Sâmiha Ayverdi

Samiha Ayverdi
Doğum25 Kasım 1905(1905-11-25)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm22 Mart 1993 (87 yaşında)
İstanbul, Türkiye
MeslekMütefekkir ve mutasavvıf yazar
MilliyetTürk

Sâmiha Ayverdi (25 Kasım 1905, İstanbul - 22 Mart 1993, İstanbul), Türk mütefekkir ve mutasavvıf yazardır.

Roman, hikâye, hatırat, makale ve inceleme türünde yapıtlar verdi. Rifailik tarikatına bağlı idi.[1]

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sâmiha Ayverdi'nin Merkez Efendi Türbesi haziresinde bulunan mezarı, İstanbul

Piyade Kaymakamı (Yarbay) İsmail Hakkı Bey ile Fatma Meliha Hanım'ın kızıdır. Mimar ve tarihçi yazar Ekrem Hakkı Ayverdi'nin kız kardeşidir. Şehzadebaşı semtinde doğan Samiha Ayverdi, Süleymaniye Kız Numune Mektebi'nde eğitim gördü; daha sonra özel derslerle eğitimini sürdürdü. Çok iyi derecede Fransızca öğrenerek tarih, tasavvuf, felsefe alanlarında kendini yetiştirdi.

Ayverdi, Kubbealtı Cemiyeti kurucu üyesidir. Ayrıca, İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul ve Yahya Kemal Enstitülerinde faal üyeliklerde bulunmuş, 1966'da Türk Ev Kadınları Derneği'nin (Türk Kadınları Kültür Derneği) kuruluşuna önayak olmuş, 1970'te ağabeyi ile birlikte Kubbealtı Cemiyeti'nin kurulmasını sağlamıştır.

22 Mart 1993 tarihinde ölen Sâmiha Ayverdi'nin mezarı, İstanbul Zeytinburnu'ndaki Merkez Efendi Türbesi haziresinde yer almaktadır.

İstanbul'un Fatih ilçesinde Edirnekapı'dan Saraçhane'ye kadar uzanan Fevzipaşa caddesi ve Hırka-i Şerif Camii yakınındaki Koyun Baba Parkı'nda 1976 yılında ağaçlandırma çalışmaları yaptırdı.

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Samiha Ayverdi, 1938'de ilk romanı Aşk Budur'u (Aşk Bu imiş) yayınladı. 1946'dan itibaren daha çok fikir ve tarih eserlerine ağırlık verdi.

Yapıtlarında, tarihi yoğun biçimde kullanmıştır. İnceleme yazıları ve romanları İstanbul üzerinedir. Tasavvuf düşüncesi ve tarih özellikle romanlarında canlanmış, Kenan Rifai'yi eserleri yoluyla okuyuculara tanıtmaya çalışmıştır.

"Batmayan Gün" ve "İnsan ve Şeytan" adlı romanları geçmişi arayışının ürünleridir. Geçmişe duyduğu özlemi en iyi yansıtan romanı 100 Temel Eser listesi'nde de yer alan İbrahim Efendi Konağı'dır.

Kubbealtı Neşriyat tarafından Samiha Ayverdi Külliyatı adıyla çıkan kitapların sayısı 47[2][3] adettir.

Yayımlanan Kitaplarının Listesi
  1. Aşk Budur (Aşk Bu imiş) 1938,
  2. Batmayan Gün 1939,
  3. Mâbette Bir Gece 1940,
  4. Ateş Ağacı 1941,
  5. Yaşayan Ölü 1942,
  6. İnsan ve Şeytan 1942,
  7. Son Menzil 1943,
  8. Yolcu Nereye Gidiyorsun 1944,
  9. Yusufcuk 1946,
  10. Mesihpaşa İmamı 1948,
  11. Ken'an Rifâî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık 1951,
  12. İstanbul Geceleri 1952,
  13. Edebî ve Mânevî Dünyâsı İçinde Fâtih 1953,
  14. İbrahim Efendi Konağı 1964,
  15. Boğaziçi'nde Târih 1966,
  16. Misyonerlik Karşısında Türkiye 1969,
  17. Türk-Rus Münâsebetleri ve Muhârebeleri 1970,
  18. Bir Dünyâdan Bir Dünyâya 1974,
  19. Türk Târihinde Osmanlı Asırları 1975,
  20. Millî Kültür Meseleleri ve Maârif Dâvâmız 1976,
  21. Âbide Şahsiyetler 1976,
  22. Türkiye'nin Ermeni Meselesi 1976,
  23. Hâtıralarla Başbaşa 1977,
  24. Kölelikten Efendiliğe 1978 (Arapça ve İngilizce 1979, Urduca 1981),
  25. Dost 1980 (İngilizce 1995),
  26. Yeryüzünde Birkaç Adım 1984,
  27. Rahmet Kapısı 1985,
  28. Mektuplardan Gelen Ses 1985,
  29. Ne İdik Ne Olduk 1986,
  30. Hancı 1986,
  31. Bağ Bozumu 1987,
  32. Hey Gidi Günler Hey 1988,
  33. Küplüce'deki Köşk 1989,
  34. Ah Tuna Vah Tuna 1990,
  35. Dile Gelen Taş 1999,
  36. Râtibe 2000,
  37. İki Âşinâ 2003
  38. Ezelî Dostlar 2004,
  39. Mülâkatlar 2005,
  40. Dünden Bugüne Ne Kalmıştır 2006,
  41. Arkamızda Dönen Dolaplar 2007,
  42. Kaybolan Anahtar 2008,
  43. Paşa Hanım 2009,
  44. Ebabil Kuşları 2010,
  45. O da Bana Kalsın 2013,
  46. Türkiye'nin Ermeni Meselesi 2014,
  47. Sinan'ın Günlüğü 2015

Ödülleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1978'de Türkiye Millî Kültür Vakfı Armağanı; 1984'te Millî Kültür Vakfı tarafından verilen Türk Millî Kültürüne Hizmet Şeref Armağanı; 1985'te Yeryüzünde Birkaç Adım isimli eseri nedeniyle Boğaziçi Yayınları tarafından Boğaziçi Başarı Ödülü almıştır. 26 Nisan 1986'da, Türk Edebiyat Vakfı tarafından kendisine "Millî Sanata Hizmetleri"nden ötürü bir plaket sunulmuştur. 1988 yılında yayınlanan “Hey Gidi Günler Hey” isimli eseri nedeniyle, Türkiye Yazarlar Birliği'nce kendisine Yılın Dil Ödülü verilmiştir. 1990'da Başbakanlık aile araştırma kurumu kendisine bir şükran plaketi sunmuştur. 1992 yılında Türkiye İlim ve Edebiyat Eserleri Sahipleri Meslek Birliği'nce (İLESAM) verilen Üstün Hizmet Ödülü'nü almıştır.

İstanbul, Fatih'te Vatan Caddesi üzerinde bulunan Vatan Anadolu Lisesi'nin ismi 2005 yılında değiştirilerek, Samiha Ayverdi Anadolu Lisesi yapılmıştır.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  2. ^ "Kubbealtı Akademisi 40. Yıl Kataloğu" (PDF). 17 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015. 
  3. ^ "Samiha Ayverdi'nin D&R'da satışta olan kitap listesi". 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]