Sibirya bölgeselciliği

Sibirya Bölgeselciliği
Сибирское областничество
Genel başkanPyotr Derber
KurucuAfanasy Shchapov, Grigory Potanin, Nikolay Yadrintsev
BirleşmeGeçici Tüm Rusya Hükumeti
MerkezTomsk
İdeolojiSibirya'nın özerkliği veya bağımsız bir devlet olması
Parti bayrağı

Sibirya bölgeselciliği (Rusça: Сибирское областничество, romanized: Sibirskoye oblastnichestvo) özerk bir Sibirya devletinin kurulmasını savunan siyasi bir harekettir. Fikir 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıktı ve 1917-1922 Rus İç Savaşı sırasında Aleksandr Kolçak (1874-1920) ve Viktor Pepelyayev'in (1885-1920) Beyaz Hareketi'nin askeri faaliyetleriyle zirveye ulaşmıştır.[1]

Temeller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgeselcilik ve özerklik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Susan Smith-Peter'a göre Sibirya bölgeselciliği, bir Avrupa ülkesindeki ilk siyasi bölgeselcilik hareketiydi. [2] Afanasy Shchapov'un (1830-1876) Sibirya'daki faaliyetlerinin ardından, "bölgeselcilik" (oblastnichestvo) adı altında bölgeye geniş kapsamlı bir özerklik savunan bir hareket şekillendi. 19. yüzyılda Saint Petersburg'daki Sibiryalı öğrencilerden olan Grigory Potanin (1835–1920), Nikolay Yadrintsev (1842–1894) ve diğerleri bölgeselcilik hareketi kurdu. [3]

Bağımsızlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

1863'te bazı radikal üyeler muhtemelen sürgündeki Polonyalılar ve Ukraynalılarla birlikte Sibirya'da bir isyan hazırlayarak bağımsızlık elde etmeye ve Amerika Birleşik Devletleri'ne benzer bir Sibirya devletinin gelişimini başlatmaya çalıştı. Çarlık yetkilileri, Sibirya Askeri Birliği'nin nöbetçi subaylarının 16 yaşındaki askeri öğrenci olan Arseni Samsonov'u yasadışı eşyalar için araması ve Grigory Potanin, Nikolay Yadrintsev ortak yazarlığına atfedilen "Sibirya Vatanseverlerine" başlıklı bir bildiri bulmasının ardından1865'te grubun kırk dört üyesini tutuklayıp hapse attılar.

Rus devrimci Mihail Bakunin (1814-1876), demokratik bir devlet haline gelip Amerika Birleşik Devletleri ile birlik içinde refaha kavuşması ve İmparatorluk Rusya'sının çöküşüne yol açması umuduyla özerk bir Sibirya fikrini destekledi. Yerel düşünürler ve yerleşimciler Sibirya'yı Rus İmparatorluğu'nun baskısından kurtulmanın bir yolu ve Asya genelinde özgürlüğü yayacak olası özgür ve demokratik bir ülkenin tohumu olarak görüyorlardı.

19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında, Potanin ve Yadrintsev önderliğindeki Sibirya bölgecileri, Sibirya'daki Rus sömürgeciliğine karşı yasal bir muhalefet oluşturdular; birçok kitap ve makale yazdılar ve Sibirya kültürleri, ekonomisi, etnik kökenleri, ırkları vb. üzerine araştırmalar düzenlediler. Yadrintsev'in en önemli kitabı olan Bir koloni olarak Sibirya (Сибирь как колония),[4] Sibirya'nın geleceğini beyaz ırkın egemenliği ve ABD'ye benzer bir Avrupa kalkınma yolu olarak öngörüyordu ve Sibiryalıların zaten Rus ve Doğu Slav atalarından hariç birçok farklılığa sahip olduğunu iddia ediyordu. Bu iddiaların en önemlisi özgürlük sevgisi ve özel girişim gibi kültürel farklılıklardır. [3]

Özerk Sibirya Geçici Hükümeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat Devrimi'nden sonra Oblastniçestvo'nun gelişimi hız kazandı ve 21 Mayıs 1917'de Oblastnikler, II. Serebrennikov'un "Sibirya'nın Özerkliği Üzerine" sunduğu raporu dinleyip tartışmak için ilk genel toplantılarını İrkutsk'ta topladılar. Ağustos ayında Oblastnikler, Tomsk İl Halk Meclisi'nin 18 Mayıs 1917 tarihli kararına dayanarak Kamu Örgütleri Konferansı'nı topladılar. [5] 5 Ağustos 1917'de Konferans, "Sibirya Özerkliği Yönetmeliği"ni onayladı ve PA Kazantsev'in "Sibirya Ulusal Bayrağı Üzerine" adlı raporunu da oybirliğiyle kabul etti.

Ulusal Sibirya Bayrağı beyaz ve yeşil olmak üzere iki rengin birleşiminden oluşacaktır. Beyaz renk Sibirya karını, yeşil renk ise Sibirya taygasını ifade ediyor. Afiş dikdörtgen şeklinde olacak ve sol üstten sağ alta doğru çapraz olarak iki parçaya bölünecektir. böylece üstteki üçgen yeşil renkte, alttaki ise beyaz renkte olacaktır.

28 Ocak 1918'de Sibirya Bölge Duması, şehri işgal eden Bolşevikler tarafından bastırılacağından korkulduğu için gizlice Tomsk'ta toplandı. Üyeler, Özerk Sibirya Geçici Hükümeti üyelerini dört siyasi gruptan seçtiler:

  1. Sosyalist Devrimci Parti delegeleri:
    • P.Ya. Derber Hükûmet Başkanı olacak
    • Albay AA Krakovetski Savunma Bakanlığı'nı devralacak,
    • A.Evet. Novosyolov – İçişleri Bakanı,
    • Yeni Ye. Zhernakov – Devlet Kontrolörü,
    • Evet. V. Zakharov, SA Kudryavtsev ve MB Shatilov ücretsiz olarak bakan olacaklar.
  2. Oblastnikler delegeleri:
    • PV Vologodsky Dışişleri Bakanı olacak
    • VM Krutovsky – Halk Sağlığı Bakanı,
    • GB Patushinsky – Adalet Bakanı,
    • II Serebrennikov – Tedarik ve Gıda Bakanı,
    • IA Mihailov – Maliye Bakanı,
    • LA Ustrugov – Demiryolları Bakanı.
  3. Etnik azınlıkların delegeleri:
    • VT Tiber-Petrov Yerli İşleri Bakanı görevini üstlenecek
    • DG Sulima – Dış Halklar Bakanı,
    • ED Rinchino – Kamu Eğitim Bakanı,
    • GS Neometullov ücretsiz olarak bakan olacak.
  4. Menşeviklerin delegeleri:
    • MA Kolobov Ticaret ve Sanayi Bakanı olacak
    • IŞİD Yudin Çalışma Bakanı olacak.

Bunlardan ancak bir avuç kadarı hükûmette yer almayı kabul etti. Kısa bir süre sonra bakanların çoğu Uzak Doğu'ya kaçmak zorunda kaldı ve temmuz ayına kadar orada kaldılar, ardından Çekler tarafından Bolşeviklerden kurtarılan Vladivostok'a gittiler. [5]

Günümüzdeki hareketler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2014 yılında sanatçı Artyom Loskutov, blogunda Rusya Federasyonu içinde bir Sibirya Cumhuriyeti kurma fikrinden bahsetti [6] ve 17 Ağustos'ta Novosibirsk'te düzenlenecek Sibirya'nın federalleşmesi için protesto adlı sahte bir gösteri düzenlemeye çalıştı. Rus yetkililer yürüyüşü yasakladı ve yakın zamanda çıkarılan "kitlesel huzursuzluk çağrıları, aşırılıkçı faaliyetler veya yasadışı kamu etkinliklerine katılım" yasağını gerekçe göstererek etkinlikle ilgili medya haberlerini sansürlemeye çalıştı.[7] Loskutov ayrılıkçılık suçlamasını reddetti.[6] Protestoların amacı " Kremlin'in Rusya Federasyonu tarafından Kırım'ın ilhakı konusundaki iddia edilen ikiyüzlülüğünü alaya almak ve Sibirya'nın gecikmiş kalkınması sorununu gündeme getirmekti".[8] Batı Sibirya'nın Rusya'nın petrol ve gazının çoğunu sağladığını, ancak vergilerin Moskova'ya gitmesi nedeniyle bölgenin çok az fayda sağladığını iddia etti.[8][9]

Ukrayna Uluslararası Lejyonu'na bağlı bir birim olan Sibir Taburu, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında kurulmuş olup, Sibirya'daki azınlıkların, özellikle Yakutlar ve Buryatlar'ın bağımsızlığı için savaştığını iddia ediyor. Birim, 1918 geçici hükûmetinin bayrağını kullanıyor.[10]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Pereira, N. G. O. (1993). "The Idea of Siberian Regionalism in Late Imperial and Revolutionary Russia". Russian History. 20 (1/4): 163-178. doi:10.1163/187633193X00117. ISSN 0094-288X. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2024. 
  2. ^ Smith-Peter 2018.
  3. ^ a b Watrous 1993.
  4. ^ Yadrintsev, Nikolai Mikhailovich (1892). Siberia as a colony: in regard to geographic, ethnographic and historical repests [Sibir' kak koloniya: v geografichesom, etnograficheskom i istoricheskom otnoshenii]. 2, corrected and expanded (Rusça). Saint Petersburg: И.М. Сибиряков. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  5. ^ a b Sushko 2009.
  6. ^ a b Maynes, Charles (5 Ağustos 2014). "As Snowden looks on, Russia cracks down on Internet freedom". PRI. 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014. 
  7. ^ Goble, Paul (2020). "Siberian Regionalism Is a Growing Threat to Moscow". 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2024. 
  8. ^ a b Luhn, Alec (5 Ağustos 2014). "Russia bans Siberia independence march". The Guardian. 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014. 
  9. ^ "Meanwhile, at the Other End of the Empire ... Putin Scrambles to Squash Siberian Autonomy Movement". 5 Ağustos 2014. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2024. 
  10. ^ AFP (25 Ekim 2023). "Ukraine Presents New Unit Formed By Siberian Volunteers". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Anisimova, Alla; Echevskaia, Olga (2016). "Biyografik Anlatı Yoluyla Sibirya Kimliğinin Sovyet Sonrası (Dönüşüm) Oluşumlarını Okumak", BÖLGE: Rusya, Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölgesel Çalışmaları 5, no. 2. s. 127–148.
  • Balzer, M.M. (1999). Etnik Kökenin İnatçılığı: Küresel Perspektifte Bir Sibirya Destanı. Princeton Üniversitesi Yayınları
  • Curtis, K. (1985). Sovyet Devleti: Sovyet Dış Politikasının İç Kökleri. Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü.
  • von Hagen, Mark (2007). "Federalizmler ve Pan-hareketler: İmparatorluğu Yeniden Tasarlamak", Rus İmparatorluğu: Mekan, Halk, Güç, ed. Jane Burbank, Mark von Hagen ve Anatoli Remnev. Indiana Üniversitesi Yayınları, 494–510.
  • Hanson, Gary (1974) "1860'larda Sibirya Bölgeciliği", Konu 27: 62–75.
  • Kovalaschina, Elena (2007). "Sibirya Oblastniçestvo'nun Tarihi ve Kültürel İdealleri", Sibirica 6, no. 2: 87–119.
  • von Mohrenschildt, Dimitri (1981). Birleşik Rusya Devletleri'ne Doğru: On Dokuzuncu Yüzyılda Rusya'nın Federal Yeniden İnşa Planları ve Projeleri. Fairleigh Dickinson Üniversitesi Yayınları.
  • Tişkov, Valeri (1997). Sovyetler Birliği'nde ve Sonrasında Etnik Köken, Milliyetçilik ve Çatışma: Alev Almış Zihin. Adaçayı Yayınları Ltd.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]