Saçılma alanı

Bir meteorit dağılma alanı örneği: Mali'deki Bassikounou meteoritinin dağılım elipsi.

Saçılma alanı veya dağılma alanı terimi, tek bir düşme olayında tüm meteoritlerin düştüğü alanı ifade etmek için kullanılır.[1] Bu ifade aynı zamanda büyük bir meteoritin çarpması sonucu oluşan tektitlerin bulunduğu alan için de sıklıkla kullanılır.[2]

Oluşum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Meteorit saçılma alanının oluşumunda iki mekanizma vardır:

  1. Havada parçalanma: Büyük bir meteoroit atmosfere girdiğinde ısınma sonucu buharlaşmazsa, genellikle yere çarpmadan önce termal şok nedeniyle onlarca veya yüzlerce parçaya ayrılır. Havada gerçekleşen bu patlama, malzemeyi geniş ve oval biçimli bir alana dağıtır. Bu ovalin uzun ekseni, meteoroitin uçuş yolu boyunca uzanır. Birden fazla patlama meydana geldiğinde üst üste binen bir dizi oval saçılma alanı olacaktır.
  2. Çarpma sonucu parçalanma: Havada neredeyse hiç parçalanma olmadığında, parçalanma çarpma sonucu gerçekleşebilir. Bu durumda saçılma alanı değişik şekillerde olabilir, fakat genellikle daireseldir. Arizona'da Meteor Crater'ini oluşturan Diablo Kanyonu meteoritinin saçılma alanları ve Avustralasya saçılma alanı buna örnektir.

Parçaların dağılımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Meteorit saçılma alanı örneği: Polonya'daki Pultusk meteoritinin dağılım elipsi

Havadaki parçalanma durumunda daha küçük parçalar genellikle daha kısa mesafelere düşme eğilimindeyken (hava direnci onları daha hızlı yavaşlatır), en büyük parça genellikle ovalin uzak ucunda bulunur. Bu nedenle bir meteoritin orijinal uçuş yolu ve dolayısıyla giriş yönü ve açısı hakkında bir fikir edinebilmek için, saçılma alanı üzerindeki malzemenin boyut dağılımını analiz etmek gerekir. Yaklaşık 1 ila 5 gram ağırlığındaki parçalar terminal hızda düştükleri için meteoroloji radarında tespit edilebilir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Introduction to Planetary Science: The Geological Perspective. Gunter Faure, Teresa M. Mensing. Springer, 2007. page 118
  2. ^ Gerald Joseph Home McCall (2001). Geological Society of London (Ed.). Tektites in the geological record: showers of glass from the sky. s. 10. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.