Münevverkari Abduraşidhanoğlu

Münevverkari Abduraşidhanoğlu
Doğum1878
Taşkent
Ölüm23 Nisan 1931
Moskova
MeslekYazar, eğitimci, Gazeteci, Şair
DilÖzbekçe, Türkçe, Arapça, Farsça
MilliyetÖzbekistan Özbek

Münevverkari Abduraşidhanoğlu (Özbekçe: Munavvarqori Abdurashidxon oʻgʻli, Kiril: Мунаввар Қори Абдурашидхон ўғли, Arap alfabesi: منور قارى ابن عبد الرشيد خان‎) (1878, Taşkent – 23 Nisan 1931, Moskova).

Özbek yazar, eğitimci, öğretmen, şair ve gazeteci. Orta Asya cedidcilik hareketinin kurucusu. Cedidcilerin milli eğitim hareketinin kurucusu ve Türkistan'daki Şura-i İslam örgütünün başkanıydı. XX. yüzyıl Özbek milli basını ve yeni usuldeki milli ekolün kurucusu, yeni milli tiyatronun kurucularından biri, edip ve şair.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Edibi Sani

1878 yılında[1] Taşkent'te doğmuştur. Yeni okullarda kullanılmak üzere ders kitapları yazdı ve diğer yazarların edebi eserlerini yayınlarken Türkistan'daki ilk Özbek bağımsız gazetelerden biri olan Hurşid" ("Güneş") Gazetesi'ni yayınladı. Sovyet Devrimi'nden sonra öğretmen olarak çalışmaya devam etse de tutuklandı ve 1925'te bir Gulag kampına sürüldü ve "karşı-devrimci bir örgüte katılma ve Sovyet karşıtı ajitasyon" nedeniyle mahkûm edildikten sonra 1931'de vuruldu. Moskova'da Butirka hapishanesinde katledildi. Mezarı Moskova Vagankova mezarlığındadır.

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • "Edibi evvel" (1907)
  • "Edib us-saniy" (1907)
  • "Usuli hisab" (1911)
  • "Tarihi Kavm Türk" (1911)
  • "Tecvid" (1911)
  • "Havoyiji diniya" (1912)
  • "Tarihi Enbiya " (1912)
  • "Tarihi islamiye" (1912)
  • "Yer yüzü" (1916-1917)

Literatür

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Sirojiddin Ahmad. Munavarqori. Esse. «Sharq yulduzi» jurnali, 1992, 5-son
  • Xolboev S. Munavvarqori. «Fan va turmush», 1991, 4-son.
  • Ziyo Sayd, Tanlangan asarlar, T., 1974; Oʻzbekistonning yangi tarixi, 1kitob [Turkiston chor Rossiyasi mustamlakachiligi davrida], T., 2000; Markaziy Osiyo XX asr boshida: islohotlar, yangilanish, taraqqiyot va mustamlakachilik uchun kurash, T., 2001.
  • Adeeb Khalid: The Politics of Muslim Cultural Reform. Jadidism in Central Asia. University of California Press; Berkeley, Los Angeles, London 1998. ISBN 0-520-21355-6
  • Adeeb Khalid: Islam after Communism: Religion and Politics in Central Asia. University of California Press; 2007. ISBN 978-0-520-24927-1

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Bazı kaynaklarda 1880, diğer bazılarında ise 1879 olarak belirtilmektedir)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]