Nilgün Marmara
| Nilgün Marmara Önal | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Nilgün Marmara 13 Şubat 1958 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 13 Ekim 1987 (29 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Tür | Şiir |
Etkilendikleri | |
Nilgün Marmara (13 Şubat 1958, İstanbul - 13 Ekim 1987, İstanbul), Türk şair.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nilgün Marmara, Balkan göçmeni olan bir ailenin iki kızından biri olarak, 13 Şubat 1958'de İstanbul, Moda'da doğdu. Bir Marksist olan babası Fikri Marmara, muhasebe müdürüydü. Babası, Bulgaristan'ın Plevne şehrinden, annesiyse Vidin'den İstanbul'a göç etmişlerdir.[1]
Liseyi Kadıköy Maarif Koleji'nde okudu. Üniversite hayatına İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde başladı ancak siyasî sebeplerle burada devam edemeyip tekrar sınava girdi ve Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünü kazandı. Okulu, Sylvia Plath'in Şairliğinin İntiharı Bağlamında Analizi başlıklı tezi ile 1985'te bitirdi. Mezun olduktan sonra Marmaris'te bir tatil köyünde çalışmaya başladı. Farklı şirketlerde sekreterlik, Mısır Konsolosluğu'nda memurluklarda bulunsa da, iş hayatı çok uzun süreli olmadı.[1]
1982'de, arkadaş ortamında tanıştığı endüstri mühendisi Kağan Önal ile evlendi. Eşinin işi dolayısıyla 16 ay Libya'da yaşadılar.
13 Ekim 1987'de 29 yaşındayken kaldığı evin balkonundan atlayarak intihar etti.
İntiharının ardından Ece Ayhan, Meçhul Öğrenci Anıtı başlıklı şiirinde "Aldırma128! İntiharın parasız yatılı küçük zabit okullarında." mısralarıyla kendisine seslendi.
Ferda Erdinç, “üstü ağır oturaklı bir kadın, altı ayak parmakları birbirine bakan bir çocuktu”,[2] Cemal Süreya 841. gün başlıklı eserinde, "Nilgün ölmüş. Beşinci kattaki evinin penceresinden kendini aşağı atarak canına kıymış, Ece Ayhan söyledi. Çok değişik bir insandı Zelda. Akşamları belli saatten sonra kişilik, hatta beden değiştiriyor gibi gelirdi bana. Yüzü alarır, bakışlarına çok güzel ama ürkütücü bir parıltı eklenirdi. Çok da gençti. Sanırım otuzuna değmemişti daha. Bu dünyayı başka bir hayatın bekleme salonu ya da vakit geçirme yeri olarak görüyordu. Dönüp baktığımda bir acı da buluyorum Nilgün’ün yüzünde. O zamanlar görememişim. Bugün ortaya çıkıyor." dedi.[3][4] Cezmi Ersöz ise, ölümünün ardından Kırk Yılda Bir Gibisin başlıklı kitabı yazıp, kendisine ithaf etti. Ayrıca Seyhan Erözçelik, Nilgün Marmara'nın intiharının ardından Nilgün'ün Göztaşı başlıklı şiiri yazdı.[5]
Ölümünün ardından tartışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Nilgün Marmara'ın intihar etmediği, öldürüldüğü[6] ve Nilgün Marmara'nın ölümünde eşi Kağan Önal'ın ihmali olduğu iddia edildi.
Kağan Önal, kendisine yöneltilen suçlamalara ilişkin "Oysa Nilgün’ün tedavi olması gerekiyordu ama o doktordan kaçıyordu. Doktor, geldiğinde evde olması gerekirken evde değildi. Doktor beklemişti. Gelince de konuştular... Doktor bana 'İşiniz çok zor! Tedavi olması lazım ama çok zeki ve kültürlü. Yani en zor vakalardan...' demişti. Çünkü iyileşmesi için entelektüel faaliyetlerde bulunmaması gerekiyordu. İlacı dayayacaklar ve uyuşacaktı. Orta kültür ve zekalı durumlarda bu hastalık genelde 20’li yaşlarda ortaya çıkarmış, Lityum tedavisi ile başarılı olunurmuş. Ancak Nilgün bu tipte değildi. Tedavi olması, buna ikna olması, tedaviden memnun kalması hepsi ayrı bir dertti. Dolayısıyla tedavi olmadı. Öldüğü gün bana tedaviye tekrar başlayacağına dair söz vermişti."[7] şeklinde açıklamada bulundu.
Nilgün Marmara'nın ölümünün ardından basılan Kırmızı Kahverengi Defter başlıklı kitabı büyük bir tartışma yarattı. Kitap, Nilgün Marmara'nın günlüklerini yayımladığını söylüyor olsa da, Libya'da geçirdiği zamana dair tek alıntıyı "Kağan eteğine pis bir herif oldu, her gün barlarda sürtüyor."[8] şeklinde yapmıştı ve kitabın en büyük sorunu "baskının kesilip biçilme tarzı nedeniyle, Nilgün Marmara, ıstıraplar içinde, sadece ölümü ve arada da şiiri düşünen, asık suratlı, sinik ve sonuç olarak intiharından ibaret birisiymiş, yaşamamış, yani aslında intiharına kadar bayağı var olmamış biri gibi"[9] sunmasıydı.
2016 yılında Everest Yayınları'nca aşağıdaki arka kapak yazısıyla günlüğün tıpkıbasımı da içerir şekliyle yayımlandı:
"Nilgün Marmara'nın arkasında bıraktığı günlüklerinin Kırmızı Kahverengi Defter başlığıyla izinsiz bir şekilde yayımlanmasından itibaren başlayan yanlış anlamalar, yersiz kuşkular, haksızlıklar, aşırı yorumlar silsilesine bir son vermek amacıyla eksiksiz olarak yayımlanan Defterler, Nilgün Marmara ile ilgili soru işaretlerini ortadan kaldırıyor. Defterler ile Nilgün Marmara adı etrafında dönen spekülasyonlar, yalan haberler, yanlış iftiralar sona eriyor. Defterler gündelik yaşama, çevresine, ilişkilerine bakışını yansıtarak şimdiye kadar bilinenden, varsayılandan farklı bir Nilgün Marmara portresini de gözler önüne seriyor.”[10]
2017 yılında günlüklerini tuttuğu iki defterinden başka notları da yine Everest Yayınları tarafından Kağıtlar başlığıyla yayımlandı.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1988: Daktiloya Çekilmiş Şiirler
- 1990: Metinler
Günlük
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1993: Kırmızı Kahverengi Defter (Gülseli İnal tarafından hazırlandı)
- 2016: Defterler
- 2017: Kağıtlar
İnceleme
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1985: Sylvia Plath'ın Şairliğinin İntiharı Bağlamında Analizi (Dost Körpe tarafından 20 yıl sonra Türkçeye tercüme edildi.)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b ÇUBUKÇU, F., GÜVEN, M. (2015). PASTORAL ÇOCUKLAR: SYLVIA PLATH VE NİLGÜN MARMARA. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4), 75-86. DOI: 10.20304/husbd.91548 [1] 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
- ^ "Bu dünyayı başka bir dünyanın bekleme odası gibi gören şair: Nilgün Marmara". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
- ^ İnal, G.(1994). Kırmızı Kahverengi Defter. İstanbul: Telos Yayınları. s. 21. ISBN 9789755450407
- ^ Marmara, N. (2016) Hzr: Bilge Barhana. Defterler.İstanbul: Everest Yayınları s:005 ISBN 9786051850382
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
Dış Bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir İletişim Biçim Olarak Şiir: Sylvia Plath ve nilgün Marmara Örneği littera.hacettepe.edu.tr kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Bir Şair: Nilgün Marmara karakoymono.com kaynağından25 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 25 Aralık 2017 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Defterler ve Kağıtlar arasında Nilgün Marmara’yla Agos Gazetesi kaynağından10 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 10 Aralık 2019 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Slviya Plath ve Nilgün Marmara Şiirlerinin Karşılaştırması, aysundemirdogen.wordpress.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- NİLGÜN MARMARA’NIN KÂĞITLARI’NDAKİ İMGELEM zaferyalcinpinar.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara "Hayatın Neresinden Dönülse Kârdır" blog.milliyet.com.tr kaynağından8 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 8 Mart 2018 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara’nın “Defterler” ve “Kağıtlar”ı t24.com.tr kaynağından1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Eylül 2018 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara’nın Defterleri muratgulsoy.wordpress.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Durgun Hayat Kadını’nın defterleri kitap.radikal.com kaynağından6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 6 Nisan 2017 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara’nın Kağıtlar’ı da yayımlandı gazeteduvar.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Kentlere düş alanı isteyen şair gazeteduvar.com kaynağından11 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11 Nisan 2017 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Haftanın Kitabı: Nilgün Marmara'nın 'Defterler'i abcgazetesi.com kaynağından26 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 26 Kasım 2016 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- ‘Nilgün’ün çok başka halleri’ cumhuriyet.com.tr kaynağından27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 27 Kasım 2016 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün'den yadigâr defterler burakeldem.blogspot.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara – “Hayatın Neresinden Dönülse Kârdır” eminegurbuz.blogspot.com kaynağından29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Şubat 2020 tarihinde arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Üç adımlık yerküre: Nilgün Marmara ve şiir dünyası postdergi.com kaynağından17 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Temmuz 2019 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Dünyayla Yaralı: Nilgün Marmara artfulliving.com.tr kaynağından11 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 11 Ağustos 2019 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
- Nilgün Marmara’da şiir, yaşamak ve ölmek üstüne t24.com.tr kaynağından26 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 26 Ekim 2017 tarihinde arşivlenmiş kopyası. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020.
