinde 6 muhalefet partisi lideri Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metni üzerinde konuşmak üzere Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun çağrısı üzerine Ankara'da Çankaya Belediyesi'ne bağlı Ahlatlıbel tesislerinde bir araya geldiler. Millet İttifakı üyeleri dışında muhalefette temsil edilen DEVA ve Gelecek Partisi liderleri de yuvarlak masa etrafında buluştu. 5 saat 15 dakika süren görüşme sonrası Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş konusunda 2021 yılının Aralık ayında genel başkan yardımcıları tarafından ortak çalışma sonucu hazırlanan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metnine bağlılıklarını 6 parti olarak taahhüt ettikleri ortak irade beyannamesini imzaladılar. İmzalanan metinde bu altı partinin ortak bir gelecek hedefi üzerinde uzlaştıkları, "Yarının Türkiyesi'ni" inşa etmek için "kutuplaşma değil uzlaşma", Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği normlarına vurgu, Siyasi Etik Kanunu gibi konular ön plana çıktı.
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni 28 Şubat tarihinde kamuoyuna duyuruldu.[19] 6 muhalefet partisinin liderleri, dördüncü buluşmanın ardından 10 maddelik Temel İlkeler ve Hedefler Bildirgesi imzaladı.[20] Güçlendirilmiş parlamenter sistem toplantısı ve katılımcıları, basında "Altılı Masa"[21][22] adıyla da anılmaktadır.
Ortak cumhurbaşkanı adayının açıklanması ve İYİ Parti krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]Millet İttifakı, 2 Mart 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi amacıyla toplandı. Toplantı sonrası Altılı Masanın ortak aday metnine imza atan İYİ Parti lideri Meral Akşener, "Şahsi hırslar Türkiye’ye tercih edildi. Masa notere dönüştü. İYİ Parti ölümle sıtma arasında bir tercihe zorlandı" diyerek Millet İttifakından ayrıldı. Meral Akşener, CHP'li Belediye Başkanları Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu'na adaylık çağrısında bulundu.[23] İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, 3 Mart 2023 akşam saatlerinde sosyal medya hesaplarından CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'na destek açıklaması yaptılar.[24] 6 Mart 2023 tarihinde, İYİ Parti Millet İttifakı aday belirleme toplantısına katılma kararı aldı.[25]
6 Mart Pazartesi günü Saadet Partisi Genel Merkezinde yapılan toplantıda ittifakın cumhurbaşkanı adayının Kemal Kılıçdaroğlu olmasına karar verildi ve karar Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu tarafından açıklandı.[26] İttifakın diğer partilerinin liderlerinin seçimin kazanılması halinde cumhurbaşkanı yardımcısı olacağı açıklandı.[27]
Millet İttifakı, son toplantısını CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi genel başkanlarının katılımıyla Saadet Partisi Genel Merkezinde gerçekleştirdi. 4 saat süren toplantının ardından Türkiye'nin 13. cumhurbaşkanı adayı ittifakın bütün genel başkanlarıyla beraber Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu tarafından Saadet Partisi Genel Merkezi önünde duyuruldu.
Elbette içinde bulunduğumuz günler acılı günler. On binlerce kardeşimiz hayata veda etti. Vefat eden bütün kardeşlerimize rahmet diliyorum. Yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Bugün burada bir araya gelmemizin sebebini hepiniz biliyorsunuz. Ben bu toplantılarımız neticesinde aldığımız kararı siz kardeşlerimize duyurmayı görev addediyorum. Sayın Kemal Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanı adayımız olarak takdim ediyoruz. Bu görevin hayırlı olmasını diliyor inşallah seçimlerin ardından da kendisine başarılar temennisinde bulunuyorum sözü şimdi kendisine bırakıyorum. Esselâmualeyküm kardeşlerim.[28]
.png)
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu adayı açıklayan konuşmasının ardından sözü cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'ya bıraktı:
Hepinizin huzurunda teşekkür ediyorum. Bu sofra Halil İbrahim sofrasıdır. Halil İbrahim sofrası, komşusu açken, tok yatmamasıdır. Halil İbrahim sofrası, zulmün sona ermesi, hakkın adaletin olması demektir. Bizim soframız barışın ve kardeşliğin sofrasıdır. Allah'ın izniyle başaracağız. Türkiye'yi uzlaşıyla yöneteceğiz. Millet İttifakı'nı oluşturan parti genel başkanları olarak güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş için yol haritasını da belirledik. Millet İttifakına dahil genel başkanlar seçim kazanılırsa Cumhurbaşkanı yardımcısı olacak[26]
Millet İttifakı, 13. cumhurbaşkanı adayını açıklamasın yanında 12 maddelik "Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Sürecinin Yol Haritası"nı da yayınladı.[29]
24 Mayıs 2023 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi ile Zafer Partisi tarafından Millet İttifakı bileşenleri arasında cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminde ve sonraki süreçte yapılacak iş birliği esaslarını kapsayan Mutabakat Protokolü imzalandı.[30]
2023 genel seçimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Millet İttifakını oluşturan altı parti, 22 Mart'ta 2023 genel seçimlerine ittifak olarak girmek için Yüksek Seçim Kuruluna ittifak protokolünü teslim etti.[31] CHP ve İYİ Parti, 5 milletvekilinin altında milletvekili çıkaracak olan 25 dolayındaki ilde fermuar sistemini uygulayıp seçime ortak liste ile ve güçlü olan partinin logosu altında girilmesi halinde daha fazla milletvekili çıkarılabileceği hesabı yaptı. Ayrıca Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da daha fazla millet vekili sayısına ulaşılabilmesi için basında "ittifak içi ittifak" veya "üçlü ittifak" olarak adlandırılan formülü Gelecek Partisi ve DEVA Partisine önerdi. Buna göre bu partiler Saadet Partisi listelerinden seçime girecek ve artık oylar boşa gitmeyecekti. Ancak Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu'nun bu fikre olumlu yaklaşmasına karşın DEVA Partisi genel başkanı Ali Babacan'ın olumsuz karşılaması sebebiyle bu formül uygulanmadı. Onun yerine 7 Nisan tarihinde CHP ve İYİ Parti, seçimlere kendi logolarıyla ve listeleriyle; Demokrat Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi milletvekili adaylarını CHP listelerinden gösterme konusunda YSK'ya ek protokol metni sundu.[32] YSK'ya milletvekili aday listelerinin sunulduğu son gün olan 9 Nisan'da CHP listelerinde Saadet Partisi'ne 24, DEVA Partisi'ne 25, Gelecek Partisine 19, Demokrat Partiye 3 yer ayrıldı. Öte yandan Türkiye Değişim Partisi Genel Başkanı Mustafa Sarıgül, CHP listesinden Erzincan'dan birinci sırada milletvekili adayı gösterildi. CHP; Gümüşhane, Bitlis, Muş, Çankırı, Aksaray, Yozgat ve Bayburt'ta aday çıkarmadı. Buna karşılık İYİ Parti de; Adıyaman, Çorum, Erzincan, Hakkari, Rize, Van, Batman, Bartın ve Düzce'de aday göstermedi ve bu illerde İYİ Partili 6 aday CHP listesinde yer aldı.[33]
Millet İttifakı'nın sona ermesi
[değiştir | kaynağı değiştir]24 Haziran 2023 tarihinde İYİ Parti ittifaktan ayrıldığını duyurdu.[34] 2 Temmuz 2023 tarihinde DEVA Partisi Sözcüsü Şahin, CHP ile işbirliği yapmanın karşılığını alamadıklarını ifade etti. Bu nedenle, bazı işbirliklerinde sağlıklı bir değerlendirme yapacakları belirtti. Bazı çevreler tarafından ittifaktan ayrılma sinyali olarak değerlendirildi.[35] 6 Temmuz 2023 tarihinde Gelecek Partisi ile Saadet Partisi, iki parti olarak ayrı bir ittifak kurdu.[36] 14 Temmuz 2023 tarihinde Ali Babacan, katıldığı bir televizyon programında yerel seçimlerle ilgili ittifak konularında "Şuanki ana senaryo her partinin kendi logosuyla seçime girmesidir kuşkusuz." ifadelerini kullandı.[37] 20 Temmuz 2023 tarihinde Kemal Kılıçdaroğlu, katıldığı bir programda Millet İttifakının bir seçim ittifakı olduğu için seçim bittiğinden dolayı son bulduğunu ifade etti.[38]
Üyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]4 kurucu üye barındıran Millet İttifakı, 26 Ocak 2023 tarihinde Altılı Masa'da bulunan 2 partinin (Demokrasi ve Atılım Partisi, Gelecek Partisi) de katılımıyla üyesi sayısı 6'ya çıktı. Altılı Masa, Millet İttifakı'na dönüştü.[39] 26 Ocak 2023'te Altılı Masa yaptığı 11. toplantısı sonrası kendini ilk defa "Millet İttifakı" olarak tanımladı.[40]
.jpg)
_(cropped).jpg)
Yapılanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Çalışma Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Çalışma Komisyonu'nun amacı; etkin ve katılımcı bir yasama, istikrarlı, şeffaf ve hesap verebilir bir yürütme, bağımsız ve tarafsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir sistem için Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metnini hazırlamaydı.[45]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Muharrem Erkek | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | Mustafa Yeneroğlu | DEVA Partisi |
| 3 | Bülent Şahinalp | Demokrat Parti |
| 4 | Ayhan Sefer Üstün | Gelecek Partisi |
| 5 | Bahadır Erdem | İYİ Parti |
| 6 | Bülent Kaya | Saadet Partisi |
Seçim Güvenliği Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçim Güvenliği Komisyonu'nun amacı; seçimlerin mevzuata uygun bir biçimde demokratik ilkeler doğrultusunda düzen ve dürüstlük içinde yürümesi ve halkın iradesinin sandığa yansıması ve sandığa yansıyan iradenin üzerine gölge düşmemesi için gereken tedbirleri almaktaydı.[46]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Oğuz Kaan Salıcı | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | İdris Şahin | DEVA Partisi |
| 3 | İlay Aksoy | Demokrat Parti |
| 4 | Ayhan Sefer Üstün | Gelecek Partisi |
| 5 | Şenol Suat | İYİ Parti |
| 6 | Hasan Bitmez | Saadet Partisi |
Türkiye Gönüllüleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Gönüllüleri, 2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimleri'nde seçim güvenliğini sağlamak amacıyla Millet İttifakı'nın gönüllü seçim güvenliği platformu olarak kurulmuştur. 81 ilde ve yurt dışında gönüllü organizasyonuyla ıslak imzalı sonuç tutanaklarının toplanmasını hedeflemektedir. Platform 19 Mart 2023 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye başkanı Mansur Yavaş tarafından duyurulmuştur.[47] Millet İttifakı Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu da seçim güvenliğine ve Türkiye Gönüllüleri'ne olan ihtiyaca dikkat çekmiştir.[48]
Kurumsal Reformlar Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurumsal Reformlar Komisyonu, Liderlerin 24 Nisan 2022 tarihli toplantısında alınan kararla; kamu maliyesindeki gerçek durumun ve geleceğe yönelik yükümlülüklerin tespiti, Ekonomik ve Sosyal Konseye işlevsellik kazandırılması, Merkez Bankası bağımsızlığının teminat altına alınması ve uzun vadeli strateji ve planlamadan sorumlu bir kurumsal yapının oluşturulması konularında çalışmak üzere görevlendirilmiştir.
Komisyon hazırlamış olduğu raporu 13 Haziran 2022 tarihinde düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşmıştır.[49]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Faik Öztrak | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | İbrahim Çanakçı | DEVA Partisi |
| 3 | Bülent Şahinalp | Demokrat Parti |
| 4 | Feridun Bilgin | Gelecek Partisi |
| 5 | Durmuş Yılmaz | İYİ Parti |
| 6 | Sabri Tekir | Saadet Partisi |
Anayasal ve Yasal Reformlar Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasal ve Yasal Reformlar Komisyonu'nun temel amacı, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılması gereken Anayasal ve yasal değişikliklerin yazım çalışmalarını yürütmekteydi.[50]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Muharrem Erkek | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | Mustafa Yeneroğlu | DEVA Partisi |
| 3 | Serhan Yücel | Demokrat Parti |
| 4 | Serap Yazıcı | Gelecek Partisi |
| 5 | Uğur Poyraz | İYİ Parti |
| 6 | Bülent Kaya | Saadet Partisi |
İletişim Komisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]İletişim Komisyonu'nun temel amacı, Liderler Buluşmalarının sonucu oluşan mutabakat metinlerinin ve 6'lı masanın çalışma komisyonlarının hazırlamış olduğu metinlerin, raporların ve çıktıların kamuoyuna etkili bir şekilde aktarımını sağlamaktaydı.[51]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Gamze Akkuş İlgezdi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | Sanem Oktar | DEVA Partisi |
| 3 | Faik Tunay | Demokrat Parti |
| 4 | Mustafa Mente | Gelecek Partisi |
| 5 | Bahadır Erdem | İYİ Parti |
| 6 | Yusuf Sunar | Saadet Partisi |
Temel Politikalar Ortak Çalışma Grubu
[değiştir | kaynağı değiştir]Ortak Çalışma Grubu'nun temel amacı, Liderlerin 2 Ekim 2022 tarihli buluşmasında kararlaştıkları üzere, önemli temel politika alanlarında halkımızın menfaatleri doğrultusunda ortak politikalar belirlenmesine ve bu politikaların ortak taahhütler olarak kamuoyuna ilan edilmesine yönelik çalışmaları yürütmekteydi.
Ortak Çalışma Grubu çalışmalarını aşağıdaki 9 ana alanda yürütmekteydi:
- Hukuk, adalet ve yargı
- Kamu yönetimi,
- Şeffaflık, denetim ve yolsuzlukla mücadele,
- Ekonomi, finans ve istihdam,
- Sektörel ve bölgesel konular,
- Bilim ve teknoloji,
- Eğitim ve öğretim
- Sosyal politikalar
- Dış politika, güvenlik ve savunma[52]
| # | Adı | Siyasi Parti |
|---|---|---|
| 1 | Faik Öztrak | Cumhuriyet Halk Partisi |
| 2 | İbrahim Çanakçı | DEVA Partisi |
| 3 | Bülent Şahinalp | Demokrat Parti |
| 4 | Feridun Bilgin | Gelecek Partisi |
| 5 | Ümit Özlale | İYİ Parti |
| 6 | Sabri Tekir | Saadet Partisi |
Seçim sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Parti | Lider | Oy | Sandalye | Meclis | Harita | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fotoğraf | Adı | Oy sayısı | % | Sıralama | # | ||||||
| 2018 | CHP | Cumhuriyet Halk Partisi | .png)
|
Kemal Kılıçdaroğlu | 11.354.190 | 22,65 | 2. | 146 / 600
|
Azınlık | 
| |
| İYİ Parti | İYİ Parti | _(cropped).jpg)
|
Meral Akşener | 4.993.479 | 9,96 | 5. | 43 / 600
| ||||
| SAADET | Saadet Partisi | .jpg)
|
Temel Karamollaoğlu | 672.139 | 1,34 | 6. | 0 / 600
| ||||
| Toplam | 17.019.808 | 33,99 | 2. | 189 / 600 [not 2]
|
|||||||
| 2023 | CHP | Cumhuriyet Halk Partisi |
|
Kemal Kılıçdaroğlu | 13.802.183 | 25,35 | 2. | 169 / 600 [not 3]
|
Azınlık | 
| |
| İYİ Parti | İYİ Parti |
|
Meral Akşener | 5.275.981 | 9,69 | 4. | 43 / 600
| ||||
| Toplam | 19.078.164 | 35,04 | 2. | 212 / 600
|
|||||||
Yerel seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Parti | Lider | Sıra | Belediye Başkanlığı | Büyükşehir Belediye Başkanlığı | İl Genel Meclis Üyeliği | Belediye Meclis Üyeliği | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kısaltma | Adı | Fotoğraf | Adı | Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | Oy | % | Kazanılan | |||
| 2019 | CHP | Cumhuriyet Halk Partisi |
|
Kemal Kılıçdaroğlu | 2. | 12.868.053 | %29,81 | 240 / 1.355 %17,21
|
7.979.740 | %29,14 | 10 / 29 %34,48
|
1.834.598 | %17,76 | 184 / 1.272 %14,47
|
12.625.346 | %29,36 | 4.613 / 20.745 %22,24
| |
| İYİ Parti | İYİ Parti |
|
Meral Akşener | 5. | 3.351.438 | %7,76 | 24 / 1.355 %1,77
|
2.607.640 | %9,52 | 0 / 29 %0
|
852.582 | %8,12 | 23 / 1.272 %1,81
|
3.142.757 | %7,31 | 1.092 / 20.745 %5,26
| ||
| TOPLAM | 16.219.491 | %37,57 | 264 / 1.355 %18,98
|
10.587.380 | %38.66 | 10 / 29 %34,48
|
2.687.180 | %25,88 | 207 / 1.272 %16.27
|
15.768.103 | %26,67 | 5.705 / 20.745 %27,5
| ||||||
2019 İstanbul ara yerel seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Parti | Aday | Sıra | Oy | % | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kısaltma | Adı | ||||||
| 23 Haziran 2019 | CHP | Cumhuriyet Halk Partisi | Ekrem İmamoğlu | 1. | 4.742.082 | %54.2 | |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ CHP ve DP, Atatürk değerlerine bağlı ve koruyucu olduklarını özellikle belirtmektedirler. (Atatürkçülük: Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve Devrimcilik.)
- ^ DEVA ve DP'de liberal demokrasi öne çıkıyor.
- ^ Sosyal demokrasi, CHP içinde öne çıkan fikirdir.
- ^ Millî Görüş, SAADET içinde öne çıkan fikirdir.
- ^ DP tarafından desteklenmektedir.
- ^ CHP, DEVA, DP ve GELECEK tarafından desteklenmektedir.
- ^ Millet ittifakı 5 Mayıs 2018'de Saadet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Demokrat Parti ile kuruldu
- ^ Saadet Partili 2 vekil CHP listesinden, Demokrat Partili 1 vekil ise İYİ Parti listesinden seçildi. Seçimden sonra 3 vekil partilerine geri döndü.
- ^ Demokrasi ve Atılım Partisinden 15 vekil, Gelecek Partisinden 10 vekil, Saadet Partisinden 10 vekil, Demokrat Partiden 3 vekil ve İYİ Partiden 1 vekil CHP listelerinden seçime girerek seçildi. Vekiller seçimden sonra partilerine geri döndükten sonra CHP'li olarak seçilen vekil sayısı 129 oldu. Türkiye Değişim Partisi genel başkanı Mustafa Sarıgül de CHP listelerinden seçime girdi fakat partisine geri dönmedi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Turkish four-party alliance to sign agreement". Ahval News. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2018.
- ^ "Seçim 2018: Millet İttifakı nasıl işleyecek?". BBC News Türkçe. 4 Mayıs 2018. 13 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ "Altılı Masa 'Millet İttifakı'na dönüştü, cumhurbaşkanı adayı için 13 Şubat'ta yapılacak toplantı işaret edildi". BBC News Türkçe. 26 Ocak 2023. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ "4 parti birleşti! Millet İttifakı geliyor". Haberiniz. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2018.
- ^ "Turkish opposition joins forces for parliament vote". Al-Monitor. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- ^ "Seçim 2018: Millet İttifakı nasıl işleyecek?". BBC News Türkçe. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ "İttifak bu kez AKP'ye kaybettirdi, CHP'ye kazandırdı: Ankara 25 yıl sonra el değiştirdi". BBC News Türkçe. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Turkish Opposition to Run Joint Candidate Against President Erdogan (2023)". Balkan Insight (İngilizce). 22 Ağustos 2022. 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Opposition parties agree to unite against People's Alliance in upcoming Turkish elections". Daily Sabah (İngilizce). 2 Mayıs 2018. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Opposition parties agree to unite against People's Alliance in upcoming Turkish elections". Daily Sabah. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
- ^ Özgenç, Cansu Timur & Özgecan (31 Ocak 2023). "Millet İttifakı, hükümet programını açıkladı: Sığınmacılara Türkçe öğretilecek". Medyascope. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Millet İttifakı, Ortak Politikalar Mutabakat Metni'ni Açıklıyor". euronews.com. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023.
- ^ "Millet İttifakı'nın hükümet programında neler var? – DW – 30.01.2023". dw.com. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Opposition Alliance in Turkey: Can it Restore Democracy?". IACL-IADC Blog (İngilizce). 22 Şubat 2022. 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Son Dakika... CHP ile İYİ Parti ittifak konusunda anlaşma sağladı". Milliyet. 12 Aralık 2018. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2018.
- ^ "İYİ Parti 'iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem' önerecek: 'Cumhurbaşkanı tarafsız olmalı'". BBC News Türkçe. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "DEVA Partisi'nden 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' önerisi: 'Davetimiz özgürlükçü, katılımcı ve çoğulcu demokrasi içindir'". 2021. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "6 muhalefet partisinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışması hangi düzenlemeleri öngörüyor?". BBC News Türkçe. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.
- ^ "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni İmzalandı". chp.org.tr. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ "6'lı masadan 10 maddelik "ilkeler ve hedefler bildirgesi" çıktı". T24. 29 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022.
- ^ Turan Yılmaz (14 Şubat 2022). "'Altılı masa'dan açıklama için 28 Şubat tarihi". Hürriyet. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ Ayşe Sayın (3 Temmuz 2022). "Altılı masa beşinci kez bir araya geldi". Ankara: BBC News Türkçe. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
- ^ "Meral Akşener üç ay önce 'Dağıtmam' dediği masadan kavga ile kalktı". Cumhuriyet. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Kemal Kılıçdaroğlu kurmaylarını olağanüstü topladı... Akşener'e sert sözler: Saray entrikası". Cumhuriyet. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Millet İttifakı'nda bomba gelişme… Akşener kararını açıkladı". Sözcü. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ a b "Türkiye'nin bütün renklerini aynı sofrada buluşturmak için yola çıktık". Twitter. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayının Kemal Kılıçdaroğlu olduğu açıklandı". Anadolu Ajansı. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ "Cumhurbaşkanı adayımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'dur, hayırlı olsun". Twitter. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olsun!". Twitter. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Milliyetçilere giden yola döşeli 7 maddenin tüm detayları". Independent Türkçe. 25 Mayıs 2023. 25 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Millet İttifakı, ittifak protokolünü YSK'ye sundu". BirGün. 22 Mart 2023. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
- ^ "Millet İttifakı'nın protokol değişikliği YSK'ye sunuldu". 7 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
- ^ "CHP'nin aday listesinde Millet İttifakı'ndaki diğer 5 partiden 76 aday da yer aldı". 9 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
- ^ "Meral Akşener'den Altılı Masa'ya: Bundan sonra size hayatta başarılar!". İndigo Dergisi. 24 Haziran 2023. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023.
- ^ "DEVA Sözcüsü Şahin: Biz de CHP ile işbirliğinin karşılığını alamadık". www.rudaw.net. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
- ^ "İki genel başkan da DEVA Partisi'ni işaret etti: Üçlü ittifaka yanaşmamış! Davutoğlu'nun "Millet İttifakı" mesajı dikkat çekti". Mynet Haber. 7 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
- ^ "KRT TV'de Stüdyo Ankara programına konuk oluyorum - Ali Babacan". 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023.
- ^ @solcugazete (20 Temmuz 2023). "Mehmet Akif Ersoy: "İttifak devam ediyor mu?", Kılıçdaroğlu: "Hayır, seçim ittifakıydı, doğal olarak son buldu."" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı'na dönüştü, cumhurbaşkanı adayı için 13 Şubat'ta yapılacak toplantı işaret edildi". BBC.com. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı oldu: Meclis karar almadıkça Erdoğan aday olamaz". birgun.net. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ "Turkey: Parties at a glance". politpro.eu. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023. "Saadet (Saadet Partisi) is a far-right party from Turkey."
- ^ "Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Partileşme Sürecinde İdeolojik Söylem: Demokrasi ve Atılım Partisi ve Gelecek Partisi Programlarında Adalet ve Kalkınma Partisi Eleştirisi". dergipark.org.tr. 2020. 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Rotamız Avrupa Birliği'ne tam üyelik"". 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'tan seçim güvenliği mesajı!". Cumhuriyet. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2023.
- ^ "Kılıçdaroğlu'ndan seçmene 'Sandık güvenliği' çağrısı: Türkiye Gönüllüleri'ne kaydolun". KARAR. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2023.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Hakkında". milletittifaki.biz. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site
- Millet İttifakı Ortak Politikalar Mutabakat Metni 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Milletin Masası 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 Türkiye'deki siyasi ittifaklar | |
|---|---|
| TBMM'de temsil edilenler |
|
| Diğer etkin ittifaklar | |
| Eski ittifaklar | |
| İlgili konular | |
