Missouri 44. Kararnamesi

Metnin asıl hali

Missouri 44. Kararnamesi veya Mormon Öldürme Emri 27 Ekim 1838 tarihinde Missouri Valisi Lilburn Boggs tarafından yayınlanan kararnamedir. Kararname sürmekte olan 1838 Missouri-Mormon Savaşı sırasında yayınlanmıştır. Mormonların yasaları açık şekilde ihlal edip Missouri halkına savaş açtığı iddiasını temel dayanak alan emir General John B. Clark'e tebliğ edilmiştir. Mormonların kayıtsız şartsız teslim olmasını ve topraklarından zorla atılmalarını içeren emrin ardından Mormonların Illinois eyaletindeki Nauvoo kentine göçü gerçekleşmiştir.

Emir, Missouri halkının önemli bir kesimi tarafından dsteklenmiş ancak yasallığına bu yönlü bir emir çıkartılıp çıkartılamayacağına dair bir netlik oluşmamıştır. 25 Haziran 1976 tarihinde dönemin valisi Kit Bond, bu emri geçersiz kılan ve Mormonlardan Missouri eyaleti adına resmî olarak özür dileyen bir kararname yayınlamıştır.^[1]

Kararname metni

Kararnamenin asıl metni aşağıdaki şekildedir:

Headquarters of the Militia, City of Jefferson, Oct. 27, 1838. Gen. John B. Clark: Sir: Since the order of this morning to you, directing you to cause four hundred mounted men to be raised within your division, I have received by Amos Reese, Esq., of Ray county, and Wiley C. Williams, Esq., one of my aids [sic], information of the most appalling character, which entirely changes the face of things, and places the Mormons in the attitude of an open and avowed defiance of the laws, and of having made war upon the people of this state. Your orders are, therefore, to hasten your operation with all possible speed. The Mormons must be treated as enemies, and must be exterminated or driven from the state if necessary for the public peace—their outrages are beyond all description. If you can increase your force, you are authorized to do so to any extent you may consider necessary. I have just issued orders to Maj. Gen. Willock, of Marion county, to raise five hundred men, and to march them to the northern part of Daviess, and there unite with Gen. Doniphan, of Clay, who has been ordered with five hundred men to proceed to the same point for the purpose of intercepting the retreat of the Mormons to the north. They have been directed to communicate with you by express, you can also communicate with them if you find it necessary. Instead therefore of proceeding as at first directed to reinstate the citizens of Daviess in their homes, you will proceed immediately to Richmond and then operate against the Mormons. Brig. Gen. Parks of Ray, has been ordered to have four hundred of his brigade in readiness to join you at Richmond. The whole force will be placed under your command. I am very respectfully, yr obt st [your obedient servant], L. W. Boggs, Commander-in-Chief.

Milis Karargâhı Jefferson, 27 Ekim 1838 General John B. Clark Bugün sabah size tebliğ ettiğim alayınız bünyesinde 400 kişilik atlı bir birliğin oluşturulması konulu emirden bu yana, Ray County yetkilileri Amos Rees ve Wiley C. Williams ve yardımcılarımdan aldığım haberler çok kötüdür ve tüm olayın boyutunu değiştirmektedir. Mormonların artık yasalarımızın açıktan ve ısrarlı şekilde tanımayacakları, bunun da ötesinde halkımıza karşı savaş ilan ettikleri belli olmuştur. Dolayısıyla emirleriniz artık başladığınız harekâtı büyük bir hızla sürdürmektir. Mormonlara düşman olarak görülecek, kamusal hayatın huzuru için ya ortadan kaldırılacaklar ya da zorla uzaklaştırılacaklardır - işledikleri suçlar tahmin edilemez boyutlara ulaşmıştır. Eğer mevcudiyetinizdeki gücünüzü artırma olanağınız varsa ihtiyaç duyduğunuz oranda bunu gerçekleştirebilirsiniz. Marion county'de bulunan General Willock'a 500 askerle beraber Daviess bölgesine derhal giderek burada Clay County'den General Doniphan birlikleriyle birleşmesi emrini ilettim, kendisi de Mormonların kuzey istikametine kaçış güzergâhını kesecek şekilde 500 kişiyle harekete geçmektedir. Her iki komutana da sizinle derhal iletişime geçmeleri emredilmiştir, gerekli görürseniz siz de doğrudan iletişime geçebilirsiniz. Dolayısıyla önce Daviess halkının evlerine yeniden dönmelerini sağlamak yerine doğrudan Richmond'a giderek Mormonlara karşı harekete geçeceksiniz. Ray County'den General Parks'a da 400 askerle beraber Richmond'da size yardımcı olması emredilmiştir. Tüm harekât sizin komutanız altında gerçekleşecektir. Saygılarımda Sadık hizmetkârınız L.W.Boggs Başkomutan

Arka planı

44. Kararname 1838 yılındaki Missouri-Mormon Savaşı sırasında yayınlanmıştır. Mormonların bölgedeki ekonomik hayatı ele geçirmeye başlaması ve seçimlere müdahale edecek seviyede oy potansiyeline ulaşması Mormon olmayanlar arasında rahatsızlığa yol açmaya başlamıştı. Missouri'deki devlet yetkilileri 1833 yılından başlayarak Mormonların dinî ve siyasî görüşlerinin devlet kurumlarında etkili olmasını protesto etmişti. 20 Temmuz 1833 tarihinde Mormon yayını olan The Evening and the Morning Star adlı gazetenin basıldığı William Wines Phelps'e ait olan matbaa bir grup tarafından basılarak tahrip edilir. Grup Joseph Smith, Jr. tarafından yazılan İncil tercümesini bastığı için tepki çekmiştir. İlerleyen dönemde Mormonların özellikle kendilerine yapılan saldırılara cevap vermeleri ve kendileri istemeyen aileleri topraklarından kovdukları haberleri üzerine vali milis kuvvetlerine bölgeye gitmeleri ve kararname uyarınca askerî harekâta başlamalarını emreder.

Sonuçları

Derhal bölgeye intikal eden General Clark, buradaki Mormonlara 44. Karanameyi tebliğ etmiştir. Çoğu yoksul ve silahsız Mormon yerleşimciler Kasım 1838'de teslim olmuştur. General Clark derhal topraklarını terk etmelerini istemediğini ancak takip eden mevsimde gitmemeleri veya tarlalarına ekim yaptıklarını gördükleri anda merhamet göstermeyip öldürüleceklerini, kararın çoktan verildiğini söyler. Mormonlar daha önce de benzer şekilde tehdit edilip katledildikleri için konuyu ciddiye alıp derhal kış koşullarında bölgeden ayrılırlar. 15 bin Mormon çok zorlu şartlarda yollara düşmüştür, bu süreç zarfında kaç kişinin hayatını kaybettiği ve grubun nasıl bir maddi zarara uğradığı bilinmemektedir. Çoğu tarihçi 30 Ekim 1838 günü yaşanan ve teslim olan aralarında çocukların da bulunduğu 18 Mormonun katledildiği Haun's Mill katliamını bu kararnameyle ilişkilendirmiştir.

Missouri'ye yeniden Mormonların gelmesi için 25 yıl geçmesi gerekiyordu. Ayrılan Mormonların mülklerine ve taşınmazlarına bölgeye verdikleri zarara karşılık gösterilerek zorla el konmuştur. Batı Missouri milis komutanı General David Atchison vali tarafından verilen emrin yasal olmadığını belirterek harekâtta görev almayı reddetmiştir. Vali Boggs amacına ulaşsa da kamuoyundan topladığı tepki sonucunda siyasi kariyeri sona ermiştir. 1842 yılında bir suikast girişiminde ağır yaralı olarak kurtulmuş sonra Napa County'ye göçmüş, burada vefat etmiştir.

Geri alınması

25 Haziran 1976 tarihinde dönemin valisi Kit Bond, emri geçersiz kılan ve Mormonlardan Missouri eyaleti adına resmî olarak özür dileyen bir kararname yayınlamıştır.

Kaynakça

1. Mormon resmî sitesindeki ilgili haber (İngilizce) 14 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir