Oktav yanılsaması

Oktav yanılsaması, aralarında bir oktavlık fark olan bir nota çiftinin; sağ-sol yönselliğinde değişerek, karşılıklı olarak duyurulması sonucu oluşan yanılsamadır. Bu yanılsama aracılığıyla; maruz kalınan işitsel uyaran bütünün gruplandırılmasında, ton ve frekans belirlemenin sesin yönünü belirlemeye göre daha öncelikli olduğu ortaya çıkar.[1]

Oktav yanılsaması 1973 yılında Diana Deutsch tarafından tespit edilmiştir. Yaptığı deneyde deneklere kulaklık aracılığıyla, sol kulaktan 200 Hz dinletilirken sağ kulaktan 400 Hz; sol kulaktan 400 Hz dinletilirken sağ kulaktan 200 Hz dinletilmiş ve bu çeşitleme tekrarlayarak devam ettirilmiştir. Bu deney 400–800 Hz ve 800–1600 Hz ikilileri ile de tekrarlanmıştır. Deneklerin algıladığı ise; duydukları tonu baskın kulağın duyduğu tonda, tiz tonun dinletildiği kulağın yönünden duymak şeklinde olmuştur. Bu algılanan bütünü genellikle sağlak deneylerde gözlemlenmiştir.[2] Diğer deneklerde ise; tiz ve pes tonun farklı çalgılardan çalındığı, bir kulakta pes ton varken diğer kulakta aynı tonun bir oktav tizinin ve bir semiton pesinin birbirleri ile değişerek çalındığı gibi algılamaların olduğu tespit edilmiştir.[3]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Carson, Ben (Bahar 2007). "What Are Musical Illusions?". American Journal of Psychology. 120 (1). 
  2. ^ Deutsch, Diana (Kasım 1975). "Musical Illusions". Scientific American. 233 (4). 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017.